اصل لعن کردن از آموزه های اسلام است که مکرر در قرآن آمده است: (أُولَٰئِکَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ)[سورة آل عمران 87] آنان جزایشان این است که لعنت خدا و فرشتگان و مردم همگی بر آنهاست. و مومن باید نسبت به ستم کاران، چنین موضعی داشته باشد تا فاصله او با ستم نیز حفظ شود. نیکی کردن و عدالت با کسانی که با ما ستیزه ندارند، نیز از آموزه های قرآن است. وقتی قرآن درباره غیر مسلمانان چنین می گویند، قطعا این نوع رفتار، در حق مسلمانان سزاوارتر است که می فرماید: (لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ)[سورة الممتحنة 8] الله شما را از نیکیکردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده اند، نهی نمیکند، بیگمان الله عدالت پیشگان را دوست دارد. کما اینکه تمسک به اشتراکات نیز از دستورهای قرآن است که می فرماید: تَعَالَوْا إِلَیٰ کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ ۚ (64 آل عمران) بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است، که جز خدا را نپرستیم، و چیزی را شریک او نسازیم، بعضی از ما بعضی دیگر را به جای خدا به خدایی نگیرد). بنابراین هر دو مطلب از آموزه های قرآنی است و انجام آن دو نیز با هم تعارضی ندارد، چرا که دارای موضوعات متفاوتی هستند. ما کسانی را لعن می کنیم که با حضرت زهرا ( س) و حضرت علی ( ع) دشمنی داشته اند و با کسانی دوستی و برادری می کنیم که نه تنها با حضرات دشمنی ندارند، بلکه به آنها علاقه و محبت هم دارند. البته بر سر مصداق کسانی که با حضرت زهرا ( س) و حضرت علی (ع) دشمنی داشته اند، با اهل سنت اختلاف نظر داریم و وحدت با آنها موجب نمی شود که دست از ادله خود برداریم و آنها را نبینیم، چون وحدت به معنای کنار گذاشتن عقاید خودمان نیست. هر چند می توانیم به خاطر وحدت، ملاحظاتی داشته باشیم و آنچه اهل سنت را آزرده می کند، به زبان نیاوریم. به هر حال همزیستی مسالمت آمیز ، مستلزم همسانی تفکر و اندیشه نیست و می توان با اختلافات فکری، زندگی مسالمت آمیز داشت کما اینکه قرآن نیز این مطلب را بیان کرده و در ابتدای مطلب به آیه آن اشاره شد.
اصل لعن کردن از آموزه های اسلام است که مکرر در قرآن آمده است: (أُولَٰئِکَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ)[سورة آل عمران 87] آنان جزایشان این است که لعنت خدا و فرشتگان و مردم همگی بر آنهاست. و مومن باید نسبت به ستم کاران، چنین موضعی داشته باشد تا فاصله او با ستم نیز حفظ شود.
نیکی کردن و عدالت با کسانی که با ما ستیزه ندارند، نیز از آموزه های قرآن است. وقتی قرآن درباره غیر مسلمانان چنین می گویند، قطعا این نوع رفتار، در حق مسلمانان سزاوارتر است که می فرماید: (لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ)[سورة الممتحنة 8] الله شما را از نیکیکردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده اند، نهی نمیکند، بیگمان الله عدالت پیشگان را دوست دارد.
کما اینکه تمسک به اشتراکات نیز از دستورهای قرآن است که می فرماید:
تَعَالَوْا إِلَیٰ کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ ۚ (64 آل عمران) بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است، که جز خدا را نپرستیم، و چیزی را شریک او نسازیم، بعضی از ما بعضی دیگر را به جای خدا به خدایی نگیرد).
بنابراین هر دو مطلب از آموزه های قرآنی است و انجام آن دو نیز با هم تعارضی ندارد، چرا که دارای موضوعات متفاوتی هستند. ما کسانی را لعن می کنیم که با حضرت زهرا ( س) و حضرت علی ( ع) دشمنی داشته اند و با کسانی دوستی و برادری می کنیم که نه تنها با حضرات دشمنی ندارند، بلکه به آنها علاقه و محبت هم دارند.
البته بر سر مصداق کسانی که با حضرت زهرا ( س) و حضرت علی (ع) دشمنی داشته اند، با اهل سنت اختلاف نظر داریم و وحدت با آنها موجب نمی شود که دست از ادله خود برداریم و آنها را نبینیم، چون وحدت به معنای کنار گذاشتن عقاید خودمان نیست. هر چند می توانیم به خاطر وحدت، ملاحظاتی داشته باشیم و آنچه اهل سنت را آزرده می کند، به زبان نیاوریم. به هر حال همزیستی مسالمت آمیز ، مستلزم همسانی تفکر و اندیشه نیست و می توان با اختلافات فکری، زندگی مسالمت آمیز داشت کما اینکه قرآن نیز این مطلب را بیان کرده و در ابتدای مطلب به آیه آن اشاره شد.
- [سایر] چرا علمای اهل سنت لعن یزید را جایز نمی دانند؟
- [سایر] چرا اهل سنت امام حسن را از خلفای راشدین نمیدانند، معنای راشدین چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ساخت بارگاه برای قاتلین خلفای اهل سنّت مانند ابولولو، چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا در منابع اهل سنت بر فرار خلفای سه گانه در جنگ خندق از برابر عمرو بن عبدود اشاره شده است؟
- [سایر] چرا اهل تسنّن به لعن فرستادن بر دشمنان اهل بیت(علیهم السلام) اعتراض می کنند؟ و چه دلیلی برای این اعتراض دارند؟
- [سایر] از نظر اهل سنت، خلفای راشدین چه تفاوتی با سایر خلفا دارند؟ آیا آنان مراتبی از عصمت را برای اینها قائلند؟
- [سایر] فضائل و مناقب مولا علی علیه السلام را از زبان خلفای اول و دوم و سوم به خصوص از منابع اهل سنت ذکر کنید؟
- [سایر] لطفا آدرس روایاتی که در کتاب اهل سنت در مورد شهادت ،وفات یا ضربه خوردن و یا ناراضی بودن حضرت فاطمه زهرا از خلفای غاصب را شرح دهید.
- [سایر] اهل تسنن میگویند اهل بیت سنی هستند؟
- [سایر] خواستم بدانم که: چه فرقی و چه شباهتهایی بین سنی ناصبی و سنی وهابی و سنی سلفی وجود دارد؟
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار میرود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله سیستانی] ابوحنیفه و شافعی برای مغبون قائل به خیار غبن نیستند، حال آنکه در مذهب ما این خیار ثابت است، و ظاهراً بحث ثبوت یا عدم ثبوت این خیار شامل موردی که بنای شخص مغبون بر بیتوجّهی به قیمت و خرید و فروش کالا به هر قیمتی باشد، نمیشود، در این فرض ظاهراً خیار غبن ثابت نیست. همچنین شامل جایی که بنای طرفین معامله نقلوانتقال طبق قیمت بازار است نه بیشتر و شخص مغبون بر ادّعای غابن مبنی بر بالا نبودن قیمت اعتماد کرده، نمیشود؛ زیرا ظاهراً از نظر همگان در اینجا خیار ثابت است، از جهت فریب دادن بایع. همچنین این خیار شامل جایی که بنا به شرط ارتکازی در عرف خاص، جز حقّ فسخ، حقّ دیگری مانند حقّ مطالبه مابهالتفاوت وجود دارد، نمیشود. در هر حال، هر جا که از نظر مذهب امامیه خیار غبن ثابت باشد و مذهب اهل سنّت، آن را منکر باشد، برای شخص امامی مذهب از باب مقاصّه نوعی جایز است که پیرو اهل سنّت را به نبود خیار غبن ملزم کند. این در جایی است که مذهب اهل سنّت بر همگان، از جمله شخص امامی مذهب نافذ و جاری باشد.
- [آیت الله خوئی] هرگاه چیزی که پیدا کرده نشانهای دارد که به واسط آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به یک درهم برسد باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله اردبیلی] پیروی از امر پدر و مادر در غیر از انجام کارهای حرام و ترک کارهای واجب عینی(1) بنابر احتیاط لازم است و مخالفت آنان اگر موجب آزار و بیاحترامی به آنان شود، حرام است و فرزندان در هر سنی که باشند، باید به پدر و مادر خود احترام بگذارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه چیزی که پیدا کرده؛ نشانه ای دارد که به واسطه آن می تواند صاحبش را پیدا کند؛ اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است؛ در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد؛ باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحبّ است در شوهر دادن دختری که بالغه است (یعنی مکلّف شده) و به سنی رسیده که حیض دیدن وی متعارف است، عجله کنند، از حضرت صادق علیهالسلام روایت شده که یکی از سعادتهای مرد آن است که دخترش در خانه او حیض نبیند.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت جمع میان عمه و برادرزادهاش یا خاله و خواهرزادهاش جایز نیست، بدین معنا که اگر هر دو را همزمان عقد کنند، هر دو عقد باطل است، و در صورتی که عقد یکی پس از دیگری باشد، عقد دومی باطل است. لکن از نظر فقه امامیه، عقد عمه پس از برادرزادهاش و خاله پس از خواهرزادهاش مطلقاً جایز است. همچنین عقد برادرزاده پس از عقد عمه و عقد خواهرزاده پس از عقد خاله، مشروط بر آنکه پیش از عقد عمه و خاله رضایت داده باشند و یا بعد از عقد رضایت بدهند جایز است. بنابراین اگر پیرو اهل سنّت، در نکاح میان عمه و برادرزادهاش و یا میان خاله و خواهرزادهاش جمع کند، پس اگر عقد آنها متقارن باشد چون به مذهب آنها عقد هر دو باطل است، برای پیرو مذهب امامیه جایز است بر هر یک از آنها و در صورت رضایت عمه یا خاله بر هر دو عقد کند. و اگر عقد مرد سنّی متقارن نباشد، عقد زن دوّم در فرض مذکور به مذهب آنها باطل است و مرد شیعی میتواند با او ازدواج کند. این حکم در مورد هر یک از آن دو زن در صورتی که امامی باشند، نیز جاری است.
- [آیت الله سیستانی] بر طبق مذهب امامیه، زن مطلقه یائسه و صغیره اگر چه با آنها نزدیکی شده باشد عدّه ندارند. لیکن بر طبق مذاهب اهلسنّت با اختلافی که در شروط عدّه برای صغیره دارند عدّه بر آنان واجب است. حال اگر شوهر از اهلسنّت باشد، و زن یائسه یا صغیرهاش را با اعتقاد به لزوم عدّه برای صغیره طلاق دهد، ملزم به رعایت قواعد مذهب خود مانند فساد عقد خواهر مطلقه، و نکاح زنانی که جمع آنها با زن در دوران عدّه حرام است، میشود، بنابراین مرد شیعی میتواند با خواهر این مطلقه ازدواج کند هرچند آن مرد سنی با او عقد بسته باشد. و احتیاط واجب برای مرد شیعی نیز آن است که با این زن مطلقه پیش از تمام شدن عدهاش ازدواج نکند، و آن زن نیز اگر شیعه باشد و یا شیعه بشود تا پایان عدّه، ازدواج نکند. همچنین احوط آن است که در ایام عدّه از شوهر نفقه نگیرد، گر چه طبق مذهب شوهر واجبالنفقه او باشد، مگر آنکه از باب اجرای قاعده مقاصّه نوعی در صورت بودن شرایط آن، بتوان نفقه گرفت.