آیا ساخت بنا بر روی قبور اشکالی دارد؟
مرام و مسلک همه مسلمانان، با ساخت بنا بر روی قبور سازگار بوده و هیچ گروهی از مسلمانان، آن را زشت نشمرده اند. بلکه به آن اقدام کرده اند، مثل: ‌ 1 - بنای حجره شریف نبوی. ‌ 2 - قبور ائمه بقیع که در سال 1345 ه' ق به دست وهابیان تخریب گردید. ‌ 3 - قبر ابراهیم، فرزند رسول ‌اللّه (ص) در خانه محمدبن زیدبن علی بود و به دست وهابیان تخریب گردید. ‌ 4 - بنای مسجد، روی قبر حمزه( ع ). در اوایل قرن دوم هجری که به دست وهابیان تخریب گردید. ‌ 5 - بنای قبر سعد بن معاذ - این قبر در منزل ابن افلح بود و در زمان عمربن عبدالعزیز بر روی آن گنبد ساختند.[1] ‌ 6 - بنا بر روی قبر باهلی (سال 275 ه' .) در بصره.[2] ‌ 7 - بنا بر روی قبر امیر مؤمنان حضرت علی‌ بن ابی طالب ( ع ) در قرن دوم.[3] ‌ 8 - بنا بر روی قبر سلمان فارسی.[4] ‌ 9 - بنا بر روی قبر ابوعوانه (سال 316 ه).[5] خلاصه، سیره مسلمین؛ چه شیعه و چه سنی بر این بوده است که بر قبور بزرگان دین حرم و بارگاه بسازند و این سیره در تمام بلاد اسلامی همچنان ادامه دارد. قبور ائمه اطهار(ع) در نجف و کربلا و کاظمین و سامرا و مشهد و قبور بزرگان اهل سنت؛ ابو حنیفه و عبدالقادر در بغداد و بخاری در سمرقند و . . . شاهد بر مدّعی است، تنها وهابیان هستند که در حجاز با این سیره مسلمین به مخالفت برخاسته‌‌اند. حتی در ادیان گذشته نیز این رسم جاری بوده است. آیت الله سبحانی در پیامی به مناسبت سالروز تخریب قبرستان بقیع می فرمایند:  (رسم خردمندان جهان، حتی رسم پیروان شرایع پیشین این بود که قبور بزرگان و پیامبران را تکریم نموده و با ساختن بنا بر قبور آنان، ادای احترام می‌کردند و هم اکنون قبر خلیل الرحمن در فلسطین اشغالی، و قبور دیگر پیامبران و اوصیای آنان در کشورهای اردن و سوریه و مصر و عراق گواه این مطلب است.)[6] اما حزب سیاسی وهابیت، سعی در نابودی آثار مذهبی و بیوت ذکر دارد (فی‌ بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ [نور/36] آن نور در خانه‌ هایی است که خدا رخصت داد ارجمندش دارند و نامش در آنجا یاد شود) و برای این اقدام خبیثانه خود دلایلی نیز می تراشد، در حالی که ساخت بنا برای مقبره مردگان، به طور واضح در قرآن آمده است. آنجا که سخن از اصحاب کهف است و در نهایت برای آنها بنایی می سازند: (فَقالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیاناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذینَ غَلَبُوا عَلی‌ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً[کهف/21] (اما مؤمنان یعنی) کسانی که بر کار آنها غالب بودند گفتند: ما بر اجساد آنان مسجدی بنا خواهیم کرد (تا یادگار جاویدان آنها باشد)) حزب سیاسی ای که با کمک تسلیحاتی انگلیس بر روی کار آمد، علاوه بر کشتار مسلمانان و تکفیر آنها، و حمله به حرم امن الهی، بناهای مزار بزرگان را نیز تخریب کرده و جنایات خود را به نهایت رسانده؛ در هشتم شوال سال 1344 هجری قمری پس از اشغال مکه، وهابیان به سرکردگی عبدالعزیزبن سعود روی به مدینه آوردند و پس از محاصره و جنگ با مدافعان شهر، سرانجام آن را اشغال نموده، و به تخریب قبور ائمه بقیع و دیگر قبور هم چنین قبر ابراهیم فرزند پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله و سلم – قبور زنان آن حضرت، قبر ام البنین مادر حضرت اباالفضل العباس – علیه السلام – و قبر عبدالله پدر پیامبر و اسماعیل فرزند امام صادق – علیه السلام –  و بسیاری قبور دیگر پرداختند. در حالی که این کار هیچ توجیه مقبولی ندارد. در پایان حدیثی از پیامبر (ص) خطاب به حضرت علی (ع) درباره زیارت و عمارت قبور ایشان تقدیم می کنم: ( پیامبر (ص) به علی بن ابی طالب علیه السّلام فرمود: بخدا سوگند کشته می‌شوید در زمین عراق و در آنجا دفن می‌‌شوید عرض کردم یا رسول اللَّه پاداش زیارت قبرهای ما چیست هر کس آنها را آباد کند جزایش چیست؟ سپس بمن فرمود: ای ابا الحسن همانا خدای تعالی قبر تو و قبرهای فرزندانت را بقعه‌‌ای از بقعه‌‌ها و میدان‌های بهشت قرار داده و خدا دل‌هائی را از آفریدگان و برگزیدگانش قرار داده که به سوی شما میل میکنند و در باره شما اذیت و آزارها را تحمل میکنند سپس قبرهای شما را آباد می‌کنند بواسطه نزدیکی آنان بخداوند جل و علا و دوستی برای رسول خدا یا علی اینان ویژگان و مخصوصین بشفاعت منند و اینان فردا در بهشت مرا زیارت می‌کنند. ای علی هر کس شما را زیارت کند ثوابش برابر است با ثواب هفتاد حج بعد از حجة الاسلام هنگامی که از زیارت بر می‌گردد از گناهانش بیرون آید مانند روزی که از مادر متولد شده پس اینان را مژده بده و مژده ده که ایشان از دوستان تواند در بهشتی که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بدل بشری خطور کرده و گروهی از مردم زائران قبرهای شما را سرزنش می‌کنند آنچنان که زن زناکار را بزنایش سرزنش می‌نمایند اینان بدترین امت منند شفاعت من باینان نمی‌رسد و بر حوض من وارد نمی‌شوند.[7] [1]. وفاء الوفا، ج‌2، ص‌545. [2]. سیر اعلام النبلاء، ج‌13، ص‌285. [3]. موسوعه العتبات 6، 97. [4]. تاریخ بغداد، ج‌1 ، ص‌163. [5]. سیر اعلام النبلاء ، ج‌14 ، ص‌419. [6]. مرکز خبر حوزه [7]. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج‌2، ص: 441.
عنوان سوال:

آیا ساخت بنا بر روی قبور اشکالی دارد؟


پاسخ:

مرام و مسلک همه مسلمانان، با ساخت بنا بر روی قبور سازگار بوده و هیچ گروهی از مسلمانان، آن را زشت نشمرده اند. بلکه به آن اقدام کرده اند، مثل:

‌ 1 - بنای حجره شریف نبوی.
‌ 2 - قبور ائمه بقیع که در سال 1345 ه' ق به دست وهابیان تخریب گردید.
‌ 3 - قبر ابراهیم، فرزند رسول ‌اللّه (ص) در خانه محمدبن زیدبن علی بود و به دست وهابیان تخریب گردید.
‌ 4 - بنای مسجد، روی قبر حمزه( ع ). در اوایل قرن دوم هجری که به دست وهابیان تخریب گردید.
‌ 5 - بنای قبر سعد بن معاذ - این قبر در منزل ابن افلح بود و در زمان عمربن عبدالعزیز بر روی آن گنبد ساختند.[1]
‌ 6 - بنا بر روی قبر باهلی (سال 275 ه' .) در بصره.[2]
‌ 7 - بنا بر روی قبر امیر مؤمنان حضرت علی‌ بن ابی طالب ( ع ) در قرن دوم.[3]
‌ 8 - بنا بر روی قبر سلمان فارسی.[4]
‌ 9 - بنا بر روی قبر ابوعوانه (سال 316 ه).[5]
خلاصه، سیره مسلمین؛ چه شیعه و چه سنی بر این بوده است که بر قبور بزرگان دین حرم و بارگاه بسازند و این سیره در تمام بلاد اسلامی همچنان ادامه دارد. قبور ائمه اطهار(ع) در نجف و کربلا و کاظمین و سامرا و مشهد و قبور بزرگان اهل سنت؛ ابو حنیفه و عبدالقادر در بغداد و بخاری در سمرقند و . . . شاهد بر مدّعی است، تنها وهابیان هستند که در حجاز با این سیره مسلمین به مخالفت برخاسته‌‌اند.
حتی در ادیان گذشته نیز این رسم جاری بوده است. آیت الله سبحانی در پیامی به مناسبت سالروز تخریب قبرستان بقیع می فرمایند:  (رسم خردمندان جهان، حتی رسم پیروان شرایع پیشین این بود که قبور بزرگان و پیامبران را تکریم نموده و با ساختن بنا بر قبور آنان، ادای احترام می‌کردند و هم اکنون قبر خلیل الرحمن در فلسطین اشغالی، و قبور دیگر پیامبران و اوصیای آنان در کشورهای اردن و سوریه و مصر و عراق گواه این مطلب است.)[6]

اما حزب سیاسی وهابیت، سعی در نابودی آثار مذهبی و بیوت ذکر دارد (فی‌ بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ [نور/36] آن نور در خانه‌ هایی است که خدا رخصت داد ارجمندش دارند و نامش در آنجا یاد شود) و برای این اقدام خبیثانه خود دلایلی نیز می تراشد، در حالی که ساخت بنا برای مقبره مردگان، به طور واضح در قرآن آمده است. آنجا که سخن از اصحاب کهف است و در نهایت برای آنها بنایی می سازند:
(فَقالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیاناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذینَ غَلَبُوا عَلی‌ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً[کهف/21] (اما مؤمنان یعنی) کسانی که بر کار آنها غالب بودند گفتند: ما بر اجساد آنان مسجدی بنا خواهیم کرد (تا یادگار جاویدان آنها باشد))

حزب سیاسی ای که با کمک تسلیحاتی انگلیس بر روی کار آمد، علاوه بر کشتار مسلمانان و تکفیر آنها، و حمله به حرم امن الهی، بناهای مزار بزرگان را نیز تخریب کرده و جنایات خود را به نهایت رسانده؛ در هشتم شوال سال 1344 هجری قمری پس از اشغال مکه، وهابیان به سرکردگی عبدالعزیزبن سعود روی به مدینه آوردند و پس از محاصره و جنگ با مدافعان شهر، سرانجام آن را اشغال نموده، و به تخریب قبور ائمه بقیع و دیگر قبور هم چنین قبر ابراهیم فرزند پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله و سلمقبور زنان آن حضرت، قبر ام البنین مادر حضرت اباالفضل العباس – علیه السلام – و قبر عبدالله پدر پیامبر و اسماعیل فرزند امام صادق – علیه السلام –  و بسیاری قبور دیگر پرداختند. در حالی که این کار هیچ توجیه مقبولی ندارد.

در پایان حدیثی از پیامبر (ص) خطاب به حضرت علی (ع) درباره زیارت و عمارت قبور ایشان تقدیم می کنم:
( پیامبر (ص) به علی بن ابی طالب علیه السّلام فرمود: بخدا سوگند کشته می‌شوید در زمین عراق و در آنجا دفن می‌‌شوید عرض کردم یا رسول اللَّه پاداش زیارت قبرهای ما چیست هر کس آنها را آباد کند جزایش چیست؟
سپس بمن فرمود: ای ابا الحسن همانا خدای تعالی قبر تو و قبرهای فرزندانت را بقعه‌‌ای از بقعه‌‌ها و میدان‌های بهشت قرار داده و خدا دل‌هائی را از آفریدگان و برگزیدگانش قرار داده که به سوی شما میل میکنند و در باره شما اذیت و آزارها را تحمل میکنند سپس قبرهای شما را آباد می‌کنند بواسطه نزدیکی آنان بخداوند جل و علا و دوستی برای رسول خدا یا علی اینان ویژگان و مخصوصین بشفاعت منند و اینان فردا در بهشت مرا زیارت می‌کنند.
ای علی هر کس شما را زیارت کند ثوابش برابر است با ثواب هفتاد حج بعد از حجة الاسلام هنگامی که از زیارت بر می‌گردد از گناهانش بیرون آید مانند روزی که از مادر متولد شده پس اینان را مژده بده و مژده ده که ایشان از دوستان تواند در بهشتی که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بدل بشری خطور کرده و گروهی از مردم زائران قبرهای شما را سرزنش می‌کنند آنچنان که زن زناکار را بزنایش سرزنش می‌نمایند اینان بدترین امت منند شفاعت من باینان نمی‌رسد و بر حوض من وارد نمی‌شوند.[7]

[1]. وفاء الوفا، ج‌2، ص‌545.
[2]. سیر اعلام النبلاء، ج‌13، ص‌285.
[3]. موسوعه العتبات 6، 97.
[4]. تاریخ بغداد، ج‌1 ، ص‌163.
[5]. سیر اعلام النبلاء ، ج‌14 ، ص‌419.
[6]. مرکز خبر حوزه
[7]. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج‌2، ص: 441.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین