در جواب به این سوال توجه به دو نکته لازم است: اولا ما به همه انبیاء و رسولان الهی ایمان داریم و نباید از چیزی که در مکتب سایر انبیاء آمده دوری کنیم و بین انبیاء فرقی بگذاریم: قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسی وَ عیسی وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛(آل عمران/84) بگو: به خدا و آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان او و نیز آنچه بر موسی و عیسی و پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان نازل شده است، ایمان آوردیم. میان هیچ یک از ایشان فرقی نمینهیم و همه تسلیم اراده او هستیم. البته مساله بدعت ها و انحرافات، مساله ای جداگانه است. و نه تنها ما مسلمانان تابع انحرافات مسیحیان نمی شویم، بلکه خود حضرت عیسی (ع) نیز از انحرافات و بدعت هایی که در بین مسیحیان به وجود آمده است، بیزاری می جویند: وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فی نَفْسی وَ لا أَعْلَمُ ما فی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُیُوبِ؛(مائده/116) و آن گاه که خدا به عیسی بن مریم گفت: آیا تو به مردم گفتی که مرا و مادرم را سوای اللَّه به خدایی گیرید؟ گفت: به پاکی یاد میکنم تو را. نسزد مرا که چیزی گویم که نه شایسته آن باشم. اگر من چنین گفته بودم تو خود میدانستی زیرا به آنچه در ضمیر من میگذرد دانایی و من از آنچه در ذات تو است بیخبرم. زیرا تو داناترین کسان به غیب هستی. و مساله توسل به صالحان و بندگان برگزیدۀ خدا به انگیزۀ تحصیل قرب الاهی، مساله ای اساسی از دین حق بوده و ویژۀ زمان پیامبر و دین اسلام نبوده، بلکه در سیرۀ اولیا و انبیای پیشین نیز وجود داشته است، از جمله توسل حضرت آدم علیه السلام به حق پیامبر اکرم یا پنج تن برای پذیرش توبۀ خود. دوما باید دقت کرد که هر شباهتی به معنای تابع بودن متاخر از متقدم نیست. بلکه ممکن است دو مکتب به طور مستقل و بدون تقلید، یک سنت را جزو مناسک خود بدانند. و ملاک و معیار برای تشخیص اصالت یک سنت، در اسلام، مراجعه به قرآن و سنت است. و توسل از مسائلی است که به وضوح در قرآن بیان شده است: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛(مائده/35) ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خداوند پروا کنید و (برای تقرّب) به سوی او (از مقرّبان درگاهش و از عملهای صالح) وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید، شاید رستگار گردید. و همچنین به این مساله نیز می توان توجه کرد که توسل از مسلمات مسلمانان است و غیر از فرقه وهابیت هیچ گروهی از مسلمانان آن را انکار نمی کند. در روایات اهل سنت آمده که آدم با توسل به حضرت محمد (ص) توبه کرد و گفت: (یارب به حق محمد از تو مسئلت دارم که گناهم را ببخشی) (مسند احمدج 4 ص 138)
در جواب به این سوال توجه به دو نکته لازم است:
اولا ما به همه انبیاء و رسولان الهی ایمان داریم و نباید از چیزی که در مکتب سایر انبیاء آمده دوری کنیم و بین انبیاء فرقی بگذاریم:
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسی وَ عیسی وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛(آل عمران/84) بگو: به خدا و آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان او و نیز آنچه بر موسی و عیسی و پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان نازل شده است، ایمان آوردیم. میان هیچ یک از ایشان فرقی نمینهیم و همه تسلیم اراده او هستیم.
البته مساله بدعت ها و انحرافات، مساله ای جداگانه است. و نه تنها ما مسلمانان تابع انحرافات مسیحیان نمی شویم، بلکه خود حضرت عیسی (ع) نیز از انحرافات و بدعت هایی که در بین مسیحیان به وجود آمده است، بیزاری می جویند:
وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فی نَفْسی وَ لا أَعْلَمُ ما فی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُیُوبِ؛(مائده/116) و آن گاه که خدا به عیسی بن مریم گفت: آیا تو به مردم گفتی که مرا و مادرم را سوای اللَّه به خدایی گیرید؟ گفت: به پاکی یاد میکنم تو را. نسزد مرا که چیزی گویم که نه شایسته آن باشم. اگر من چنین گفته بودم تو خود میدانستی زیرا به آنچه در ضمیر من میگذرد دانایی و من از آنچه در ذات تو است بیخبرم. زیرا تو داناترین کسان به غیب هستی.
و مساله توسل به صالحان و بندگان برگزیدۀ خدا به انگیزۀ تحصیل قرب الاهی، مساله ای اساسی از دین حق بوده و ویژۀ زمان پیامبر و دین اسلام نبوده، بلکه در سیرۀ اولیا و انبیای پیشین نیز وجود داشته است، از جمله توسل حضرت آدم علیه السلام به حق پیامبر اکرم یا پنج تن برای پذیرش توبۀ خود.
دوما باید دقت کرد که هر شباهتی به معنای تابع بودن متاخر از متقدم نیست. بلکه ممکن است دو مکتب به طور مستقل و بدون تقلید، یک سنت را جزو مناسک خود بدانند. و ملاک و معیار برای تشخیص اصالت یک سنت، در اسلام، مراجعه به قرآن و سنت است. و توسل از مسائلی است که به وضوح در قرآن بیان شده است:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛(مائده/35) ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خداوند پروا کنید و (برای تقرّب) به سوی او (از مقرّبان درگاهش و از عملهای صالح) وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید، شاید رستگار گردید.
و همچنین به این مساله نیز می توان توجه کرد که توسل از مسلمات مسلمانان است و غیر از فرقه وهابیت هیچ گروهی از مسلمانان آن را انکار نمی کند.
در روایات اهل سنت آمده که آدم با توسل به حضرت محمد (ص) توبه کرد و گفت: (یارب به حق محمد از تو مسئلت دارم که گناهم را ببخشی) (مسند احمدج 4 ص 138)
- [سایر] به چه دلیل مهدویت امری اصیل است ؟
- [سایر] چگونه میتوان حقانیت اسلام را نسبت به مسیحیت و یهودیت اثبات کرد؟ چه اشکالی دارد که همه ادیان بر حق باشند و (پلورالیسم دینی) صحیح باشد؟
- [سایر] چگونه میتوان تنها حقانیت اسلام را نسبت به مسیحیت و یهودیت اثبات کرد؟ چه اشکالی دارد که همه ادیان حق باشند و «پلورالیسم دینی» صحیح باشد؟
- [سایر] علل دین گرایی و دین گریزی در ادیان اسلام مسیحیت زرتشت . یهود چیست؟ کدام یک از اعتقادات دینی موجب دین گریزی و یا دین گرایی می شود؟
- [سایر] شیطان در ادیان یهود و مسیحیت و زرتشت و بودایی ها چگونه معرفی شده؟
- [سایر] در مورد جایگاه آخر الزمان در ادیان مسیحیت و یهود توضیح دهید.
- [سایر] آیا خودکشی در هر شرایطی از نظر اسلام ممنوع و نهی شده و هیچ گونه استثنایی در این مورد ندارد؟ در سایر ادیان به خصوص مسیحیت، خودکشی چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا آمار دقیق افرادی که از مسیحیت به اسلام و یا از اسلام به مسیحیت روی آورده اند را دارید؟
- [سایر] آیا مسیحیت کنونی ادعای خاتمیت کردانداگر نکرده پس چرا مسیحیان کنونی مسلمان نمی شوند؟ آیا مسحیت مثل اسلام دستورات حکومتی(تشکیل حکومت)دارد؟ برتری اسلام به مسیحیت چیست؟
- [سایر] علل دین گرایی و دین گریزی در ادیان اسلام مسیحیت، زرتشت، یهود چیست؟ کدام یک از اعتقادات دینی موجب دین گریزی و یا دین گرایی می شود؟ کدام یک از دستورات عملی ادیان موجب دین گریزی و یا دین گرایی می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کافر یعنی کسی که خدا، یا پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) را قبول ندارد، یا برای خدا شریکی قرار می دهد بنابر احتیاط نجس است، هرچند به یکی از ادیان آسمانی، مانند آیین یهود و نصاری ایمان داشته باشد.
- [آیت الله بهجت] مسلمان از کافر ارث میبرد، ولی کافر اگرچه پدر یا پسر میت باشد از مسلمان ارث نمیبرد. ولی اگر میت مسلمان پسر کافری دارد و او پسری مسلمان دارد، آن پسر مسلمان از جدّ خود ارث میبرد، و همچنین اگر پسر میت مسلمان، کافر باشد ولی عموی میت یا برادر میت مسلمان باشد ارث به آنها میرسد، و در صورت کافر بودن این دو، پسران مسلمان عمو و برادر ارث میبرند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه پاک میباشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلاً نمیتواند زن مسلمان با او ازدواج کند و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [امام خمینی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه پاک می باشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلا نمی تواند زن مسلمان بگیرد و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه ، و نشانهای هم بر اسلامش نباشد ، پاک میباشد ، ولی احکام دیگر مسلمان را ندارد ، مثلاً نمیتواند زن مسلمان بگیرد ، و باید در قبرستان مسلمانان دفن نشود .
- [آیت الله مکارم شیرازی] دفن مسلمان در قبرستان غیر مسلمان و دفن کافر در قبرستان مسلمان جایز نیست بنابر احتیاط واجب، همچنین دفن مسلمان در جایی که نسبت به او بی احترامی باشد حرام است، مانند جایی که خاکروبه و کثافت می ریزند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از بدن مرده کافری که تشریح ان جایز است و یا کسی که مسلمان یا ذمی بودن او مشکوک است به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان شد احکام بدن مسلمان بر ان جاری است و همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای حیوان نجس العین به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان گشت احکام بدن مسلمان بر ان عضو جاری است
- [آیت الله اردبیلی] کافر میتواند از طرف مسلمان وکیل شود، مگر در اموری که اسلام شرط عامل باشد، هم چنانکه مسلمان نیز میتواند وکیل کافر شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . حسن سلوک و رفتار مسلمان با بیگانه و مسلمان، باید بر اساس تعالیم اسلام در نهایت اعتدال و خیرخواهی برای همه خلق باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] دفن مسلمان در قبرستان کفار و دفن کافر در قبرستان مسلمانان بنا بر احتیاط جایز نیست.