از ظاهر آیات قرآن و روایات بر می آید که، آدم و حوا علیهما السلام اولین انسان ها از نسل موجود بشر روی زمین بوده و نسل کنونی بشر به آن ها می رسد، و آیات متعددی از قرآن به این امر اشاره کرده است: (یَأَیهُّا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکمُ مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنهْا زَوْجَهَا وَ بَثَّ مِنهْمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَ نِسَاءً؛[نساء/1] ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت.) (یا بَنِی آدَمَ لَا یفْتِنَنَّکُمُ الشَّیطَانُ کَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ ینْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیرِیهُمَا سَوْآتِهِمَا إِنَّهُ یرَاکُمْ هُوَ وَقَبِیلُهُ مِنْ حَیثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطِینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذِینَ لَا یؤْمِنُونَ؛[اعراف/27] ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد! چه اینکه او و همکارانش شما را میبینند از جایی که شما آنها را نمیبینید؛ (اما بدانید) ما شیاطین را اولیای کسانی قرار دادیم که ایمان نمیآورند!). تعبیر انسان در این آیات نشان می دهد که همه نسل بشر امروز به آدم و حوا باز می گردد. و تکثیر نسل فرزندان آدم تنها از طریق او و همسرش صورت گرفته و موجود ثالثی در آن دخالت نداشته است. البته این مطلب منافاتی با آن ندارد که قبل از حضرت آدم (ع) نیز انسان هایی خلق شده بودند. بنابر برخی از روایات، خداوند قبل از خلقت انسان، موجوداتی با شعور که خدا را میپرستیده اند، خلق نموده و پس از قیامت نیز موجوداتی را خواهد آفرید و خلقت خداوند منحصر به خلق انسان نیست. بنابر برخی از روایات دیگر، خداوند موجوداتی شبیه به انسان به نام ( نسناس) را خلق کرده بود که قبل از خلقت انسان از بین رفتند.[1] بر اساس آیات قرآن و روایات بیشمار، خلقت آدم و حوا(اولیّن انسانها) به طور مستقل بوده و تکامل یافته (نسناس) نبوده است و نسناس به طور مسلّم قبل از حضور آدم و حوّا، بر روی زمین از بین رفته بودند. در کتاب شریف بحار الانوار احادیثی وجود دارد مبنی بر این که قبل از حضرت آدم عوالم دیگری وجود داشته است که در آن، آدمهای بسیاری زندگی میکردند و خدای سبحان را تسبیح میگفتند. برای دست یابی به توضیح و تفصیل بیشتر به این کتاب مراجعه شود.[2] در کتاب توحید، ج 1، ص 277 از امام صادق(ع) روایتی آورده که در ضمن آن به راوی فرموده: شاید شما گمان میکنید که خدای عزّ وجلّ غیر از شما هیچ بشر دیگری را نیافریده است. نه، چنین نیست؛ بلکه هزار هزار آدم آفریده که شما از نسل آخرین آنها هستید. مرحوم صدوق در کتاب خصال، ج 2، ص 652، ح 54 از امام باقر(ع) روایت کرده که فرمود: خدای عز وجل از روزی که زمین را آفریده، هفت عالم را در آن خلق (و سپس منقرض کرده است) که هیچ یک از آن عوالم از نسل آدم ابوالبشر نبودهاند و خدای تعالی همه آنها را ازپوسته روی زمین آفرید و نسلی را بعد از نسل دیگر ایجاد کرد و برای هر یک، عالمی بعد از عالم دیگر پدید آورد تا در آخر، آدم ابوالبشر را بیافرید و ذریه اش را از او منشعب ساخت...[3] [1]- بحارالانوار، ج 11، ص 103. [2]- بحارالنوار؛ج 54 از ص 316، باب العوالم. [3]- ترجمه تفسیرالمیزان، ج 4، ص 221 -231.
از ظاهر آیات قرآن و روایات بر می آید که، آدم و حوا علیهما السلام اولین انسان ها از نسل موجود بشر روی زمین بوده و نسل کنونی بشر به آن ها می رسد، و آیات متعددی از قرآن به این امر اشاره کرده است:
(یَأَیهُّا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکمُ مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنهْا زَوْجَهَا وَ بَثَّ مِنهْمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَ نِسَاءً؛[نساء/1] ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت.)
(یا بَنِی آدَمَ لَا یفْتِنَنَّکُمُ الشَّیطَانُ کَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ ینْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیرِیهُمَا سَوْآتِهِمَا إِنَّهُ یرَاکُمْ هُوَ وَقَبِیلُهُ مِنْ حَیثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطِینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذِینَ لَا یؤْمِنُونَ؛[اعراف/27] ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد! چه اینکه او و همکارانش شما را میبینند از جایی که شما آنها را نمیبینید؛ (اما بدانید) ما شیاطین را اولیای کسانی قرار دادیم که ایمان نمیآورند!).
تعبیر انسان در این آیات نشان می دهد که همه نسل بشر امروز به آدم و حوا باز می گردد. و تکثیر نسل فرزندان آدم تنها از طریق او و همسرش صورت گرفته و موجود ثالثی در آن دخالت نداشته است.
البته این مطلب منافاتی با آن ندارد که قبل از حضرت آدم (ع) نیز انسان هایی خلق شده بودند. بنابر برخی از روایات، خداوند قبل از خلقت انسان، موجوداتی با شعور که خدا را میپرستیده اند، خلق نموده و پس از قیامت نیز موجوداتی را خواهد آفرید و خلقت خداوند منحصر به خلق انسان نیست. بنابر برخی از روایات دیگر، خداوند موجوداتی شبیه به انسان به نام ( نسناس) را خلق کرده بود که قبل از خلقت انسان از بین رفتند.[1]
بر اساس آیات قرآن و روایات بیشمار، خلقت آدم و حوا(اولیّن انسانها) به طور مستقل بوده و تکامل یافته (نسناس) نبوده است و نسناس به طور مسلّم قبل از حضور آدم و حوّا، بر روی زمین از بین رفته بودند.
در کتاب شریف بحار الانوار احادیثی وجود دارد مبنی بر این که قبل از حضرت آدم عوالم دیگری وجود داشته است که در آن، آدمهای بسیاری زندگی میکردند و خدای سبحان را تسبیح میگفتند. برای دست یابی به توضیح و تفصیل بیشتر به این کتاب مراجعه شود.[2]
در کتاب توحید، ج 1، ص 277 از امام صادق(ع) روایتی آورده که در ضمن آن به راوی فرموده: شاید شما گمان میکنید که خدای عزّ وجلّ غیر از شما هیچ بشر دیگری را نیافریده است. نه، چنین نیست؛ بلکه هزار هزار آدم آفریده که شما از نسل آخرین آنها هستید.
مرحوم صدوق در کتاب خصال، ج 2، ص 652، ح 54 از امام باقر(ع) روایت کرده که فرمود: خدای عز وجل از روزی که زمین را آفریده، هفت عالم را در آن خلق (و سپس منقرض کرده است) که هیچ یک از آن عوالم از نسل آدم ابوالبشر نبودهاند و خدای تعالی همه آنها را ازپوسته روی زمین آفرید و نسلی را بعد از نسل دیگر ایجاد کرد و برای هر یک، عالمی بعد از عالم دیگر پدید آورد تا در آخر، آدم ابوالبشر را بیافرید و ذریه اش را از او منشعب ساخت...[3]
[1]- بحارالانوار، ج 11، ص 103.
[2]- بحارالنوار؛ج 54 از ص 316، باب العوالم.
[3]- ترجمه تفسیرالمیزان، ج 4، ص 221 -231.
- [سایر] اگر همه انسان ها اعم از زن و مرد از فرزندان حضرت آدم و حوا هستند , اولین ازدواج یا ازدواج ها بعد از ازدواج آن دو چگونه بوده است ؟
- [سایر] خداوند در قرآن می فرماید آدم و حوا با خوردن میوه ممنوعه، عورتشان بر آنها آشکار شد. حال آیا خداوند آدم و حوا را جاهل آفریده بود و آدم و حوا با خوردن میوه ممنوعه آگاه به معایب خود شدند؟
- [سایر] آدم و حوا چند فرزند داشتند؟
- [سایر] چرا اول آدم سپس حوا آفریده شد؟
- [سایر] حضرت آدم و حوّا چند وقت در بهشت بودند؟
- [سایر] ویژگیهای حضرت آدم و حوا چه بوده است؟
- [سایر] حضرت آدم علیه السّلام و حوا چند فرزند داشتهاند؟
- [سایر] بااین که انسان جایز الخطا می باشد چرا خداوند با اولین گناه آدم و حوا را از بهشت راند و در زمین جایشان داد؟
- [سایر] آیا قبل از آن که حضرت آدم و حوا (علیهما السلام) آفریده شوند انسان های دیگری در زمین و یا کرات دیگر زندگی می کرده اند؟
- [سایر] از اوصاف جنت این است که در آن هیچ لغو و بیهوده و وسوسه ای وجود ندارد . پس چگونه شیطان آدم و حوا را وسوسه کرد و آدم و حوا را فریب داد ؟
- [آیت الله اردبیلی] انسان حتّی اگر مخارج زن و فرزندان خود را از مال حرام نیز بدهد، دادن فطریّه آنان بر او واجب است و باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر تمام فرزندان میت قبل از او مرده باشند فرزندان آنها (نوه ها) از متوفی ارث می برند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض می شود فرزندان میت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معین نموده و بین فرزندان آنها تقسیم می کنیم مثلا اگر میت یک پسر و یک دختر داشته است 32 اموال میت به فرزندان پسر او می رسد (هر چند یک دختر باشد) و 31 اموال او به فرزندان دختر او می رسد (هرچند پسر باشند).
- [آیت الله اردبیلی] کسی که باید برای کفاره یک روز شصت فقیر را طعام بدهد، اگر به شصت فقیر دسترسی داشته باشد، نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مُد طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید؛ ولی چنانچه انسان اطمینان داشته باشد که فقیر طعام را به زن و فرزندان خود میدهد یا به آنها میخوراند، میتواند برای هر یک از زن و فرزندان او، اگرچه صغیر باشند یک مُد به آن فقیر بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت و فرزندان آنان و اولادِ فرزندان آنان وجود نداشته باشند، عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و مادر میّت ارث میبرند و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث میبرند و اگر اینها هم نباشند، عمو و عمّه و دایی و خاله جد و جدّه میّت و اگر اینها نباشند، فرزندان آنها ارث میبرند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی. خاله میت زنده نباشند فرزندان آنان جایگزین آنها شده و سهم الارث آنها را بر فرض اینکه پدرشان زنده باشد می برند منتهی فرزندان عمو وعمه سهم خود رابه نحوی تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد اما بین فرزندان دایی و خاله مال بالسویه تقسیم می شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت عمو و عمّه و دایی و خاله نداشته باشد، مقداری که به عمو و عمّه میرسد، به فرزندان آنان و مقداری که به دایی و خاله میرسد، به فرزندان آنان داده میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فرزندان خواهر و برادر هم قبل از متوفی مرده باشند نوه های آنها از متوفی ارث می برند ولی باید توجه داشت که تا یک نفر از فرزندان خواهر وبرادر زنده باشند نوه ها ارث نمی برند.
- [آیت الله سبحانی] فرزندان کافر بسان خود او محکوم به نجاست هستند، مگر فرزند ممیّزی که به اسلام اعتراف کند. و فرزندان مسلمان هرچند تنها پدرش مسلمان باشد پاک هستند ولی اگر تنها مادر، مسلمان باشد احتیاط اجتناب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی و خاله و فرزندان آنان زنده نباشند عمو و عمه ودایی و خاله پدر یا مادر میت از او ارث می برند واگر اینها هم زنده نباشند فرزندان آنان ارث می برند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرزندان نابالغ کفار بعد از ایمان آوردن پدران آنها پاک می شوند.