ظاهرا حکم فرزندان مومنین، با فرزندان مشرکین متفاوت است. برای فرزندان مومنین روایات فراوانی دلالت می کند که آنها به بهشت می روند و بهشتی شدن آنها یکی از پاداش های والدینشان است که با دیدن فرزندان خود شاد می شوند. اما درباره حکم فرزندان کفار، بنا بر اصول عقلی آنها عذاب نخواهند شد. چرا که در دنیا تکلیفی نداشته اند تا با سرپیچی از آن گرفتار عذاب شوند. مگر اینکه در عالم دیگر، میدانی برای آزمایش و ابتلای آنها فراهم شود و آنها در آنجا مرتکب سرپیچی شوند و مستحق عذاب شوند. و اگر در روایاتی حکم به ورود آنها به دوزخ می شود، اشاره به همین مطلب است. در کتاب من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 490 چندین حدیث در این باره بیان شده است که با ذکر شماره احادیث بعضی از آنها را ذکز می کنیم: حدیث شماره 4732 درباره فرزند مومنین می نویسد: و عبید اللَّه حلبی گوید: امام صادق علیه السّلام: فرمود: خداوند تبارک و تعالی ابراهیم و ساره زوجهاش را سرپرست اطفال متوفّای مؤمنین فرموده و در بهشت درختی است که دارای پستانهائی همانند پستان گاو و آن درخت در کاخی است که از درّ ساخته شده، و چون روز رستاخیز شود آن کودکان را لباس نو بپوشانند و معطّرشان سازند و بپدر و مادرشان بازگردانند، و اینان فرمانروایان بهشتند و با پدرانشان میباشند و این است معنی گفتار خداوند عزّ و جلّ که فرموده: (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِإِیمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ[طور/21] و آن کسان که ایمان آورده اند و فرزندانشان پیروی آنان را در اعتقاد و عمل نموده اند آن فرزندان را بآنان ملحق خواهیم گردانید) و چند حدیث که درباره سرنوشت فرزندان کفار است نیز به این شکل بیان شده است: 4740 ح - عبد اللَّه بن سنان گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم حکم اولاد مشرکین که پیش از بلوغ بمیرند چیست؟ فرمود: حکمشان حکم کفّار است غسل و کفن و نماز نمی خواهند و خداوند خود بهتر میداند که آنان چه کرده اند، اکنون حکم کفّار را در تجهیز دارند. (در این روایت امام حکم دنیوی آنها را بیان کرده و حکم آخرت را بیان نکرده اند) 4741 ح - فرمود: آتشی برای ایشان برافروزند و گویند که بآن درآئید، پس اگر اطاعت کردند و بآتش درشدند، آن بر ایشان سرد و سلامت گردد، و چنانچه امتناع ورزیدند خداوند عزّ و جلّ آنان را گوید: چنین است اینک من شما را فرمان دادم و شما نافرمانی نمودید، پس أمر کند آنان را بسوی دوزخ برند. 4742 ح- زرارة گوید: امام باقر علیه السّلام فرمود: چون روز رستاخیز آید خداوند بر هفت گروه حجّت آورد: 1- کودکان که پیش از بلوغ از دنیا رفته اند. 2- کسانی که در زمان فترت یعنی میان دو رسول بوده و از دنیا رفته اند. 3- پیران سالخورده که پیغمبر را درک کرده ولی عقل خود را از دست داده بوده اند 4- بیخردان یا عقب افتادگان روانی. 5- دیوانگان که دارای عقل نبوده اند. 6- کران که حسّ شنوائی نداشته اند. 7- گنگها و لالهای مادر زاد، هر کدام از این طوائف با خداوند عزّ و جلّ احتجاج نماید، فرمود: آنگاه خداوند عزّ و جلّ فرستادهای بسوی آنان گسیل دارد و آتشی برای امتحان ایشان برافروزد پس بآنان فرمان دهد و گوید: پروردگار شما امر فرموده که خود را در این آتش افکنید، پس هر کس در آتش جست آن آتش بر وی سرد و سلامت شود، و هر کس نافرمانی نمود بسوی آتش دوزخ رهسپارش کنند.
ظاهرا حکم فرزندان مومنین، با فرزندان مشرکین متفاوت است. برای فرزندان مومنین روایات فراوانی دلالت می کند که آنها به بهشت می روند و بهشتی شدن آنها یکی از پاداش های والدینشان است که با دیدن فرزندان خود شاد می شوند.
اما درباره حکم فرزندان کفار، بنا بر اصول عقلی آنها عذاب نخواهند شد. چرا که در دنیا تکلیفی نداشته اند تا با سرپیچی از آن گرفتار عذاب شوند. مگر اینکه در عالم دیگر، میدانی برای آزمایش و ابتلای آنها فراهم شود و آنها در آنجا مرتکب سرپیچی شوند و مستحق عذاب شوند. و اگر در روایاتی حکم به ورود آنها به دوزخ می شود، اشاره به همین مطلب است.
در کتاب من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 490 چندین حدیث در این باره بیان شده است که با ذکر شماره احادیث بعضی از آنها را ذکز می کنیم: حدیث شماره 4732 درباره فرزند مومنین می نویسد:
و عبید اللَّه حلبی گوید: امام صادق علیه السّلام: فرمود: خداوند تبارک و تعالی ابراهیم و ساره زوجهاش را سرپرست اطفال متوفّای مؤمنین فرموده و در بهشت درختی است که دارای پستانهائی همانند پستان گاو و آن درخت در کاخی است که از درّ ساخته شده، و چون روز رستاخیز شود آن کودکان را لباس نو بپوشانند و معطّرشان سازند و بپدر و مادرشان بازگردانند، و اینان فرمانروایان بهشتند و با پدرانشان میباشند و این است معنی گفتار خداوند عزّ و جلّ که فرموده: (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِإِیمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ[طور/21] و آن کسان که ایمان آورده اند و فرزندانشان پیروی آنان را در اعتقاد و عمل نموده اند آن فرزندان را بآنان ملحق خواهیم گردانید)
و چند حدیث که درباره سرنوشت فرزندان کفار است نیز به این شکل بیان شده است:
4740 ح - عبد اللَّه بن سنان گوید: از امام صادق علیه السّلام پرسیدم حکم اولاد مشرکین که پیش از بلوغ بمیرند چیست؟ فرمود: حکمشان حکم کفّار است غسل و کفن و نماز نمی خواهند و خداوند خود بهتر میداند که آنان چه کرده اند، اکنون حکم کفّار را در تجهیز دارند. (در این روایت امام حکم دنیوی آنها را بیان کرده و حکم آخرت را بیان نکرده اند)
4741 ح - فرمود: آتشی برای ایشان برافروزند و گویند که بآن درآئید، پس اگر اطاعت کردند و بآتش درشدند، آن بر ایشان سرد و سلامت گردد، و چنانچه امتناع ورزیدند خداوند عزّ و جلّ آنان را گوید: چنین است اینک من شما را فرمان دادم و شما نافرمانی نمودید، پس أمر کند آنان را بسوی دوزخ برند.
4742 ح- زرارة گوید: امام باقر علیه السّلام فرمود: چون روز رستاخیز آید خداوند بر هفت گروه حجّت آورد: 1- کودکان که پیش از بلوغ از دنیا رفته اند. 2- کسانی که در زمان فترت یعنی میان دو رسول بوده و از دنیا رفته اند. 3- پیران سالخورده که پیغمبر را درک کرده ولی عقل خود را از دست داده بوده اند 4- بیخردان یا عقب افتادگان روانی. 5- دیوانگان که دارای عقل نبوده اند. 6- کران که حسّ شنوائی نداشته اند. 7- گنگها و لالهای مادر زاد، هر کدام از این طوائف با خداوند عزّ و جلّ احتجاج نماید، فرمود: آنگاه خداوند عزّ و جلّ فرستادهای بسوی آنان گسیل دارد و آتشی برای امتحان ایشان برافروزد پس بآنان فرمان دهد و گوید: پروردگار شما امر فرموده که خود را در این آتش افکنید، پس هر کس در آتش جست آن آتش بر وی سرد و سلامت شود، و هر کس نافرمانی نمود بسوی آتش دوزخ رهسپارش کنند.
- [سایر] در قیامت کسی که وارد بهشت شد، تا آخر در بهشت مسکن می گزیند. اگر کسی وارد جهنم شد، آیا احتمال دارد بعد از مدتی وارد بهشت شود؟
- [سایر] چه کسانی وارد بهشت میشوند؟
- [سایر] چه کسانی وارد بهشت میشوند؟
- [سایر] چگونه شیطان توانست بعد از اخراج از بهشت دوباره وارد بهشت شود؟
- [سایر] آیا مسلمان گناهکار وارد بهشت می شود؟
- [سایر] آیا از حیوانات هم وارد بهشت میشوند؟
- [سایر] چگونه شیطان توانست بعد از اخراج از بهشت دوباره وارد بهشت شود؟
- [سایر] اول کسی که وارد بهشت میشود کیست؟
- [سایر] چه کسانی بدون حساب وارد بهشت می شوند؟
- [سایر] آیا یک مسیحی یا یهودی (یک غیرمسلمان) وارد بهشت میشود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالک گاو وگوسفند وشتر وطلا ونقره در بین سال بالغ شود باید اوّل سالش را از اوّل بلوغ بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لازم نیست که پسر بزرگتر در حال مردن پدر یا مادر، بالغ باشد بلکه چنانچه طفل باشد بعد از بلوغ لازم است قضا کند و چنانچه قبل از بلوغ بمیرد بر فرزند بعدی واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود باید روزه بگیرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود روزه آنروز بر او واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نا بالغ یا دیوانه باشد؛ وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید؛ باید نماز پدر را قضا نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالک گاو، گوسفند، شتر، طلا و نقره در بین سال بالغ شود، اوّل سال او برای تعلّق زکات، از تاریخ بلوغ او حساب میشود.
- [آیت الله خوئی] اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد، واگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر بچّه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر به گمان اینکه بالغ نشده قصد حجّ استحبابی کند و بعد معلوم شود بالغ بوده، حجّ او کفایت از حجّ واجب میکند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود ، باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود . روزة آن روز بر او واجب نیست .