دلایل متعددی برای حرمت داشتن سلاح هسته ای وجود دارد که چند مورد آن به نقل از حجتالاسلاموالمسلمین احمد مبلغی بیان می شود: قاعدهی وزر مطابق قاعدهی وزر (و لا تَزِرُ وازرةٌ وزرَ أُخری)[إسراء/15] دامنهی مجازات نباید به بیش از فراسوی کسانی کشیده شود که استحقاق آن را دارند. به عبارت دیگر، هیچ کس نباید دچار عواقب وزر و وبالی گردد که سبب آن از ناحیهی دیگران ارتکاب یافته است. بهکارگیری سلاحهای هستهای، نفی و نقض این قاعده را به صورتی تکرار شونده و انبوه در پی دارد؛ از آن جهت که به شیوهای گسترده و فارغ از تمایزگذاری، مجموعهای وسیع از انسانها را هدف قرار میدهد. بلکه حتی فراتر از نسلهای فعلی بشر، حملات مرگبار سلاحهای هستهای متوجه نسلهای آینده هم خواهد شد و تباهی آنها به صورت زایشی برای مجموعهی گستردهای از انسانها در ابعادی فرانسلی پایدار خواهد ماند. قاعدهی سعی بر فساد آیهی شریفهی (و إذا تولّی سَعی فِی الأرضِ لِیفْسدَ فیها و یهْلکَ الْحَرْثَ و النَّسْلَ)[بقره/205] منشأ این قاعده است. در پیش گرفتن هر مسیری که درنهایت به فساد بر روی زمین ختم گردد، مصداق سعی بر فساد و موضوع این قاعده است و در نتیجه محکوم به حرمت خواهد بود. مطالعات استراتژیک نشان میدهد که انباشت سلاحهای هستهای، گامی به سوی بهرهگیری از آنها است. همین مطالعات بیانگر آن است که به محض نخستین بهرهگیری از این سلاحها، بهرهگیریهای بعدی بهگونهای پیوسته و در قالبی کنترلناپذیر سبب شعلهور شدن آتش جنگی میگردد که نتیجهی آن تحقق فسادی بسیار پردامنه در زمین است. بدینسان و طبق قاعدهی (حرمت سعی بر فساد در زمین) گام زدن در وادی تولید و مسابقهی تسلیحاتی به دلیل عواقبی که دارد، ناصحیح و از نظر فقهی مردود است. جالب اینکه قرآن شریف در این آیه سخن از (سعی منتهی به فساد در حرث و نسل) به میان آورده است. به تعبیر دیگر، حرمت را بر روی این عنوان برده است بدون نظر به اینکه این سعی آیا به فساد عملاً و مآلاً نیز منتهی میگردد یا نه. قاعدهی إثم مطابق این قاعده اگر إثم -یعنی گناه و زشتی و پلشتی- در عملی از نفع و سود آن عمل بیشتر و بزرگتر باشد، تحریم میگردد. سلاحهای هستهای مصداق إثم این قاعده است. این سلاحها بهوضوح، إثمی بزرگتر از نفع دارند. تصور درگیر شدن بشر در نبرد هستهای آنچنان دهشتانگیز است که جایی برای تشکیک در کاربرد قاعدهی مورد اشاره باقی نمیگذارد. تشخیص پلشتی و زشتی بهرهگیری از سلاحهای هستهای به حکم عاقلان و خوردن مهر تأیید از سوی وجدان آدمی مسلم است. گسترش سلاحهای هستهای نیز حکمی مشابه دارد، زیرا افزایش این سلاحها بهتدریج فرایندی تصاعدی خواهد یافت و به شیوهای پیوسته به تکرار این وضعیت خواهد انجامید. این مسابقهی خطرناک که منطقی تصاعدی بر آن حکم میراند، إثمی را سبب میشود که بی هر سخنی، بیشتر از منافع احتمالی برخورداری از این سلاحها است. آیهی (إثمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما)[بقره/219] اگرچه در ارتباط با (خمر و میسر) وارد شده، ولی درواقع یک قاعده است و قابل تطبیق در هر مورد که بزرگتر بودن إثم در آن احراز شود. در ارتباط با خمر و میسر، شارع مقدس خود بزرگتر بودن اثم را اعلام نموده، ولی در ارتباط با سلاح اتمی، تمام عقلای جهان بر نهفتگی فساد بزرگ در آن اتفاق نظر دارند. به واقع همه معتقدند که فساد نهفته در سلاح اتمی، فسادی ذاتی و حداکثری است و از این رهگذر احراز موضوع قاعده شکل میگیرد.
دلایل متعددی برای حرمت داشتن سلاح هسته ای وجود دارد که چند مورد آن به نقل از حجتالاسلاموالمسلمین احمد مبلغی بیان می شود:
قاعدهی وزر
مطابق قاعدهی وزر (و لا تَزِرُ وازرةٌ وزرَ أُخری)[إسراء/15] دامنهی مجازات نباید به بیش از فراسوی کسانی کشیده شود که استحقاق آن را دارند. به عبارت دیگر، هیچ کس نباید دچار عواقب وزر و وبالی گردد که سبب آن از ناحیهی دیگران ارتکاب یافته است. بهکارگیری سلاحهای هستهای، نفی و نقض این قاعده را به صورتی تکرار شونده و انبوه در پی دارد؛ از آن جهت که به شیوهای گسترده و فارغ از تمایزگذاری، مجموعهای وسیع از انسانها را هدف قرار میدهد. بلکه حتی فراتر از نسلهای فعلی بشر، حملات مرگبار سلاحهای هستهای متوجه نسلهای آینده هم خواهد شد و تباهی آنها به صورت زایشی برای مجموعهی گستردهای از انسانها در ابعادی فرانسلی پایدار خواهد ماند.
قاعدهی سعی بر فساد
آیهی شریفهی (و إذا تولّی سَعی فِی الأرضِ لِیفْسدَ فیها و یهْلکَ الْحَرْثَ و النَّسْلَ)[بقره/205] منشأ این قاعده است. در پیش گرفتن هر مسیری که درنهایت به فساد بر روی زمین ختم گردد، مصداق سعی بر فساد و موضوع این قاعده است و در نتیجه محکوم به حرمت خواهد بود. مطالعات استراتژیک نشان میدهد که انباشت سلاحهای هستهای، گامی به سوی بهرهگیری از آنها است. همین مطالعات بیانگر آن است که به محض نخستین بهرهگیری از این سلاحها، بهرهگیریهای بعدی بهگونهای پیوسته و در قالبی کنترلناپذیر سبب شعلهور شدن آتش جنگی میگردد که نتیجهی آن تحقق فسادی بسیار پردامنه در زمین است. بدینسان و طبق قاعدهی (حرمت سعی بر فساد در زمین) گام زدن در وادی تولید و مسابقهی تسلیحاتی به دلیل عواقبی که دارد، ناصحیح و از نظر فقهی مردود است.
جالب اینکه قرآن شریف در این آیه سخن از (سعی منتهی به فساد در حرث و نسل) به میان آورده است. به تعبیر دیگر، حرمت را بر روی این عنوان برده است بدون نظر به اینکه این سعی آیا به فساد عملاً و مآلاً نیز منتهی میگردد یا نه.
قاعدهی إثم
مطابق این قاعده اگر إثم -یعنی گناه و زشتی و پلشتی- در عملی از نفع و سود آن عمل بیشتر و بزرگتر باشد، تحریم میگردد. سلاحهای هستهای مصداق إثم این قاعده است. این سلاحها بهوضوح، إثمی بزرگتر از نفع دارند. تصور درگیر شدن بشر در نبرد هستهای آنچنان دهشتانگیز است که جایی برای تشکیک در کاربرد قاعدهی مورد اشاره باقی نمیگذارد. تشخیص پلشتی و زشتی بهرهگیری از سلاحهای هستهای به حکم عاقلان و خوردن مهر تأیید از سوی وجدان آدمی مسلم است.
گسترش سلاحهای هستهای نیز حکمی مشابه دارد، زیرا افزایش این سلاحها بهتدریج فرایندی تصاعدی خواهد یافت و به شیوهای پیوسته به تکرار این وضعیت خواهد انجامید. این مسابقهی خطرناک که منطقی تصاعدی بر آن حکم میراند، إثمی را سبب میشود که بی هر سخنی، بیشتر از منافع احتمالی برخورداری از این سلاحها است.
آیهی (إثمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما)[بقره/219] اگرچه در ارتباط با (خمر و میسر) وارد شده، ولی درواقع یک قاعده است و قابل تطبیق در هر مورد که بزرگتر بودن إثم در آن احراز شود. در ارتباط با خمر و میسر، شارع مقدس خود بزرگتر بودن اثم را اعلام نموده، ولی در ارتباط با سلاح اتمی، تمام عقلای جهان بر نهفتگی فساد بزرگ در آن اتفاق نظر دارند. به واقع همه معتقدند که فساد نهفته در سلاح اتمی، فسادی ذاتی و حداکثری است و از این رهگذر احراز موضوع قاعده شکل میگیرد.
- [سایر] آیا واقعا داشتن سلاح هسته ای حرام است؟
- [سایر] اسلام در مورد داشتن و نداشتن سلاح هسته ای چه دیدگاهی دارد؟
- [سایر] با توجه به آیه قرآنی که به مسلمانان سفارش کرده که همواره توان نظامی خود را به حداکثر برسانند و دارای سلاحهای روز دنیا باشند؛ حال سوال این است چرا حکومت اسلامی داشتن سلاح هسته ای را حرام می داند؟
- [سایر] آیا داشتن بمب هسته ای بعنوان سلاح بازدارنده اشکالی دارد اگر فرضا کشوری با بمب هسته ای به ما تجاوز کرد نباید مقابله به مثل کنیم؟ به هر حال کشته شدن نامسلمانان بهتر از کشته شدن مسلمانان است ؟
- [سایر] چرا دیدن فیلمهای مبتذل حرام است؟ لطفأ علاوه بر دلایل شرعی، دلایل علمی هم ذکر نمایید؟ چون از بنده دلایل علمی محکم هم خواسته اند.
- [آیت الله بهجت] آیا برای صدق محاربه، تشهیر سلاح و اظهار سلاح باید عرفی باشد یا به مانند عصا یا چماق نیز تشهیر سلاح صدق می کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا دلایل حرمت یا حلّیت در گذر زمان دچار قبض و بسط میشوند، تغییر در این دلایل چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دلایل شرعیه بر حلّیت و حرمت هنر چه میتواند باشد؟
- [سایر] راههای حفظ فناوری هسته ای چیست ؟
- [سایر] انرژی هسته ای چه کاربردی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] قرآن و انگشتر و سلاح و لباس میّت چنانچه مورد استعمال میّت باشد مال پسر بزرگتر است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند، مثلاً در آب بیفتد، و انسان بداند که حیوان به واسطه تیر و افتادن در آب جان داده، حلال نیست، بلکه اگر شک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمیباشد. و اگر حیوانی را شکار کنند و از نظر ناپدید شود، و بعد از آن مرده آن حیوان پیدا شود، اگر بدانند که موت آن فقط مستند به سلاح شکار بوده، حلال است، ولی اگر احتمال دهند که سلاح شکار به ضمیمه چیز دیگری سبب مرگ حیوان شده، محکوم به نجاست و حرمت است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از آن که حیوانی را تیر زدند مثلا در آب بیفتد، و انسان بداند که حیوان بواسطه تیر و افتادن در آب جان داده، حلال نیست. بلکه اگر شک کند که فقط برای تیر بوده یا نه، حلال نمی باشد. و اگر حیوانی را شکار کنند و از نظر ناپدید شود و بعد از آن مرده آن حیوان پیدا شود اگر بدانند که موت آن فقط مستند به سلاح شکار بوده حلال است ولی اگر احتمال دهند که سلاح شکار به ضمیمه چیز دیگر سبب مرگ حیوان شده محکوم به نجاست و حرمت است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] قرآن و کتابها و انگشتر و شمشیر و سلاح میّت و لباسهایی را که پوشیده یا برای پوشیدن تهیّه کرده و جهاز شتر، مال پسر بزرگتر است و در قرآن و انگشتر و شمشیر و سلاح میّت اگر بیشتر از یکی باشد، احتیاط آن است که پسر بزرگ در آنها با ورثه دیگر مصالحه کنند و بنا بر احتیاط مستحب، در مورد مرکب میّت هم رضایت پسر بزرگتر جلب شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] فتوا دادن و اظهار نظر کردن در مسائل شرعی برای کسی که مجتهد نیست (یعنی قادر به استنباط احکام از مدارک و دلایل آن نمی باشد) حرام است و هرگاه بدون اطلاع اظهار نظر کند، مسؤول اعمال تمام کسانی است که به گفته او عمل می کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر با شمشیر یا سلاح دیگری که شکار کردن با آن صحیح است با شرایطی که قبلاً گفته شد حیوانی را دونیم کند و سر و گردن در یک قسمت باقی بماند اگر وقتی برسد که حیوان جان داده است، هر دو قسمت حلال است، همچنین اگر زنده باشد ولی وقت برای سر بریدن تنگ باشد اما اگر وقت برای سر بریدن دارد آن قسمت که در آن سر نیست حرام است و آن قسمت دیگر که سر دارد اگر مطابق دستورشرع ببرد حلال است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] قرآن و انگشتری و شمشیر میت یا سلاح دیگر که برای مردها متعارف است و لباسهائی را که پوشیده در صورتی که آنها را به شخص دیگری وصیت نکند؛ مال پسر بزرگتر است و اگر میت از سه چیز اول بیشتر از یکی دارد؛ مثلا دو قرآن یا دو انگشتری دارد؛ احتیاط واجب آن است که پسر بزرگ در آنها با ورثه دیگر صلح کند اگرچه بعید نیست همه آنها مال او باشد.
- [آیت الله بهجت] ساختن ظرف طلا و نقره برای استعمالِ حرام، حرام است ؛ و در غیر این صورت حرام نیست و نیز مزدی که برای آن می گیرند حرام نیست .
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با سلاح به منظور اخلال در نظم اجتماعی و یا ترور اشخاص و غارت یا اتلاف اموال مردم به آنان هجوم آورد محارب و مفسد است، مرد باشد یا زن، در شب باشد یا روز، در شهر باشد یا غیر آن. و حاکم شرع به تناسب جرم، او را میکشد یا دست راست و پای چپ او را قطع میکند یا تبعیدش مینماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] پدر اگر بمیرد قران و انگشتر و شمشیر و لباسهایی را که پوشیده مال پسر بزرگتر است و اگر از سه چیز اول بیشتر از یکی دارد مثلا دو قران یا دو انگشتر دارد احتیاط واجب ان است که پسر بزرگتر در انها با ورثه دیگر صلح کند و همچنین در کتاب و جهاز شتر و شتر سواری و سلاح دیگر غیر از شمشیر احتیاط واجب در صلح است