تغییر
تبدیل یعنی تغییر دادن و عوض کردن یک چیز با چیز دیگر.
آیا دلایل حرمت یا حلّیت در گذر زمان دچار قبض و بسط می‌شوند، تغییر در این دلایل چگونه است؟
پاسخ این سئوال در جواب سئوال چهارم مشخص شد که زمان نمی‌تواند تغییری حاصل کند مگر آنکه در مصادیق خاصّ از روایات شرائط خاصّی استفاده گردد که زمان بتواند تغییری حاصل کند و یا زمان، موضوع را تغییر دهد که حکم هم تغییر پیدا کند.
پاسخ این سئوال در جواب سئوال چهارم مشخص شد که زمان نمی‌تواند تغییری حاصل کند مگر آنکه در مصادیق خاصّ از روایات شرائط خاصّی استفاده گردد که زمان بتواند تغییری حاصل کند و یا زمان، موضوع را تغییر دهد که حکم هم تغییر پیدا کند.
عنوان سوال:
آیا دلایل حرمت یا حلّیت در گذر زمان دچار قبض و بسط می‌شوند، تغییر در این دلایل چگونه است؟
پاسخ:
پاسخ این سئوال در جواب سئوال چهارم مشخص شد که زمان نمی‌تواند تغییری حاصل کند مگر آنکه در مصادیق خاصّ از روایات شرائط خاصّی استفاده گردد که زمان بتواند تغییری حاصل کند و یا زمان، موضوع را تغییر دهد که حکم هم تغییر پیدا کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دلایل شرعیه بر حلّیت و حرمت هنر چه میتواند باشد؟
- آیا تغییر معرفت دینی یک فقیه موضع فقه را نیز در قبال هنر دچار تغییر و چالش میکند؟ اگر چنین است آیا این بدین معنی خواهد بود که فقه داوری ثابتی درباره هنر ندارد؟
- اگر کسی با پسری لواط کند چه کسانی از منسوبین لواط شده بر لواط کننده حرام می‌شوند؟
- وظیفه فعلی کسانی که بدون آگاهی از حرام بودن اعتیاد به این بلا دچار شدهاند چیست؟
- با توجّه به اینکه حرمت استفاده از موادّ مخدّر مانند حرمت شراب خواری در جامعه شیوع پیدا نکرده است تا آنجا که در عرف عوام اکثر اعتقاد به حلّیت آن دارند آیا با توجّه به عوارض خطرناک و منفی اعتیاد میتوان گفت که حرمت موادّ مخدّر مساوی با حرمت شراب خواری است و از احادیث شدیدی که در خصوص مشروبات الکلی آمده به منظور مبارزه فرهنگی با اعتیاد استفاده کرد به ویژه در مواردی مانند هروئین و حشیش که اثراتی مانند مشروبات الکلی دارند علی الخصوص که امروزه ضرر موادّ مخدّر برای جامعه ما به مراتب بیشتر از مشروبات الکلی است؟
- اگر با مصدومی مواجه شدیم که از قسمتهای قفسه سینه و یا اندامی که نگاه کردن نامحرم به آن حرام میباشد دچار آسیب دیدگی شده باشد (و امدادگر زن و مصدوم مرد و یا بالعکس بود) و چارهای جز نگاه کردن و یا لمس نمودن برای مداوا نبود تکلیف چیست؟
- درباره قاعده در بفرمائید : الف - آیا این قاعده به باب حدود اختصاص دارد یا شامل ابواب قصاص، دیات و تعزیرات نیز می‌شود؟ ب - معیار در عدم اجرای حدّ چیست؟(شکّ در حلیّت، توّهم جواز عمل، صرف ظنّ به اباحه، ولو غیر معتبر، یا عدم علم به حرمت) ج - محل عروض شبهه در قاعده در کیست؟ قاضی، مرتکب عمل یا هر دو د - آیا شبهات موضوعیّه، حکمیّه، شبهه عمد و غیر عمد، اکراه، اجبار، نسیان و مشمول این قاعده می‌شود؟ ه - در فرض شمول شبهات حکمیّه آیا بین جاهل قاصر و مقصّر تفاوتی وجود دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چرا برخی افراد دچار اختلال روانی می‌شوند؟
- [سایر] چرا انسانهای مومن بیشتر دچار بلا و گرفتاری می‌شوند؟
- [سایر] با توجه به آیات قرآن کریم، بدترین بلایی که کافران و منافقان، دچار آن می‌شوند، چیست؟
- [سایر] آیا دعای سلامت امام زمان (عج) وجود دارد؟ مگر حضرت دچار بلایای طبیعی می‌شوند؟
- [سایر] آیا کودکان هم به استرس و فشارهای روحی دچار می‌شوند یا فقط به بزرگسالان اختصاص دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا ماهی ها از لحاظ أَشکال در حلیت و حرمت فرق می کنند؟
- [سایر] دلایل حرام بودن سلاح هسته ای چیست؟
- [سایر] چرا دیدن فیلمهای مبتذل حرام است؟ لطفأ علاوه بر دلایل شرعی، دلایل علمی هم ذکر نمایید؟ چون از بنده دلایل علمی محکم هم خواسته اند.
- [سایر] من در حال مطالعه بر روی کتاب مقتضیات زمان استاد مطهری هستم حال این سوال برایم پپیش آمده که : چه اصولی در اسلام ثابت است وبا گذر زمان قابل تغییر نیست و چگونه میتوان آن را شناخت ؟ با تشکر
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه از میان شکم ماهی صید شده، ماهی کوچک مرده ای مشاهده گردد، آیا محکوم به حلّیّت است یا حرمت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد طواف نسأ را که یکی از کارهای حجّ است بجا نیاورد، زنش بر او حرام می‌شود و نیز اگر زن طواف نسأ نکند شوهرش بر او حرام می‌شود ولی اگر بعداً طواف نسأ را انجام دهند، به یکدیگر حلال می‌شوند.
- تراشیدن ریش وماشین کردن آن اگر مثل تراشیدن باشد حرام است و در این حکم تمام مردم یکسانند و حکم خدا به واسطه مسخره مردم تغییر نمیکند; پس کسی هم که اوّل تکلیف اوست، یا اگر ریش نتراشد مردم او را مسخره میکنند، چنانچه ریش بتراشد یا طوری ماشین کند که مثل تراشیدن باشد، حرام میباشد.
- شیر دادنی که علّت محرم شدن است هشت شرط دارد: اوّل بچه شیر زن زنده را بخورد پس اگر از پستان زنی که مرده است شیر بخورد فائده ندارد; دوم شیر آن زن از حرام نباشد، پس اگر شیر بچهای را که از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند به واسطه آن شیر بچه به کسی محرم نمیشود; سوم بچه شیر از پستان بمکد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند نتیجه ندارد; چهارم شیر، خالص و با چیز دیگر مخلوط نباشد; پنجم شیر از یک شوهر باشد پس اگر زن شیردهی را طلاق دهند بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود وتا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اوّل داشته باقی باشد ومثلاً هشت دفعه پیش از زاییدن از شیر شوهر اوّل وهفت دفعه بعد از زاییدن از شیر شوهر دوم به بچهای بدهد، آنچه به کسی محرم نمیشود; ششم بچه به واسطه مرض شیر را قی نکند و اگر قی کند بنابر احتیاط واجب کسانی که به واسطه شیر خوردن با آن بچه محرم می‌شوند، باید با او ازدواج نکنند ونگاه محرمانه هم به او ننمایند; هفتم پانزده مرتبه یا یک شبانه روز به طوریکه در مسأله بعد گفته می‌شود، شیر سیر بخورد یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر استخوانش محکم شده وگوشت در بدنش روییده است بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، احتیاط مستحبّ آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن او با او محرم می‌شوند، ازدواج نکنند ونگاه محرمانه به او ننمایند; هشتم دو سالبچه تمام نشده باشد و اگر بعد از تمام شدن دو سال، او را شیر دهند به کسیمحرم نمیشود، بلکه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن ، یک مرتبه شیر بخورد به کسی محرم نمیشود، ولی چنانچه از موقع زاییدن زن شیرده بیشتر از دو سال گذشته باشد وشیر اوباقی باشد و بچهای را شیر دهد آن بچه به کسانی که گفته شد، محرممیشود.
- اجناسی که مورد معامله و یا قرض واقع می‌شوند، دو قسمند: 1 - مکیل وموزون )پیمانهای وکشیمنی(. 2 - غیر مکیل وموزون. قسم اوّل: آن است که قیمت وارزشش روی پیمانه یا کشش قرار گرفته مثل برنج، گندم، جو، طلا، نقره ومانند اینها. قسم دوم: آن است که قیمتش فقط به شماره، مانند تخم مرغ، یا به متر است مانند پارچه وفرش، حال چنانکه در باب قرض هر جنسی را به دیگری قرض بدهیم بشرط زیاده ربا بوده و آن قرض حرام می‌شود خواه مکیل وموزون باشد یا غیر آن، و در باب معامله هم اگر مکیل و موزون را با همجنس خود خرید و فروش نماییم با زیاده معامله باطل و حرام خواهد بود وامّا اگر غیر مکیل و موزون را به همجنس خود به زیاده معامله کنیم، ربا نخواهد بود و در نتیجه این مسأله به میان میآید که هرگاه کسی صد عدد تخم مرغ را به دیگری قرض دهد تا مدّت دو ماه مثلاً به صد وده عدد، ربا می‌شود، ولی اگر صد عدد تخم مرغ را به صد و ده تا بمدت دو ماه بفروشد، چنانچه فرق بین ثمن و مثمن باشد ربا نشده و معامله صحیح است، در صورتی که نتیجه یکی است ولی عنوان فرق کرده، اگر عنوان قرض باشد ربا است، و اگر خرید وفروش باشد، ربا نیست. و در اینجا باید معلوم باشد که واقع قرض غیر از واقع فروش است، به این معنی که قرض عبارت است از این که انسان مالی را به دیگری بدهد به این قصد که آن مال در ذمّه گیرنده باشد، وفروش آن است که مالی را در عوض مال دیگری به کسی بدهد، پس در فروش لازم است که مال فروخته شده غیر از عوض او باشد، و از اینجا معلوم می‌شود که اگر مثل صد عدد تخم مرغ را به صد وده عدد در ذمّه بفروشد بایستی بین آنها امتیاز باشد، مثل این که صد عدد تخم مرغ بزرگ را به صد وده عدد متوسّط در ذمّه بفروشد زیرا که اگر امتیاز بین آنها بوجهی نباشد بیع محقّق نشده بلکه واقع قرض بوده وبصورت بیع است و از این جهت معامله حرام خواهد شد.
- مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان می‌شود، ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج می‌شود بنابراین باید در اینگونه موارد ما بین احکام مربوط به عنوان مسجدیّت واحکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن وصدق نکردن آن است وبین احکام وقف تفصیل قائل شد از جمله احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد وواجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جائز نیست شخص جنب و یا زن حائض مکث در مسجد کند و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن است، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیّت برداشته می‌شود، گرچه احتیاط مستحبّ آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جائز نیست تصرّف کردن در مواد موجود در محل وقف از سنگ وچوب وخود زمین وغیره وجائز نیست خرید وفروش آنها مگر این که با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد، بفروشند ومبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیمانده بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس وحسینیههایی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند وخراب می‌شوند، معلوم گردید در صورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین ومواد بنا از وقفیّت خارج نمیشود وتصرّف در آنها وخرید وفروش آنها جائز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل اوکه پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینیّه دیگریمصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها بکار ببرند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] گوشتها، مرغها و ماهیهایی که در بازار مسلمانها موجود است اگر شک کنیم که حلال است یا نه، محکوم به حلّیّت است و اگر بدانیم از بلاد کفر آوردهاند و احتمال بدهیم که بررسی کردهاند نیز محکوم به حلّیّت است، اگر بدانیم بررسی نکردهاند پاک است ولی خوردن آن حرام است، و چنانچه بدانیم ذبح شرعی نشده است علاوه بر اینکه خوردن آن حرام است نجس هم میباشد.
- [آیت الله اردبیلی] خوردن گوشت اسب، قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسی با آنها نزدیکی نماید، حرام می‌شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند.
- [آیت الله بروجردی] خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسی با آنها وطی کند یعنی نزدیکی نماید، حرام می‌شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند.
- [آیت الله بهجت] خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسی با آنها وطی کند، یعنی نزدیکی نماید، حرام می‌شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر ماهی فلسدار را زنده از آب بگیرند، و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است، و چنانچه در آب بمیرد، پاک است ولی خوردن آن حرام میباشد؛ ولی اگر دامی در آب برای صید ماهی نصب کنند، و ماهی بعد از بهدام افتادن، در آب بمیرد حلیت آن بعید نیست، اگر چه احوط، ترک خوردن آن است؛ و ماهی بیفلس را اگر چه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد، زنش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود حلال نمیشود، و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود، حلال نمیشود، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال می‌شوند.
- [آیت الله اردبیلی] جو و گندم در (ربا) یک جنس حساب می‌شوند؛ پس اگر یک کیلو گندم بدهد و یک کیلو و نیم جو بگیرد، ربا و حرام است و نیز اگر مثلاً ده کیلو جو بخرد که سرِ خرمن ده کیلو گندم بدهد، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدّتی گندم را میدهد، مثل آن است که زیادی گرفته و حرام میباشد.
- [آیت الله بهجت] جو و گندم در ربا یک جنس حساب می‌شوند، پس اگر یک من گندم بدهد و یک من و پنج سیر جو بگیرد، ربا و حرام است؛ و نیز اگر مثلاً ده من جو بخرد که سر خرمن ده من گندم بدهد، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتی گندم را میدهد، مثل آن است که زیادی گرفته و حرام میباشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد، زنش بر او حرام می‌شود و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش بر او حرام می‌شود، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال می‌شوند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش و ساختن آلات قمار و آلات لهو و لعب، مثل تار و ساز و سنتور و غیر اینها، حتی سازهای کوچک حرام است، بلکه شکستن آنها و تغییر هیئت آنها واجب است.