ماهواره ابزاری رسانه ای است. به همین جهت نمی توان آن را مثبت یا منفی قلمداد نمود. چون رسانه می تواند هر گونه پیامی را ارسال کند. اما این حکم کلی، با توجه به شرایط امروز جامعه جهانی، رنگ دیگری به خود می گیرد. و با توجه به اکثریت محتوا و استفاده ای که از ماهواره می شود، باید متوجه جایگاه ضد ارزشی آن باشیم. کما اینکه بسیاری از مراجع با توجه به همین مطلب استفاده از آن را جایز نمی دانند:
امام خمینی (ره): از آنجا که برنامه هایی که توسط ماهواره های غربی پخش می شوند و همچنین برنامه های تلویزیونی بیشتر دولتهای مجاور، دربردارنده آموزش افکار گمراه کننده و تحریف حقایق و لهو و فساد هستند و غالباً مشاهده آنها باعث گمراهی و فساد و ارتکاب کارهای حرام می گردد، بنا بر این دریافت و دیدن آنها جایز نیست.[1]
آیت الله خامنه ای: از آنجا که برنامه هایی که توسط ماهواره های غربی پخش می شوند و هم چنین برنامه های تلویزیونی بیشتر دولتهای مجاور، در بر دارنده آموزش افکار گمراه کننده و تحریف حقایق و لهو و فساد هستند و غالباً مشاهده آنها باعث گمراهی و فساد و ارتکاب کارهای حرام می گردد، بنا بر این دریافت و دیدن آنها جایز نیست.[2]
آیت الله مکارم شیرازی: بسمه تعالی. باتوجه به این که غالب برنامه های آن فاسد است و اثرات منفی در پی دارد و در هر خانه ای وارد شود غالبا از آن سوء استفاده خواهد شد، استفاده از آن جایز نیست.[3]
آیت الله بهجت: با وجود فساد، استفاده از آن و خرید و فروش آن جایز نیست.[4]
آیت الله فاضل لنکرانی: با توجه به آنچه مطّلعین اظهار می دارند برنامه های ماهواره اکثراً موجب شیوع فحشا و منکر مخصوصاً در رابطه با نسل جوان می باشد. لذا خرید و نصب آنتن های ماهواره ای جایز نیست.[5]
حتی اگر مرجع تقلیدی به دلیل امکان استفاده از برنامه های مباح ماهواره، فتوا به حرمت استفاده آن ندهد، طبیعتا با توجه به لزوم رعایت قانون، طبق نظر مراجع، استفاده از ماهواره شرعا مشکل خواهد داشت. چون قانون صراحتا آن را ممنوع کرده است:
(بر اساس قانون ممنوعیت بکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 1373/11/23 مجلس شورای اسلامی، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره جز در مواردی که قانون تعیین کرده است ممنوع می‌باشد. و وزارت کشور موظف است با استفاده از نیروهای انتظامی و یا نیروی مقاومت بسیج در اسرع وقت نسبت به جمع‌آوری تجهیزات دریافت‌از ماهواره اقدام نماید.)
و اگر کسی علاقه خود را لحظه ای کنار بگذارد، متوجه می شود که وجود ماهواره همیشه آسیبی برای خود فرد و خانواده اش خواهد بود. کما اینکه در جامعه، رواج بی اخلاقی ها و بی عفتی ها، متاثر از برنامه های ماهواره ای است. و بهانه کردن برنامه های مفید (مباح) ماهواره، حقیقتا از یک بهانه فراتر نمی رود.
و کسانی که خیلی اعتماد به نفس دارند، می توانند این آیه را مرور کنند که حضرت یوسف در این باره چه می فرمایند:
(وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ [یوسف/53]من هرگز خودم را تبرئه نمی کنم، که نفس (سرکش) بسیار به بدیها امر می کند مگر آنچه را پروردگارم رحم کند! پروردگارم آمرزنده و مهربان است.)
البته امیدواریم با گسترش برنامه های رسانه ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی، بهانه ها گرفته شود و برای سالم سازی فضا جامعه، ماهواره ها برچیده شوند. تا دیگر شاهد فاجعه هایی نظیر تجاوز به عنف و ... نباشیم. هر چند در کنار ماهواره ها، امروز ابزارهای دیگری نیز فساد را رایج می کند، اما هر چقدر که بتوان از آسیب ها کم کرد، منطقی نیست که اقدام نشود.
اگر هم کسانی منطق اسلام را نمی پذیرند، توصیه می کنیم از همان (به قول خودشان برنامه های مفید) ماهواره استفاده کنند، و اندکی قانون مداری بیاموزند.
[1]. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 972 - س 1183.
[2]. أجوبة الاستفتاءات (بالفارسیة)، س1216.
[3]. پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.
[4]. کتاب جامع المسائل- سوال 692.
[5]. کتاب استفتائات- جلد اول- سؤال 1001.
