یافتن پاسخ دقیق برای این سوال با توجه به وجود اختلافات فراوان در رابطه با تاریخ ولادت آن بانو و همچنین تاریخ ازدواج آن حضرت با امام علی(علیه السلام)، کاری بسیار مشکل می باشد، با این وصف با توجه به قول مشهور بین علمای شیعه مطالبی خدمت شما عرض می شود: عموم محدثین و علمای شیعه رضوان الله علیهم، ولادت آن حضرت را در سال پنجم بعثت دانسته اند و روایاتی هم در این باره از ائمه بزرگوار اهل بیت(علیهم السلام) نقل کرده اند، ولی بیشتر اهل سنت ولادت آن حضرت را پنج سال پیش از بعثت دانسته اند. مرحوم کلینی در اصول کافی در کتاب الحجة، ج2، ص355 می فرماید: (وُلِدَتْ فَاطِمَةُ عَلَیْهَا وَ عَلَی بَعْلِهَا السَّلَامُ بَعْدَ مَبْعَثِ رَسُولِ اللَّهِ ص بِخَمْسِ سِنِینَ وَ تُوُفِّیَتْ ع وَ لَهَا ثَمَانَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ یَوْماً وَ بَقِیَتْ بَعْدَ أَبِیهَا ص خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً؛ فاطمه علیها و علی بعلهاالسلام پنج سال بعد از مبعث رسول خدا صلی للّه علیه و آله متولد شد و زمانی وفات کرد که 18 سال و 75 روز داشت و بعد از پدرش 75 روز زندگی کرد.) و ابن شهر آشوب در مناقب، ج3، ص357 می گوید: (فاطمه – سلام الله علیها- پنج سال بعد از نبوت و سه سال پس از معراج در بیستم جمادی الآخر در مکه بدنیا آمد و هشت سال با پدرش در مکه بود،سپس به مدینه هجرت کرد و دو سال پس از هجرت در روز اول یا ششم ذی حجه با علی(علیه السلام) ازدواج نمود، و روزی که پیغمبر(صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت، هیجده سال و هفت ماه از عمر فاطمه(سلام الله علیها) گذشته بود.) مجلسی در بحار الانوار، ج43، ص6 و حیات القلوب، ج2، ص149 و فیض کاشانی در وافی، ج1، ص173 نوشته اند: (فاطمه(س) پنج سال بعد از بعثت تولد یافت مدرک آن روایتی است که ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرموده: مادرم فاطمه در بیستم جمادی الثانی در هنگامی که پیغمبر چهل و پنج ساله بود به دنیا آمد، هشت سال با پدرش در مکه بود و ده سال در مدینه با پدرش زندگی کرد.) در کتاب تاریخ قم هم در مورد تاریخ ولادت و شهادت آن حضرت آمده است: (فاطمه زهرا علیها السلام بمکّه در وجود آمده است پس از آنک جبرئیل برسول علیه السلام آمد به پنج سال و مادر او خدیجه است دختر خویلد الاسدی و امیر المؤمنین علی علیه السلام بمدینه او را عقد نکاح بسته است و در حباله خود آورد و در آن وقت او را نه سال بود و چون او را وفات رسید عمر او هیجده سال و هفتاد و پنج روز بوده، بعد از وفات رسول هفتاد و پنج روز در قید حیات بود و الله اعلم.)[1] طبق نقل منابع تاریخی ازدواج آن بانوی بزرگوار با مولای متقیان امام علی(ع) در سال دوم هجرت صورت گرفته است.[2] برخی از مورخین هم تاریخ ازدواج را بعد از جنگ احد ذکر کرده اند،و از آنجایی که جنگ احد در سال سوم هجرت اتفاق افتاده است، پس سال ازدواج حضرت زهرا(سلام الله علیها) سال سوم هجرت می باشد. ابن عبد البر می گوید:(و أنکح رسول الله صلی الله علیه و سلم فاطمة علی بن أبی طالب بعد وقعة أحد)[3] با توجه به اینکه طبق قول مشهور شیعه،حضرت فاطمه (سلام الله علیها)در سال پنجم بعثت به دنیا آمد و در سال دوم هجرت با علی (علیه السلام)ازدواج کرد. بنابراین سن حضرت زهرا(سلام الله علیها) هنگام ازدواج با علی (علیه السلام)حدود ده سال بوده است. و از آنجایی که سال شهادت ایشان به اتفاق سال یازدهم هجرت و با فاصله کمی پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) میباشد، بنابراین سن آن پارۀ تن رسول الله(صلی الله علیه و آله) هنگام شهادت حدود هجده سال بوده است، که در منابع شیعه بدان اشاره شده است. [1]. تاریخ قم،حسن بن محمد بن حسن قمی (نوشته درسال 378)، ص:194. [2]. إمتاع الأسماع، ج5، ص:352؛ ذخایر العقبی، ص26؛ مسعودی، مروج الذهب، ج2، ص295. [3]. الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر (م 463)،ج4ص1893.
یافتن پاسخ دقیق برای این سوال با توجه به وجود اختلافات فراوان در رابطه با تاریخ ولادت آن بانو و همچنین تاریخ ازدواج آن حضرت با امام علی(علیه السلام)، کاری بسیار مشکل می باشد، با این وصف با توجه به قول مشهور بین علمای شیعه مطالبی خدمت شما عرض می شود:
عموم محدثین و علمای شیعه رضوان الله علیهم، ولادت آن حضرت را در سال پنجم بعثت دانسته اند و روایاتی هم در این باره از ائمه بزرگوار اهل بیت(علیهم السلام) نقل کرده اند، ولی بیشتر اهل سنت ولادت آن حضرت را پنج سال پیش از بعثت دانسته اند.
مرحوم کلینی در اصول کافی در کتاب الحجة، ج2، ص355 می فرماید:
(وُلِدَتْ فَاطِمَةُ عَلَیْهَا وَ عَلَی بَعْلِهَا السَّلَامُ بَعْدَ مَبْعَثِ رَسُولِ اللَّهِ ص بِخَمْسِ سِنِینَ وَ تُوُفِّیَتْ ع وَ لَهَا ثَمَانَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ یَوْماً وَ بَقِیَتْ بَعْدَ أَبِیهَا ص خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً؛ فاطمه علیها و علی بعلهاالسلام پنج سال بعد از مبعث رسول خدا صلی للّه علیه و آله متولد شد و زمانی وفات کرد که 18 سال و 75 روز داشت و بعد از پدرش 75 روز زندگی کرد.)
و ابن شهر آشوب در مناقب، ج3، ص357 می گوید:
(فاطمه – سلام الله علیها- پنج سال بعد از نبوت و سه سال پس از معراج در بیستم جمادی الآخر در مکه بدنیا آمد و هشت سال با پدرش در مکه بود،سپس به مدینه هجرت کرد و دو سال پس از هجرت در روز اول یا ششم ذی حجه با علی(علیه السلام) ازدواج نمود، و روزی که پیغمبر(صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت، هیجده سال و هفت ماه از عمر فاطمه(سلام الله علیها) گذشته بود.)
مجلسی در بحار الانوار، ج43، ص6 و حیات القلوب، ج2، ص149 و فیض کاشانی در وافی، ج1، ص173 نوشته اند:
(فاطمه(س) پنج سال بعد از بعثت تولد یافت مدرک آن روایتی است که ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرموده: مادرم فاطمه در بیستم جمادی الثانی در هنگامی که پیغمبر چهل و پنج ساله بود به دنیا آمد، هشت سال با پدرش در مکه بود و ده سال در مدینه با پدرش زندگی کرد.)
در کتاب تاریخ قم هم در مورد تاریخ ولادت و شهادت آن حضرت آمده است:
(فاطمه زهرا علیها السلام بمکّه در وجود آمده است پس از آنک جبرئیل برسول علیه السلام آمد به پنج سال و مادر او خدیجه است دختر خویلد الاسدی و امیر المؤمنین علی علیه السلام بمدینه او را عقد نکاح بسته است و در حباله خود آورد و در آن وقت او را نه سال بود و چون او را وفات رسید عمر او هیجده سال و هفتاد و پنج روز بوده، بعد از وفات رسول هفتاد و پنج روز در قید حیات بود و الله اعلم.)[1]
طبق نقل منابع تاریخی ازدواج آن بانوی بزرگوار با مولای متقیان امام علی(ع) در سال دوم هجرت صورت گرفته است.[2]
برخی از مورخین هم تاریخ ازدواج را بعد از جنگ احد ذکر کرده اند،و از آنجایی که جنگ احد در سال سوم هجرت اتفاق افتاده است، پس سال ازدواج حضرت زهرا(سلام الله علیها) سال سوم هجرت می باشد.
ابن عبد البر می گوید:(و أنکح رسول الله صلی الله علیه و سلم فاطمة علی بن أبی طالب بعد وقعة أحد)[3]
با توجه به اینکه طبق قول مشهور شیعه،حضرت فاطمه (سلام الله علیها)در سال پنجم بعثت به دنیا آمد و در سال دوم هجرت با علی (علیه السلام)ازدواج کرد. بنابراین سن حضرت زهرا(سلام الله علیها) هنگام ازدواج با علی (علیه السلام)حدود ده سال بوده است.
و از آنجایی که سال شهادت ایشان به اتفاق سال یازدهم هجرت و با فاصله کمی پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) میباشد، بنابراین سن آن پارۀ تن رسول الله(صلی الله علیه و آله) هنگام شهادت حدود هجده سال بوده است، که در منابع شیعه بدان اشاره شده است.
[1]. تاریخ قم،حسن بن محمد بن حسن قمی (نوشته درسال 378)، ص:194.
[2]. إمتاع الأسماع، ج5، ص:352؛ ذخایر العقبی، ص26؛ مسعودی، مروج الذهب، ج2، ص295.
[3]. الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر (م 463)،ج4ص1893.
- [سایر] سنّ حضرت زهرا(س) در زمان رحلت حضرت خدیجه(س) چقدر بود؟
- [سایر] با عرض سلام وتسلیت به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) درباره شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)مطالب زیادی وجود دارد مخواستم از شما خواهش کنم نحوه ی چگونگی شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)؟؟؟؟ واین که حضرت علی(ع)وفرزندانشان اصحاب وکنیزانی که در خانه وجود داشتند چرا حضرت فاطمه زهرا(س)در را باز کردند؟؟؟؟؟ و بعد از اینکه خانم فاطمه زهرا(س)را زدندچراکسی کاری نکرد ؟؟
- [سایر] حضرت زهرا س چگونه به شهادت رسید؟
- [سایر] چرا حضرت علی (ع) قبل از حضرت فاطمه در را باز نکرد تا حضرت فاطمه (س) شهید نشود؟
- [سایر] چرا حضرت فاطمه معصومه(س) ازدواج نکردند؟
- [سایر] زمان ونحوه شهادت حضرت زهرا (س) چگونه است؟
- [سایر] شعر درباره شهادت حضرت زهرا س بفرمایید؟
- [سایر] زمان ونحوه شهادت حضرت زهرا (س) چگونه است؟
- [سایر] دختر پیامبر (ص) فاطمه زهرا (س) چگونه به شهادت رسیدند؟
- [سایر] چرا حضرت فاطمه(س) فاطمه نامیده شده است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شوهر بخواهد خود صیغه طلاق را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ، هِیَ طالِقٌ) یعنی: (زنم فاطمه را در مقابل آنچه بخشید طلاق خلع دادم، او رهاست).
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خُلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِق)؛ یعنی: (زنم فاطمه را طلاق خُلع دادم، او رهاست).
- [امام خمینی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلا فاطمه باشد می گوید: "زوجتی فاطمة خالعتها علی ما بذلت هی طالق" یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است.
- [امام خمینی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد،باید بگوید: "زوجتی فاطمة طالق" زن من فاطمه رها است، و اگر دیگری را وکیل کند،آن وکیل باید بگوید: "زوجة موکلی فاطمة طالق".
- [آیت الله نوری همدانی] طلاق باید به صیغة عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغة طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد باید بگوید : زَوْجَتی فاطِمَهُ طالِقٌ یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند که آن وکیل باید بگوید : زَوْجَهُ مُوَکِلی فاطِمَهُ طالِقٌ .
- [آیت الله سبحانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید: زَوْجَتِی فاطِمَهُ طالِق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: زَوْجَةُ مَوَکِّلِی فاطِمَةُ طالِق.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه (طالق) خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتی فاطِمَة طالقٌ); یعنی: زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوکِّلِی فاطِمَةُ طالِقٌ).
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: (بارَأتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق)، یعنی: (مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او، پس او رهاست)، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: (بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق).
- [آیت الله وحید خراسانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه طالق خوانده شود و دو مرد عادل ان را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید زوجتی فاطمه طالق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند ان وکیل باید بگوید زوجه موکلی فاطمه طالق و در صورتی که زن معین باشد ذکر نام او لازم نیست
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه طالق خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد؛ باید بگوید زوجتی فاطمه طالق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید زوجه موکلی فاطمه طالق. و در صورتی که زن معین باشد؛ ذکر نام او لازم نیست.