چرا حضرت زهرا(س)، سرور زنان دو عالم نامیده شده اند؟
طبیعتا شناخت عظمت حضرت زهرا (س) برای ما مقدور نیست و تنها گوشه هایی از عظمت این بانوی بزرگوار برای ما قابل درک و فهم است که با توجه به همان ها می توانیم تا حدی درک کنیم، چرا ایشان سرور همه زنان عالم نامیده شده اند. و قبل از اشاراتی به زندگانی این بانوی بزرگوار، باید دقت کنیم که ارزش و معیار برتری در عالم هستی چیست. (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛[ذاریات/56] من جنّ و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)) (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ؛ [حجرات/13] هر آینه گرامی‌‌ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست.) هدف خلقت، طی مسیر تکامل با عبادت خدای متعال است. بنابر این هر کس بهتر به این هدف دست یابد، و در تحقق این هدف بیشتر نقش آفرینی کند، مقام بالاتری دارد. و موثرترین انسان در این عرصه، سرور همه خواهد بود. و به این نکته نیز باید توجه داده شود که منظور از عبادت، صرف نماز خواندن و ذکر گفتن نیست. بلکه رنگ الهی زدن به تمام زندگی، عبودیت اصلی است. (صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ [بقره/138] این رنگ خداست و رنگ چه کسی از رنگ خدا بهتر است. ما پرستندگان او هستیم.) حال با توجه به اشاراتی که در ذیل می آید، متوجه می شویم که سرور بودن حضرت زهرا (س) نسبت به همه زنان عالم، و اکثر مردان جهان به چه دلیل است: نخست اشاراتی به نقش آفرینی حضرت زهرا (س) در عرصه اجتماع می کنیم: 1- در دوران حیات پیامبر اکرم(ص) حضرت زهرا(س) نقش مهمی در حمایت از رسول خدا(ص) داشتند و بدین طریق می توان فهمید که نقش غیر مستقیم حضرت زهرا(س) در انجام رسالت پیامبر(ص) چه بوده است و برای نشان دادن عظمت این حمایت و نقش آفرینی، توجه به روایت زیر کافیست: (جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ ع أَنَّ فَاطِمَةَ ع کَانَتْ تُکَنَّی أُمَّ أَبِیهَا؛[1] امام صادق از قول پدرشان (علیهما السلام) می فرمایند که کنیه حضرت زهرا (س) ام ابیها (مادر پدر) بوده است.) 2- کسی که جایگاه عظیم ولایت و نقش آن در بقای مسیر توحید را درک کند، متوجه نقش منحصر به فرد حضرت زهرا(س) در این باره می شود. خود حضرت زهرا(س) درباره جایگاه امامت می فرمایند: ( به خدا سوگند اگر تمام امّت از راه سعادت منحرف شده و از پذیرش راه روشن امتناع می‌کردند، [علیّ‌] همه آنان را به راه آورده و آرام آرام و صحیح و سالم به سعادت و خوشبختی می‌کشاند، که نه خود خسته شود و نه ایشان ملول، و در نهایت آنان را به سرچشمه‌ای با آبی گوارا و مطلوب و عاری از هر خس و خاشاک می‌برد، و ایشان را از آن سیراب باز میگرداند و در خفا و آشکاراشان را نصیحت می‌نمود)[2] و درباره خطای بزرگ انحراف از ولایت می فرمایند: (ظالمان مبادله‌ای بسیار بد کردند [که أمیر المؤمنین را خانه‌نشین کردند] درد را دوا، و مرض را شفا، و گلخن را گلشن، و ظلمت را نور، و سیاه‌چال را کوه طور پنداشتند.)[3] سخن درباره اهمیت ولایت، بسیار است. و در این جا باید دقت کرد که حضرت زهرا(س) چگونه از ولایت دفاع کردند. در روزگاری که حتی عمار نیز در ابتدا دچار تردید است، حضرت زهرا (س) نافذترین تشخیص را دارد. و عمده نقش دفاع از حریم ولایت به دوش ایشان است. 3- تعبیر ام الائمه (مادر امامان) و نقش حضرت زهرا(س) در مادری و تربیت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) سرور جوانان بهشتی، خود نکته بسیار قابل تاملی است. و در بعد فردی و عبادات ایشان نیز سخن بسیار است. الف- آیه تطهیر[احزاب/33] و سلام هر روزه پیامبر(ص) بعد از نزول این آیه در مقابل خانه حضرت زهرا(س) حامل اسرار بسیاری است. ب- عبادات شدید حضرت تا آن جا که پاهای مبارکشان در اثر قیام متورم می شد، نشانه بسیار واضحی است. به دلیل تناسب مقام سخن را بیش از این نمی توان مفصل کرد و باید به دلیل قصور قلم، از پیشگاه با عظمت حضرت زهرا (س) متواضعانه عذر بخواهیم که این قلم حقیر، توان به تصویر کشیدن گوشه ای از این عظمت را ندارد و همان بهتر که گوشه ای از سخن حق را بازگو کنیم: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ* فَصَلّ‌ِ لِرَبِّکَ وَ انحْرْ* إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْترَ[سوره کوثر] منابعی جهت مطالعه بیشتر: 1- زهرا-سلام الله علیها-،برترین بانوی جهان؛آیت الله مکارم شیرازی. 2- فاطمه زهرا-سلام الله علیها- بانوی نمونه اسلام،آیت الله ابراهیم امینی. 3- فاطمه فاطمه است،دکتر علی شریعتی. 4- بانوی بانوان، موسوی گرمارودی، انتشارات دلیل ما، قم. 5- زندگانی حضرت فاطمه سید هاشم رسولی محلاتی [1]. بحار الأنوار، ج‌43، ص19. [2]. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج‌1، ص: 108. [3]. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج‌1، ص: 108.
عنوان سوال:

چرا حضرت زهرا(س)، سرور زنان دو عالم نامیده شده اند؟


پاسخ:

طبیعتا شناخت عظمت حضرت زهرا (س) برای ما مقدور نیست و تنها گوشه هایی از عظمت این بانوی بزرگوار برای ما قابل درک و فهم است که با توجه به همان ها می توانیم تا حدی درک کنیم، چرا ایشان سرور همه زنان عالم نامیده شده اند.
و قبل از اشاراتی به زندگانی این بانوی بزرگوار، باید دقت کنیم که ارزش و معیار برتری در عالم هستی چیست.

(وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛[ذاریات/56] من جنّ و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند))
(إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ؛ [حجرات/13] هر آینه گرامی‌‌ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست.)

هدف خلقت، طی مسیر تکامل با عبادت خدای متعال است. بنابر این هر کس بهتر به این هدف دست یابد، و در تحقق این هدف بیشتر نقش آفرینی کند، مقام بالاتری دارد. و موثرترین انسان در این عرصه، سرور همه خواهد بود.
و به این نکته نیز باید توجه داده شود که منظور از عبادت، صرف نماز خواندن و ذکر گفتن نیست. بلکه رنگ الهی زدن به تمام زندگی، عبودیت اصلی است.
(صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ؛ [بقره/138] این رنگ خداست و رنگ چه کسی از رنگ خدا بهتر است. ما پرستندگان او هستیم.)

حال با توجه به اشاراتی که در ذیل می آید، متوجه می شویم که سرور بودن حضرت زهرا (س) نسبت به همه زنان عالم، و اکثر مردان جهان به چه دلیل است:
نخست اشاراتی به نقش آفرینی حضرت زهرا (س) در عرصه اجتماع می کنیم:
1- در دوران حیات پیامبر اکرم(ص) حضرت زهرا(س) نقش مهمی در حمایت از رسول خدا(ص) داشتند و بدین طریق می توان فهمید که نقش غیر مستقیم حضرت زهرا(س) در انجام رسالت پیامبر(ص) چه بوده است و برای نشان دادن عظمت این حمایت و نقش آفرینی، توجه به روایت زیر کافیست:
(جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ ع أَنَّ فَاطِمَةَ ع کَانَتْ تُکَنَّی أُمَّ أَبِیهَا؛[1] امام صادق از قول پدرشان (علیهما السلام) می فرمایند که کنیه حضرت زهرا (س) ام ابیها (مادر پدر) بوده است.)

2- کسی که جایگاه عظیم ولایت و نقش آن در بقای مسیر توحید را درک کند، متوجه نقش منحصر به فرد حضرت زهرا(س) در این باره می شود. خود حضرت زهرا(س) درباره جایگاه امامت می فرمایند:
( به خدا سوگند اگر تمام امّت از راه سعادت منحرف شده و از پذیرش راه روشن امتناع می‌کردند، [علیّ‌] همه آنان را به راه آورده و آرام آرام و صحیح و سالم به سعادت و خوشبختی می‌کشاند، که نه خود خسته شود و نه ایشان ملول، و در نهایت آنان را به سرچشمه‌ای با آبی گوارا و مطلوب و عاری از هر خس و خاشاک می‌برد، و ایشان را از آن سیراب باز میگرداند و در خفا و آشکاراشان را نصیحت می‌نمود)[2]
و درباره خطای بزرگ انحراف از ولایت می فرمایند: (ظالمان مبادله‌ای بسیار بد کردند [که أمیر المؤمنین را خانه‌نشین کردند] درد را دوا، و مرض را شفا، و گلخن را گلشن، و ظلمت را نور، و سیاه‌چال را کوه طور پنداشتند.)[3]
سخن درباره اهمیت ولایت، بسیار است. و در این جا باید دقت کرد که حضرت زهرا(س) چگونه از ولایت دفاع کردند. در روزگاری که حتی عمار نیز در ابتدا دچار تردید است، حضرت زهرا (س) نافذترین تشخیص را دارد. و عمده نقش دفاع از حریم ولایت به دوش ایشان است.

3- تعبیر ام الائمه (مادر امامان) و نقش حضرت زهرا(س) در مادری و تربیت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) سرور جوانان بهشتی، خود نکته بسیار قابل تاملی است.

و در بعد فردی و عبادات ایشان نیز سخن بسیار است.
الف- آیه تطهیر[احزاب/33] و سلام هر روزه پیامبر(ص) بعد از نزول این آیه در مقابل خانه حضرت زهرا(س) حامل اسرار بسیاری است.
ب- عبادات شدید حضرت تا آن جا که پاهای مبارکشان در اثر قیام متورم می شد، نشانه بسیار واضحی است.

به دلیل تناسب مقام سخن را بیش از این نمی توان مفصل کرد و باید به دلیل قصور قلم، از پیشگاه با عظمت حضرت زهرا (س) متواضعانه عذر بخواهیم که این قلم حقیر، توان به تصویر کشیدن گوشه ای از این عظمت را ندارد و همان بهتر که گوشه ای از سخن حق را بازگو کنیم:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ* فَصَلّ‌ِ لِرَبِّکَ وَ انحْرْ* إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْترَ[سوره کوثر]

منابعی جهت مطالعه بیشتر:
1- زهرا-سلام الله علیها-،برترین بانوی جهان؛آیت الله مکارم شیرازی.
2- فاطمه زهرا-سلام الله علیها- بانوی نمونه اسلام،آیت الله ابراهیم امینی.
3- فاطمه فاطمه است،دکتر علی شریعتی.
4- بانوی بانوان، موسوی گرمارودی، انتشارات دلیل ما، قم.
5- زندگانی حضرت فاطمه سید هاشم رسولی محلاتی

[1]. بحار الأنوار، ج‌43، ص19.
[2]. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج‌1، ص: 108.
[3]. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج‌1، ص: 108.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین