در زمان پیامبر گرامی اسلام احادیثی از ایشان نقل شده که فرمودند :فرزندی از فرزندان من ظهور می کند که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است. امام حسن عسکری (ع) اسم فرزند خود را (م ح م د) گذارد. اما وضع به گونه ای فراهم شد که به حسب ظاهر امام زمان را به این نام صدا نزنند ، زیرا این امر خطر جانی وی را در پی داشت. به خاطر حفظ جان امام از نام بردن وی نهی شده است. در روایات نیز به همین مطالب اشاره شده است. در اصول کافی روایاتی آمده که از بردن نام حضرت و مشخص کردن مکان ایشان نهی کرده است. ( سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیَّ ع یَقُولُ الْخَلَفُ مِنْ بَعْدِی الْحَسَنُ فَکَیْفَ لَکُمْ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِ الْخَلَفِ فَقُلْتُ وَ لِمَ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ إِنَّکُمْ لَا تَرَوْنَ شَخْصَهُ وَ لَا یَحِلُّ لَکُمْ ذِکْرُهُ بِاسْمِهِ فَقُلْتُ فَکَیْفَ نَذْکُرُهُ فَقَالَ قُولُوا الْحُجَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ سَلَامُهُ ؛ امام هادی(ع) فرمود:با جانشین فرزندم حسن، چگونه خواهید بود؟ او را نخواهید دید و نام بردن او جائز نیست. پرسیدند: پس چگونه از او یاد کنیم؟ حضرت فرمود:بگویید: حجّت آل محمد درود خدا بر او ).(1) ( عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّالِحِیِّ قَالَ سَأَلَنِی أَصْحَابُنَا بَعْدَ مُضِیِّ أَبِی مُحَمَّدٍ(ص) أَنْ أَسْأَلَ عَنِ الِاسْمِ وَ الْمَکَانِ فَخَرَجَ الْجَوَابُ إِنْ دَلَلْتُهُمْ عَلَی الِاسْمِ أَذَاعُوهُ وَ إِنْ عَرَفُوا الْمَکَانَ دَلُّوا عَلَیْهِ؛(2) ابوعبدالله صالحی می گوید: دوستان ما بعد از شهادت امام عسکری (ع) از من درخواست کردند از اسم و مکان حضرت سؤال کنم. جواب آمد: اگر آنان را بر اسم او راهنمایی کنی، آن را پخش می کنند. اگر مکان او را معیّن کنی، دشمنان را به آن جا راهنمایی می کنند. بر همین اساس است که برخی باور دارند در زمان غیبت کبری - به دلیل اینکه جان امام در خطر نیست -بردن نام حضرت اشکالی ندارد. چون امروزه تمامی افراد نام حضرت را می دانند حتّی علمای اهل سنّت نام ایشان را در کتاب های شان آورده اند. نوشتن و گفتن نام حضرت چه به طور خصوصی یا در محافل عمومی اشکالی ندارد.(3)برخی از عالمان دینی احادیثی را که بر عدم جواز نام بردن امام زمان دلالت دارند، مخصوص دوران غیبت صغری میدانند و یاد نام ایشان را در غیبت کبری جائز میدانند.(4) البته برخی ذکر نام حضرت را - در زمان غیبت کبری را - نیز جائز نمیدانند، زیرا در این روایات از جمله در توقیعی (نامه) حضرت حجّت (ع) میفرماید: ( هر کس مرا نام ببرد، بین مردم ملعون است).( 5). در برابر این عقیده، بعضی میگویند منع توقیع مربوط به دوره غیبت صغری است. در مجموع به نظر می رسد بردن نام ایشان الان مشکلی ندارد، مگر اینکه بخواهیم احتیاط کنیم. پی نوشت ها: 1. مرحوم کلینی، اصول کافی، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج1، ص333. 2. همان. 3. مجلةحوزه، شمارة 70 - 71، ص 90، با تلخیص و اضافات. 4. همان. 5. صدوق، کمالالدین و تمام النعمة، قم، مؤسسة نشر إسلامی وابسته به جماعة مدرسین، ص648.
در زمان پیامبر گرامی اسلام احادیثی از ایشان نقل شده که فرمودند :فرزندی از فرزندان من ظهور می کند که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است. امام حسن عسکری (ع) اسم فرزند خود را (م ح م د) گذارد. اما وضع به گونه ای فراهم شد که به حسب ظاهر امام زمان را به این نام صدا نزنند ، زیرا این امر خطر جانی وی را در پی داشت. به خاطر حفظ جان امام از نام بردن وی نهی شده است. در روایات نیز به همین مطالب اشاره شده است.
در اصول کافی روایاتی آمده که از بردن نام حضرت و مشخص کردن مکان ایشان نهی کرده است.
( سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیَّ ع یَقُولُ الْخَلَفُ مِنْ بَعْدِی الْحَسَنُ فَکَیْفَ لَکُمْ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِ الْخَلَفِ فَقُلْتُ وَ لِمَ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ إِنَّکُمْ لَا تَرَوْنَ شَخْصَهُ وَ لَا یَحِلُّ لَکُمْ ذِکْرُهُ بِاسْمِهِ فَقُلْتُ فَکَیْفَ نَذْکُرُهُ فَقَالَ قُولُوا الْحُجَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ سَلَامُهُ ؛
امام هادی(ع) فرمود:با جانشین فرزندم حسن، چگونه خواهید بود؟ او را نخواهید دید و نام بردن او جائز نیست. پرسیدند: پس چگونه از او یاد کنیم؟ حضرت فرمود:بگویید: حجّت آل محمد درود خدا بر او ).(1)
( عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّالِحِیِّ قَالَ سَأَلَنِی أَصْحَابُنَا بَعْدَ مُضِیِّ أَبِی مُحَمَّدٍ(ص) أَنْ أَسْأَلَ عَنِ الِاسْمِ وَ الْمَکَانِ فَخَرَجَ الْجَوَابُ إِنْ دَلَلْتُهُمْ عَلَی الِاسْمِ أَذَاعُوهُ وَ إِنْ عَرَفُوا الْمَکَانَ دَلُّوا عَلَیْهِ؛(2)
ابوعبدالله صالحی می گوید: دوستان ما بعد از شهادت امام عسکری (ع) از من درخواست کردند از اسم و مکان حضرت سؤال کنم. جواب آمد: اگر آنان را بر اسم او راهنمایی کنی، آن را پخش می کنند. اگر مکان او را معیّن کنی، دشمنان را به آن جا راهنمایی می کنند.
بر همین اساس است که برخی باور دارند در زمان غیبت کبری - به دلیل اینکه جان امام در خطر نیست -بردن نام حضرت اشکالی ندارد. چون امروزه تمامی افراد نام حضرت را می دانند حتّی علمای اهل سنّت نام ایشان را در کتاب های شان آورده اند. نوشتن و گفتن نام حضرت چه به طور خصوصی یا در محافل عمومی اشکالی ندارد.(3)برخی از عالمان دینی احادیثی را که بر عدم جواز نام بردن امام زمان دلالت دارند، مخصوص دوران غیبت صغری میدانند و یاد نام ایشان را در غیبت کبری جائز میدانند.(4)
البته برخی ذکر نام حضرت را - در زمان غیبت کبری را - نیز جائز نمیدانند، زیرا در این روایات از جمله در توقیعی (نامه) حضرت حجّت (ع) میفرماید: ( هر کس مرا نام ببرد، بین مردم ملعون است).( 5). در برابر این عقیده، بعضی میگویند منع توقیع مربوط به دوره غیبت صغری است.
در مجموع به نظر می رسد بردن نام ایشان الان مشکلی ندارد، مگر اینکه بخواهیم احتیاط کنیم.
پی نوشت ها:
1. مرحوم کلینی، اصول کافی، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج1، ص333.
2. همان.
3. مجلةحوزه، شمارة 70 - 71، ص 90، با تلخیص و اضافات.
4. همان.
5. صدوق، کمالالدین و تمام النعمة، قم، مؤسسة نشر إسلامی وابسته به جماعة مدرسین، ص648.
- [سایر] چرا نام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به صورت (م ح م د) می نویسند، بر اساس چه دستوری و چه روایتی باید جدا نوشت؟
- [سایر] با سلام چرا نام امام زمان را در بعضی از کتاب ها به صورت { م ح م د } می نویسند؟ و چرا نام امام زمان را بردن حرام است؟ با تشکر
- [سایر] با توجه به نام امام زمان (عج) و دستور بر علنی نکردن آن (م ح م د)، آیا می توان نام فرزند خود را محمدمهدی گذاشت؟
- [سایر] چرا نام حضرت مهدی (عج) را به صورت (م ح م د) می نویسند، بر اساس چه دستوری و چه روایتی باید جدا نوشت؟
- [سایر] سلام علیکم چرا نام امام دوازدهم به صراحت بیان نمی شود وگفته می شود هم نام پیامبر یا به صورت م ح م د نوشته می شود؟ کدام کنیه یا لقب از امام دوازدهم که بیان می شود باید ایستاد وآیا در این مورد دستور خاصی داریم؟
- [سایر] چرا امام عصر غیبت صغری داشته اند؟
- [سایر] آثار و فواید امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در زمان غیبت چیست؟
- [سایر] امام مهدی (عج) چگونه به یاد امام حسین (ع) هستند؟
- [سایر] چرا امام زمان دارای دو غیبت صغری و کبری می باشد و چرا خداوند امام زمان را تا زمان فعلی نگه داشته و چرا خداوند در زمانی که صلاح میدانست امام زمان را به دنیا نیاورد؟
- [سایر] چرا ظهور آقا امام زمان (عج) مشخص نیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله اردبیلی] خمس یک پنجم از مازاد درآمدها و برخی منافع است که انسان به دست آورده است و باید زیر نظر امام معصوم علیهالسلام مصرف شود و در زمان غیبت امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف)، بهتر است سهم سادات زیر نظر مجتهد جامع الشرایط برای رفع نیازهای سادات فقیر مصرف گردد و سهم امام علیهالسلام باید زیر نظر مجتهد جامع الشرایط در جهت تعلیم و ترویج مذهب جعفری هزینه گردد. در احادیث شریفه نسبت به پرداختن خمس تأکید زیادی شده است و از آن به حقّ امام علیهالسلام ، سبب تطهیر مال و وسیلهای جهت امتحان ایمان یاد شده است؛ حضرت رضا علیهالسلام در جواب نامه یکی از تاجران شیعه فارس مینویسد: (... اموال تنها از راهی که خداوند مقرّر فرموده است حلال میگردد. همانا خمس، ما را در تقویت دین یاری میکند و نیاز آنان که سرپرستیشان را به عهده داریم و نیز نیاز شیعیان را تأمین میکند و با آن آبرویمان را در مقابل دشمنانمان حفظ میکنیم. پس خمس را از ما دریغ نکنید و خود را از دعای ما محروم نسازید، زیرا پرداختن خمس کلید روزی و سبب آمرزش و پاکی شما از گناه و ذخیره آخرتتان است. مسلمان کسی است که به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند نه آن کسی که با زبان اجابت میکند و در قلب مخالفت مینماید.)(1)
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اشهدً انّ علیاً ولیً اللهِ جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ ، به قصد قربت گفته شود . و چون در امثال زمان ما ، شعا ر تشیع محسوب می شود در هر جا که اظهار این شعار مستحسن و لازم باشد ، گفتن آن هم مستحسن و لازم است . ترجمه اذان و اقامه اللهَ اکبرً یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند اشهدً ان لا الهَ الاّ اللهً یعنی شهادت می دهم که غیر خدائی که یکتا و بی همتا است خدای دیگر سزاوار پرستش نیست . اشَهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی علیه و آله و سلم پیغمبر و فرستادة خداست . اشهدً ان علیاً امیر المؤمنینَ ولیّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی (علیه الصلاهَ و السلام ) امیر المؤمنین ولی خدا بر همة خلق است حیّ علیَ الصلاهِ یعنی بشتاب برای نماز . حیّ علی الفلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری . حیّ علی خیرِ العملِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قَد قامتِ الصلاهُ یعنی بتحقیق نماز بر پا شد . لا الهَ الاّ اللهُ یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است .