آیا خود امام زمان(عج) از زمان ظهور اطلاع دارند؟ اگر اطلاع ندارند پس علم به غیبشان چه میشود؟

علم غیب، در اصل امری منحصر به ذات الهی است و هر کس دیگری که از آن بهره مند می شود، تنها به اذن الهی و به همان مقدار که خدای متعال صلاح بداند، می تواند به آن دست پیدا کند. خدای متعال می فرماید:

(عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی‌ غَیْبِهِ أَحَداً إِلاَّ مَنِ ارْتَضی‌ مِنْ رَسُولٍ[جن/26-27] دانای غیب اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی‌ سازد. مگر رسولانی که آنان را برگزیده.)


در شخص رسول اکرم (ص) نیز علیرغم اینکه ایشان در موارد بسیاری از علم غیب با خبر بودند، اما در مواردی نیز از علم غیب بی اطلاع بودند. مانند زمان وقوع قیامت که رسول اکرم (ص) هرگز از آن خبر نداشتند.

(یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاَّ هُوَ[اعراف/187] درباره قیامت از تو سؤال می‌ کنند، کی فرامی‌ رسد؟! بگو: (علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او (نمی تواند) وقت آن را آشکار سازد.)

بنابراین علم غیب به معنایی آگاهی از هر غیبی تنها برای خدای متعال معنا دارد. و بعضی از انسان ها نیز به خواست الهی، به مواردی از علم غیب دست پیدا می کنند. که این دست یابی به معنای سیطره و آگاهی بر تمام امور غیبی نیست.


و در پاسخ به اطلاع امام زمان (عج) از زمان ظهور خویش باید گفت نمی توان به این سوال، جواب روشن و قطعی ای داد. عده ای به روایاتی که علم غیب ائمه را اثبات می کند، استناد کرده اند و با توجه به گستردگی علم غیبی که در اختیار آنها است، این علم را هم برای آنها قائل شده اند، در حالی که ممکن است علیرغم تمام علم غیب ها، امام زمان (عج) به این مساله علم نداشته باشند، همان گونه که پیامبر (ص) به زمان قیامت علم نداشتند. و شاید بهترین دلیلی که قائلان به علم امام به زمان ظهور ارائه کرده اند، روایت ذیل باشد:

از امام صادق پرسیدند که شما صبور تر هستید یا شیعیان شما فرمودند شیعیان ما ، چون ما به آن چه که می دانیم صبر می کنیم و شیعیان ما به آن چه که نمی دانند صبر می کنند.[1]


این روایت با بحث زمان ظهور تناسب دارد. چونکه فرج اصلی در آن هنگام رخ می دهد و صبر کردن برای فرج تناسب این بیان با اطلاع به زمان ظهور را نشان می دهد.

و کسانی که علم امام زمان (عج) به هنگام ظهور را انکار کرده اند، به روایاتی تمسک کرده اند که ائمه در آن هر گونه تعیین وقت را مردود شمرده اند. و زمان ظهور را شبیه زمان قیامت دانسته و آن را امری مرتبط به خدا دانسته اند. که روایات این تعابیر را دارند: إِنَّمَا مَثَلُهُ کَمَثَلِ السَّاعَة[2] أَمَّا ظُهُورُ الْفَرَجِ فَإِنَّهُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَذَبَ الْوَقَّاتُون‌[3]
 
[1]. بحار الأنوار، ج‌24، ص216.
[2]. بحار الأنوار ج‌36، ص341.
[3]. الغیبة للطوسی 291.