در مورد مدتی که حضرت مهدی(عج) حکومت می‌کند، و بعد از آن دوره تا برپایی قیامت، نمی‌توان پاسخ قاطع و روشنی از روایات به دست آورد، چرا که در لابلای روایات مدت حکومت حضرت مهدی(عج) نوزده سال و چند ماه،[1] هفتاد سال،[2] سیصد و نه سال،[3] آمده است.
در روایتی ذکر شده که بعد از حضرت مهدی(عج) فردی از اهل بیت سیصد و نه سال حکومت خواهد کرد.[4] و بعد قیامت برپا خواهد شد، یا یکایک امامان(ع) رجعت و حکومت می‌کنند و سپس قیامت بر پا خواهد شد[5] و... .
برخی از پژوهشگران اسلامی بیان داشته اند: در مورد مدت حکومت حضرت مهدی(عج) اگر چه برخی روایات حد معیّنی را بیان کرده اند و دوران حکومت حضرت را به هفت یا نه سال محدود نموده اند، لیکن این گونه روایات در منابع اهل سنّت ذکر شده، و عده ای بدون تحقیق این گونه روایات را در کتابهای شیعی وارد نموده اند. هیچ روایت صحیح السندی از امامان(ع) نرسیده است که دوران حکومت حضرت مهدی(عج) را محدود کرده باشد. این گونه روایات علاوه بر ضعف سند، با روح آیات و محتوای روایات متواتری (که وعده داده اند با ظهور و قیام حضرت، زحمات انبیا به ثمر می‌رسد و جهان پر از عدل می‌گردد منافات دارد.[6]
مقام معظم رهبری در این باره می‌فرماید: "بعضی خیال می‌کنند دوران ظهور حضرت بقیة اللَّه آخر دنیا است. من عرض می‌کنم دوران ظهور بقیة اللَّه(ع) اوّل دنیا است. اوّل شروع حرکت انسان در صراط مستقیم است، با مانع کمتر یا بدون مانع، با سرعت بیشتر، با فراهم بودن همه امکانات برای این حرکت. اگر صراط مستقیم الهی را مثل یک جاده وسیع، مستقیم و همواری فرض کنیم، همه انبیا در این چند هزار سال گذشته آمده اند تا بشر را از کوره راه‌ها به این جاده برسانند. وقتی به این جاده رسید، مسیر تندتر، عمومی تر، موفق تر، بی ضایعات یا کم ضایعات تر خواهد بود. دوره ظهور، دوره ای است که بشریت می‌تواند نفس راحتی بکشد. می‌تواند راه خدا را طی کند. می‌تواند از همه استعدادهای موجود در عالم طبیعت و در وجود انسان به شکل بهینه استفاده کند".[7]
همچنین روایات تعیین کننده دوران کوتاه حکومت امام زمان(ع) با دسته‌ای دیگر از روایات در تزاحم و تعارض است. مفضل بن عمر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: مدت خلافت حضرت قائم(ع) چه مقدار است. حضرت در جوابم آیات 105 تا 108 سوره هود را تا "عطاء غیر مجذوذ" تلاوت فرمود، سپس در توضیح آیه فرمود: منظور از "عطاء غیر مجذوذ" این است که آن نعمت و عطا از ایشان بریده نمی‌شود بلکه نعمتی است دایمی و مُلْکی است که نهایت ندارد و حکمی است که منقطع نمی‌گردد و امری است که باطل نمی‌شود، مگر به اراده و مشیّت حق تعالی و از آن اراده و مشیّت کسی جز ذات او، آگاه نیست.[8]
آیات مذکور بیانگر طولانی بودن نعمت‌های الهی برای اهل بهشت است. امام صادق(ع) با تلاوت آن و سپس تفسیر و تأویلش فرمود: "همان گونه که نعمت‌های الهی از اهل بهشت منقطع نمی‌گردد مگر به اراده خداوند، مدت خلافت حضرت قائم نیز بسیار طولانی است و از پایان آن کسی جز خداوند آگاهی ندارد".
طبق مفاد آیات وروایت، عصر ظهور، عصر شکوفایی، عدالت اجتماعی و برقراری صلح و سازندگی و تکامل علم و دین و امنیت و آرامش مردم وجامعه است. قرآن می‌فرماید:
(وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الارْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ؛[قصص/5] ما اراده کردیم بر آنانکه در زمین استضعاف و خوار شدند، منّت گذاریم و آنان را پیشوای مردم و وارث زمین و ملک و جاه گردانیم).
رسول گرامی اسلام(ص)فرمود: "اگر از روزگار مگر یک روز باقی نماند خداوند مردی از اهل بین مرا بر می‌انگیزد که زمین را از عدل پر کند، چنان که از ستم پر شده باشد".[9]
به هر حال این لطف و منت بزرگ را خداوند بر بشر قرار داده است که روزی در دنیا شاهد آبادانی و حاکمیت عدل به دست صاحب العصر و الزمان باشد واین حقیقت را باید پذیرفت. به دلیل حضور مستقیم حضرت حجت میان مردم، جامعه و جوّ عمومی متأثر شده و عدل و دادش تمام زمین را فرا می‌گیرد و مردم با یکدیگر مهربان شده، با صدق و صفا زندگی می‌کنند. امنیت عمومی همه جا را فرا می‌گیرد و کسی در صدد اذیت و آزار دیگری نخواهد بود. وضع اقتصادی مردم خوب شده، به گونه‌ای که مستحق زکات یافت نمی‌شود، باران‌های نافع و سودمند پی در پی می‌بارد، تمام زمین سبز و خرم می‌شود؛ توجه مردم به خدا زیاد شده و دور گناهان نمی‌گردند. این‌ها نوید ظهور و حضور امام مهدی(عج) است.
[1]. محمد بن ابراهیم نعمانی، کتاب الغیبة، ص 331.
[2]. مهدی موعود، ص 767.
[3]. همان، ص 767.
[4]. نعمانی، همان، ص 332.
[5]. مهدی موعود، ص 851 به بعد.
[6]. گفتمان مهدویّت، ص 126.
[7]. سخنرانی مقام معظم رهبری در مدرسه فیضیه (حضور ولایت).
[8]. حسن بن محمد ولی ارومیه‌ای، مهدی موعود، ج 2، ص 355 و 412.
[9]. منتخب الاثر، فصل 2، باب 1، ج 4، ص 142.
