خداوند متعال ارحم الراحمین است و در قرآن مجید فرموده است: إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ(البقرة/222) خداوند، توبهکنندگان را دوست دارد، و پاکان را (نیز) دوست دارد. و اما اینکه چطور بعد از توبه ی واقعی از ناامیدی و عذاب وجدان رها شویم، چند نکته قابل توجه است: 1. توجه به مهربانی خدای متعال: مهربانی و دلسوزی خدا چنان است که حتی راضی نمیشود، بنده گنه کار و خطاکار نیز آبرویش ریخته شود و نزد فرشتگان بیآبرو شود. او خود در حدیثی قدسی میفرماید: اگر کسانی که از من روی برمیگردانند، بدانند چقدر به آنها علاقه دارم، هر آینه از شوق جان میسپردند. این حدیث به خوبی نشان میدهد که خدا چقدر نسبت به بندگان گناهکار خود رئوف است و چقدر به آنها علاقه دارد. با این توضیح معلوم است که خدا حساب شخصی را که اغفال شده و درگیر احساسات شده، یا در اثر تربیت نادرست یا محیط اجتماعی فاسد، به راه نادرست کشیده شده، از سایر افراد جدا میکند. با آنها به گونهای دیگر برخورد میکند. پس ما نباید بیش از حد معمول نگران باشیم. البته خدا خود، حجت را بر افراد تمام میکند و حتی نسبت به جوانهایی که در ظاهر می بینیم اغفال شدهاند، با وسیلههای مختلف آگاهی بخشی میکند. خود او فرموده:(إن علینا للهدی). هدایت انسانها بر عهده ما و وظیفه ماست. این انسان است که با اختیار خود گاه به راست میآید؛ و گاه عصیان میکند و گمراه میشود. به هر حال عذاب های افراد، نسبت به آگاهی است که آنها از نادرستی کارشان داشتهاند و نسبت به شرایطی است که در آن به سر میبردهاند و فشارهایی است که بر روی آنها بوده است. بنابراین جای هیچ نگرانی نیست که خدا جای حق نشسته است و خود فرموده: (لا یظْلَمُونَ نَقیراً) در قیامت حتی به اندازه ذرهای در حق کسی ظلم نمیشود.( نساء، آیه 124) 2. قبل از ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان، عامل آن را پیدا و مانع از شروع آن شوید. به دلیل اینکه بیشتر علل این حالت به خاطر عدم انجام وظایف است، قبل از قبول و تعهد برای انجام کاری، باید کاملا” به نوع و حدود مسئولیت خود واقف باشید تا مطمئن شوید که اگر از عهده ی انجام صحیح آن بر می آیید، این مسئولیت را قبول کنید. همه شما در زندگی علائم و آثار عذاب وجدان را در صورت، رفتار و روحیه خود تجربه کرده اید، بنابراین اگر هم در ابتدای کار هستید علت آن را بیابید و بکوشید تا این موضوع را همان موقع حل کنید. در هنگام عذاب وجدان فرقی نمی کند، در مورد چه موضوعی و در کجای مسیر قرار دارید، این جملات را 5 بار تکرار کنید: “من نهایت تلاش خود را کردم، از همه ی مهارتها و توانایی هایم استفاده کردم، دیگر بیشتر از این در توانم نیست” با تکرار این جمله، می بینید که چطور به مرور زمان از عذاب وجدان شما کاسته شده و متعاقباً اعتماد و اطمینان به نفس خود را افزایش دادهاید. موفق باشید.
خداوند متعال ارحم الراحمین است و در قرآن مجید فرموده است: إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ(البقرة/222)
خداوند، توبهکنندگان را دوست دارد، و پاکان را (نیز) دوست دارد.
و اما اینکه چطور بعد از توبه ی واقعی از ناامیدی و عذاب وجدان رها شویم، چند نکته قابل توجه است:
1. توجه به مهربانی خدای متعال:
مهربانی و دلسوزی خدا چنان است که حتی راضی نمیشود، بنده گنه کار و خطاکار نیز آبرویش ریخته شود و نزد فرشتگان بیآبرو شود. او خود در حدیثی قدسی میفرماید: اگر کسانی که از من روی برمیگردانند، بدانند چقدر به آنها علاقه دارم، هر آینه از شوق جان میسپردند. این حدیث به خوبی نشان میدهد که خدا چقدر نسبت به بندگان گناهکار خود رئوف است و چقدر به آنها علاقه دارد.
با این توضیح معلوم است که خدا حساب شخصی را که اغفال شده و درگیر احساسات شده، یا در اثر تربیت نادرست یا محیط اجتماعی فاسد، به راه نادرست کشیده شده، از سایر افراد جدا میکند. با آنها به گونهای دیگر برخورد میکند. پس ما نباید بیش از حد معمول نگران باشیم.
البته خدا خود، حجت را بر افراد تمام میکند و حتی نسبت به جوانهایی که در ظاهر می بینیم اغفال شدهاند، با وسیلههای مختلف آگاهی بخشی میکند. خود او فرموده:(إن علینا للهدی). هدایت انسانها بر عهده ما و وظیفه ماست. این انسان است که با اختیار خود گاه به راست میآید؛ و گاه عصیان میکند و گمراه میشود.
به هر حال عذاب های افراد، نسبت به آگاهی است که آنها از نادرستی کارشان داشتهاند و نسبت به شرایطی است که در آن به سر میبردهاند و فشارهایی است که بر روی آنها بوده است.
بنابراین جای هیچ نگرانی نیست که خدا جای حق نشسته است و خود فرموده: (لا یظْلَمُونَ نَقیراً) در قیامت حتی به اندازه ذرهای در حق کسی ظلم نمیشود.( نساء، آیه 124)
2. قبل از ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان، عامل آن را پیدا و مانع از شروع آن شوید.
به دلیل اینکه بیشتر علل این حالت به خاطر عدم انجام وظایف است، قبل از قبول و تعهد برای انجام کاری، باید کاملا” به نوع و حدود مسئولیت خود واقف باشید تا مطمئن شوید که اگر از عهده ی انجام صحیح آن بر می آیید، این مسئولیت را قبول کنید.
همه شما در زندگی علائم و آثار عذاب وجدان را در صورت، رفتار و روحیه خود تجربه کرده اید، بنابراین اگر هم در ابتدای کار هستید علت آن را بیابید و بکوشید تا این موضوع را همان موقع حل کنید.
در هنگام عذاب وجدان فرقی نمی کند، در مورد چه موضوعی و در کجای مسیر قرار دارید، این جملات را 5 بار تکرار کنید: “من نهایت تلاش خود را کردم، از همه ی مهارتها و توانایی هایم استفاده کردم، دیگر بیشتر از این در توانم نیست”
با تکرار این جمله، می بینید که چطور به مرور زمان از عذاب وجدان شما کاسته شده و متعاقباً اعتماد و اطمینان به نفس خود را افزایش دادهاید.
موفق باشید.
- [سایر] چرا انسان پس از توبه و پشیمانی از گناه باز احساس سنگینی و عذاب وجدان دارد؟
- [سایر] چگونه عذاب وجدان بی دلیل را درمان کنیم؟
- [سایر] کبوتری را بر اثر عصبانیت به طور غیر عمد کشتم، حالا بسیار ناراحت هستم و دچار عذاب وجدان شدم. حکمش چیست؟ برای رهایی از این عذاب وجدان چه باید کرد؟
- [سایر] سلام.من چند سال است که مشکل استمنا دارم تا 4سال پیش اصلا نمیدونستم که این کاری که میکنم استمناست و چه عواقبی داره.اما از وقتی فهمیدم خیلی ناراحتم.چندین بار برای ترک این کار اقدام کردم توبه کردم اما باز توبم رو شکستم.خیلی عذاب وجدان دارم.تو رو خدا راهنمایم کنید درست توبه کنم و این کارو ترک کنم.به خاطر این کار از تشکیل زندگی وحشت دارم.احساس میکنم همه چیزو از دست دادم.خواهش میکنم کمکم کنید.ممنون
- [سایر] بردن آبروی مؤمن با چه گناهی مقایسه شده؟ آیا این حرف درست است که بردن آبروی مؤمن مثل ریختن خون انسان است؟ کسی که این کار را به بهانه آشکار شدن یک سری حقایق برای دیگری انجام دهد آیا گناه کرده است؟ راه توبه و خلاصی از عذاب وجدان چیست؟ با آیه و روایت و مستند بیان شود. برایم مهم است. متشکر
- [آیت الله مظاهری] آیا کسی که توبه نصوح میکند و به گناهی باز نمیگردد، در برزخ عذاب میشود؟
- [سایر] متأسّفانه کلاس های این ترم ما در دانشگاه، با نماز جمعه مقارن شده؛ به همین دلیل نمی توانم در نماز جمعه شرکت کنم و عذاب وجدان دارم، آیا برای جبران آن راهی هست که انجام دهم؟
- [سایر] یک مرد جوان به یک کارمند زن اهانت کرده و کار او را زیر سوال برده و در گیری لفظی نمودند و سپس زن یک سیلی به صورت مرد نواخته به طوری که قرمز یا کبود نشده، حال عذاب وجدان این زن را رها نمی کند و می خواهد بداند که کفاره آن چیست؟ در ضمن زن آن روز را روزه بوده (غیر از ماه مبارک رمضان).
- [سایر] گاهی در ایمان به خدا گرفتار شک و تردید می شوم و خیلی نگران می شوم و عذاب وجدان می گیرم، مرا راهنمایی کنید چگونه می توانم به یقین برسم؟
- [سایر] سلام چه خوب شد شما رو پیدا کردم حالا دیگه به جای اینکه هروز برم چت کنم فقط میام حرفای قشنگ شمارو میخونم واقعا ممنونم 1- حاجاقا من اعتکاف و خیلی دوست دارم ولی همون طور که گفتم خانوادم اجازه نمیدن میشه توی خونه معتکف شد؟؟؟؟ چه طوری؟ 2- راستی راجع به توبه یعنی کاری که میکردم و نکنم و دیگم طرفش نرم ولی حاجاقا فکر و خیال و عذاب وجدان کارام و چه جوری از بین ببرم؟
- [آیت الله مظاهری] توبه سرزنشکننده متوقّف بر رضایت سرزنششونده است، مگر اینکه راضی نشود یا دسترسی به او نباشد که در این صورت، توبه تنها کفایت میکند و بهتر است که علاوه بر توبه از آن گناه، برای او دعا و استغار نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دوست داشته باشد که واجبی از واجبات بیارزش یا متروک شود و یا حرامی از محرّمات با ارزش و یا جایی در جامعه باز کند، گرچه در این امر قبیح خود عامل نباشد و تبلیغ نیز برای آن نکند، از نظر قرآن شریف کیفر بزرگی در دنیا و عذاب بزرگی در آخرت دارد، مثلاً کسی که دوست دارد در جامعه اسلامی، چادر جای خود را به بدحجابی و قرضالحسنه جای خود را به قرض ربوی بدهد، و قطعاً اگر توبه نکند، عذاب دردناکی در دنیا و آخرت به سراغ او خواهد آمد.
- [امام خمینی] اگر کسی به زور، بدهکار را از دست طلبکار رها کند، کسی که بدهکار را رها کرده، باید او را به دست طلبکار بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ربنا آتنا فی الدنْیا حسنةً و فی الاْخرة حسنةً و قنا عذاب النار: خداوندا در دنیا و درسرای دیگر به ما نیکی مرحمت فرما و ما را از عذاب دوزخ نگاه دار!
- [آیت الله مظاهری] کسی که برای معصیت سفر کرده در موقع برگشتن اگر توبه کرده باید نماز را شکسته بخواند، و اگر توبه نکرده باید تمام بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی با زن شوهرداری (نعوذ بالله) زنا کند برای توبه کردن لازم نیست به آن مرد بگوید، بلکه باید در پیشگاه خدا توبه حقیقی کند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که به گناهکار به خاطر گناهش احترام کند، یا به نیکوکار به خاطر کار نیکش بیاعتنایی کند، نظیر کاسبی که زنهای بدحجاب را بر زنهای باحجاب مقدّم بدارد، و یا به بدحجابها احترام کند و به زنهای باحجاب بیاحترامی نماید، اگر ملتزم به لوازم آن باشد کفر است، و اگر ملتزم نباشد گناهش بسیار بزرگ است، و اگر توبه نکند عذاب دردناکی هم در دنیا و هم در آخرت دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی بزور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده، باید او را به دست طلبکار بدهد یا بدهی او را به طلبکار بپردازد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده باید او را به دست طلبکار بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنان چه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده، باید او را به دست طلبکار بدهد و یا طلب طلبکار را بپردازد.