پشیمانی
بازگشتی عمیق با قلب و زبان و عمل به خدا را إنابه گویند.
چرا انسان پس از توبه و پشیمانی از گناه باز احساس سنگینی و عذاب وجدان دارد؟
در پاسخ به این پرسش توجه به چند مطلب ضروری است: 1. عذاب وجدان علامت بسیار خوبی است. حاکی از وجود ایمان در درون قلب است. حکایت از وجدان بیدار و حضور فعال نفس لوامه است. فکر گناه، مانند کابوس وحشتناکی بر روح گناه کار سایه می‌افکند. زنجیر اعمال گذشته همچون طوق سنگینی بر دست و پای او پیچیده است. احساس گناه و ندامت محصول ندای وجدان است. شاید سخن امام علی(ع) ناظر به این حالت نفسانی باشد که فرموده است: (یک ساعت شهوت‌رانی اندوه طولانی را در بر دارد). برای رهایی از شکنجة وجدان، اسلام درهای توبه و استغفار و کفارات را به روی گناهکاران گشوده است. 2. انسان های پاک و خدا جوی پس از عمل اشتباهی که انجام می دهند، نگران می شوند و در پی رفع اشتباه و خطای خود بر می آیند. کسی که در گذشته گناهی مرتکب شده، می تواند مدام به این فکر کند که در گذشته خام بوده و دچار اشتباه گشته است و با این افکار مدام خود را آزار دهد! و از طرفی می تواند با عبرت از گذشته و قرار گرفتن در مسیر درست به جبران آنچه اتفاق افتاده اقدام کند و از این مسیر خود را هرچه بیشتر به خدا نزدیک کند، زیرا به فرموده قرآن کریم، خداوند توبه کنندگان را بسیار دوست می دارد. حال به نظرشما کدام یک از دو روش بالا منطقی و خدا پسند است؟ 3. احساس گناه، بدون سعی کردن در جهت جبران خطا و باز سازی روحیه آسیب دیده، دام دیگری است از سوی شیطان و این حالت یکی از مضرترین حالتهای ممکن برای انسان است، و اسلام نیز از آن با عنوان ناامیدی (قنوط از رحمت الهی) از درگاه خدا وند یاد کرده وآن را گناهی نابخشودنی می‌داند. لذا برای پیشگیری از آسیب های فوق، ابتدا باید کوتاهی خود را پذیرفت و با توبه به درگاه الهی از این حالت خارج شد و آرامش خود را باز یافت، زیرا همانطور که ذکر شد خداوند توبه کنندگان را دوست می دارد. و برای به آرامش رسیدن باید به وعده خداوند اعتماد داشت و قلبا بپذیریم که خداند اشتباه ما را به خاطر توبه پذیرفته است، اگر این حس و این اعتماد را کسب کنیم حتما به آرامش می رسیم. /266/
در پاسخ به این پرسش توجه به چند مطلب ضروری است: 1. عذاب وجدان علامت بسیار خوبی است. حاکی از وجود ایمان در درون قلب است. حکایت از وجدان بیدار و حضور فعال نفس لوامه است. فکر گناه، مانند کابوس وحشتناکی بر روح گناه کار سایه می‌افکند. زنجیر اعمال گذشته همچون طوق سنگینی بر دست و پای او پیچیده است. احساس گناه و ندامت محصول ندای وجدان است. شاید سخن امام علی(ع) ناظر به این حالت نفسانی باشد که فرموده است: (یک ساعت شهوت‌رانی اندوه طولانی را در بر دارد). برای رهایی از شکنجة وجدان، اسلام درهای توبه و استغفار و کفارات را به روی گناهکاران گشوده است. 2. انسان های پاک و خدا جوی پس از عمل اشتباهی که انجام می دهند، نگران می شوند و در پی رفع اشتباه و خطای خود بر می آیند. کسی که در گذشته گناهی مرتکب شده، می تواند مدام به این فکر کند که در گذشته خام بوده و دچار اشتباه گشته است و با این افکار مدام خود را آزار دهد! و از طرفی می تواند با عبرت از گذشته و قرار گرفتن در مسیر درست به جبران آنچه اتفاق افتاده اقدام کند و از این مسیر خود را هرچه بیشتر به خدا نزدیک کند، زیرا به فرموده قرآن کریم، خداوند توبه کنندگان را بسیار دوست می دارد. حال به نظرشما کدام یک از دو روش بالا منطقی و خدا پسند است؟ 3. احساس گناه، بدون سعی کردن در جهت جبران خطا و باز سازی روحیه آسیب دیده، دام دیگری است از سوی شیطان و این حالت یکی از مضرترین حالتهای ممکن برای انسان است، و اسلام نیز از آن با عنوان ناامیدی (قنوط از رحمت الهی) از درگاه خدا وند یاد کرده وآن را گناهی نابخشودنی می‌داند. لذا برای پیشگیری از آسیب های فوق، ابتدا باید کوتاهی خود را پذیرفت و با توبه به درگاه الهی از این حالت خارج شد و آرامش خود را باز یافت، زیرا همانطور که ذکر شد خداوند توبه کنندگان را دوست می دارد. و برای به آرامش رسیدن باید به وعده خداوند اعتماد داشت و قلبا بپذیریم که خداند اشتباه ما را به خاطر توبه پذیرفته است، اگر این حس و این اعتماد را کسب کنیم حتما به آرامش می رسیم. /266/
پاسخ:
در پاسخ به این پرسش توجه به چند مطلب ضروری است:
1. عذاب وجدان علامت بسیار خوبی است. حاکی از وجود ایمان در درون قلب است. حکایت از وجدان بیدار و حضور فعال نفس لوامه است. فکر گناه، مانند کابوس وحشتناکی بر روح گناه کار سایه می‌افکند. زنجیر اعمال گذشته همچون طوق سنگینی بر دست و پای او پیچیده است. احساس گناه و ندامت محصول ندای وجدان است. شاید سخن امام علی(ع) ناظر به این حالت نفسانی باشد که فرموده است: (یک ساعت شهوت‌رانی اندوه طولانی را در بر دارد). برای رهایی از شکنجة وجدان، اسلام درهای توبه و استغفار و کفارات را به روی گناهکاران گشوده است.
2. انسان های پاک و خدا جوی پس از عمل اشتباهی که انجام می دهند، نگران می شوند و در پی رفع اشتباه و خطای خود بر می آیند. کسی که در گذشته گناهی مرتکب شده، می تواند مدام به این فکر کند که در گذشته خام بوده و دچار اشتباه گشته است و با این افکار مدام خود را آزار دهد!
و از طرفی می تواند با عبرت از گذشته و قرار گرفتن در مسیر درست به جبران آنچه اتفاق افتاده اقدام کند و از این مسیر خود را هرچه بیشتر به خدا نزدیک کند، زیرا به فرموده قرآن کریم، خداوند توبه کنندگان را بسیار دوست می دارد.
حال به نظرشما کدام یک از دو روش بالا منطقی و خدا پسند است؟
3. احساس گناه، بدون سعی کردن در جهت جبران خطا و باز سازی روحیه آسیب دیده، دام دیگری است از سوی شیطان و این حالت یکی از مضرترین حالتهای ممکن برای انسان است، و اسلام نیز از آن با عنوان ناامیدی (قنوط از رحمت الهی) از درگاه خدا وند یاد کرده وآن را گناهی نابخشودنی می‌داند. لذا برای پیشگیری از آسیب های فوق، ابتدا باید کوتاهی خود را پذیرفت و با توبه به درگاه الهی از این حالت خارج شد و آرامش خود را باز یافت، زیرا همانطور که ذکر شد خداوند توبه کنندگان را دوست می دارد.
و برای به آرامش رسیدن باید به وعده خداوند اعتماد داشت و قلبا بپذیریم که خداند اشتباه ما را به خاطر توبه پذیرفته است، اگر این حس و این اعتماد را کسب کنیم حتما به آرامش می رسیم.
/266/
- [سایر] چگونه باید بفهمیم که خداوند گناهان ما را بخشیده در صورتی که توبه کرده ایم ولی احساس سنگینی و گناه می کنیم ؟
- [سایر] بعد از توبه چطور از ناامیدی و عذاب وجدان رها شویم؟
- [سایر] ندامت و پشیمانی از گناه تا چه اندازه باشد که توبه قبول شود؟
- [سایر] گناه و اصرار بر آن چه پیامدهایی دارد توبه و پشیمانی از گناه چگونه حاصل می شود؟ گناهان کبیره و صغیره چیست؟
- [سایر] برای کسی که گناهان بسیار سنگینی دارد، راه توبه باز است؟
- [سایر] بردن آبروی مؤمن با چه گناهی مقایسه شده؟ آیا این حرف درست است که بردن آبروی مؤمن مثل ریختن خون انسان است؟ کسی که این کار را به بهانه آشکار شدن یک سری حقایق برای دیگری انجام دهد آیا گناه کرده است؟ راه توبه و خلاصی از عذاب وجدان چیست؟ با آیه و روایت و مستند بیان شود. برایم مهم است. متشکر
- [سایر] چگونه عذاب وجدان بی دلیل را درمان کنیم؟
- [سایر] کبوتری را بر اثر عصبانیت به طور غیر عمد کشتم، حالا بسیار ناراحت هستم و دچار عذاب وجدان شدم. حکمش چیست؟ برای رهایی از این عذاب وجدان چه باید کرد؟
- [سایر] آیا ابراز پشیمانی و توبه طلحه و زبیر از برافروختن آتش جنگ جمل صحت دارد؟
- [سایر] سنگینی گناه بهتان تا چه اندازه است؟
- [آیت الله مظاهری] توبه فرار از جنگ یا کمک نکردن به آن، علاوه بر پشیمانی از این گناه بزرگ، شرکت و کمک در جنگ است، مگر اینکه جنگ تمام شده باشد که تصمیم بر ترک آن گناه کفایت می‌کند.
- [آیت الله مظاهری] توبه از این گناه پشیمانی از گذشته و عدم ترتیب اثر در آینده، بلکه مبارزه با آن به اندازه قدرت است، و اگر عملی انجام داده باشد و کسی که سوءظن مربوط به او بوده، فهمیده است، باید او را راضی نماید، و اگر راضی نشد، پشیمانی و عدم ترتیب اثر و مبارزه با آن کفایت می‌کند.
- [آیت الله مظاهری] توبه زنادهنده و زناکننده گرچه زن شوهردار یا مرد زندار باشد، فقط پشیمانی از گذشته و اصلاح خود در آینده است، و بازگو کردن آن گناه زشت نزد شوهر یا دیگری، حتّی نزد حاکم شرع، از گناهان بزرگ است.
- [آیت الله مظاهری] توبه از اعانت بر گناه پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک و اصلاح خود است، و اگر ضرری از اعانت او بر کسی یا بر اسلام وارد شده، اگر میتواند باید جبران نماید.
- [آیت الله مظاهری] توبه از این گناه بزرگ، پشیمانی از گذشته و کوشابودن در رفع حوائج کسانی است که کمک به آنها لازم بوده، ولی تحصیل رضایت آنها لازم نیست. [1]. طلاق، 7.
- [آیت الله مظاهری] توبه همجنس بازی فقط پشیمانی از گذشته و ترک آن عمل زشت است، و حرام است که نزد کسی، حتّی حاکم شرع خود را رسوا کند.
- [آیت الله مظاهری] توبه محتکر، پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک آن کار زشت است، و جبران خسارت اقتصادی که بهواسطه احتکار به وجود آورده لازم نیست، گرچه سزاوار است.
- [آیت الله مظاهری] گرچه گناه قسم اوّل و سوّم و چهارم از گناه قسم دوّم بالاتر است، ولی توبه آنها فقط پشیمانی از گذشته و اصلاح خود در آینده است، مگر اینکه مظلوم توجّه به ظلم پیدا کرده باشد که در این صورت علاوه بر پشیمانی و اصلاح خود، رضایت مظلوم را نیز باید به دست آورد. امّا در قسم دوّم که به آن حقّالنّاس میگویند، باید مظلوم را راضی کند، توجّه به آن ظلم پیدا کرده باشد یا نه، مگر اینکه مظلوم به هیچ وجه راضی نشود یا ظالم قدرت کسب رضایت او را نداشته باشد.
- [آیت الله مظاهری] توبه از گناه عاقّ پدر و مادر علاوه بر پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک در آینده و شرمندگی از درگاه خداوند متعال و استغفار و طلب آمرزش از او، تحصیل رضایت آنهاست، ولی اگر راضی نشدند و یا دسترسی به آنها نیست، نظیر اینکه مردهاند، باید با خیرات و مبرّات و دعا و استغفار برای آنها جبران گذشته را بنماید.
- [آیت الله مظاهری] توبه ساحر همان پشیمانی از گذشته و دست برداشتن از این گناه زشت و بزرگ است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه بطلان سحر از دیگران و یا از راه دیگر، جبران خسارت کند، ولی اگر آثار سحر او باقی است، چنانچه میتواند خودش یا دیگری باید آن سحر را باطل نماید، همانگونه که اگر به گوش کسی که سحر شده، رسیده باشد، باید او را راضی کند و اگر راضی نشد، توبه تنها کفایت می‌کند.