برای افزایش صبر اقداماتی می تواند مناسب باشد از جمله:
1- تقویت پایه های ایمان: هر قدر ایمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بیشتر باشد، صبر او نیز افزون‌تر خواهد بود. امیرمؤمنان(ع) می فرماید: (اساس و ریشه صبر، ایمان و یقین خوب نسبت به خداوند است).[1]
2- شناخت راز و رمز مشکلات: اگر کسی بداند که وجود بلا و مصیبت در زندگی بشر چه اثری دارد، آن را با آغوش بازمی پذیرد، در روایات معصومین از شداید به عنوان الطاف خداوندی یاد شده است. امام صادق (ع) می فرماید: (خداوند مؤمن را با بلا دلجویی می کند، چنان که مرد با هدیه ای که از سفر برای خانواده اش می برد، از آن‌ها دلجویی می کند.)[2]
3- توجه به آثار اخروی صبر: توجه به پاداش اخروی صبر، مرارت و سختی مشکلات را شیرین و آسان می سازد. امام صادق (ع) می فرماید: (هر کس از مؤمنان که به بلایی گرفتار شود و صبر کند، برای او اجر هزار شهید است).[3]
4- توجه به گذرا بودن بحران‌ها: مشکل و محنت روزگار هر چه باشد، مقطعی و گذرا است. و زندگی حقیقی انسان در جهان آخرت است
(وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ؛[عنکبوت/64] این زندگی دنیا چیزی جز سرگرمی و بازی نیست و زندگی واقعی سرای آخرت است، اگر می دانستند!)
امام علی (ع) می فرماید: (کسی که دنیا را بشناسد، هرگز به خاطر بلا و مشکلات محزون نمی گردد).[4]
5- توجه به افراد پایین دست: نظر افکندن به کسانی که با مشکلات بزرگ‌تری دست به گریبان هستند، تحمل شدائد را آسان تر می سازد.
6- الگو پذیری از اولیای خدا: با بررسی اجمالی زندگانی بزرگان در می یابیم که آن‌ها همواره با مشکلات روبه رو بوده اند. با الگوگیری از بزرگان می توان شیوه مقابله با مشکلات را آموخت. این موضوع را خداوند به پیامبرش گوشزد می کند و می فرماید:
(فَاصْبِرْ کَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ؛[احقاف/35] صبر کن، همان گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند).
7- توجه به آثار جسمانی صبر: صبر و شکیبایی در برابر حوادث زندگی تنها بعد اخلاقی ندارد، بلکه از نظر سلامت جسم نیز فوق العاده مؤثر است. افراد ناشکیبا عمری کوتاه و توأم با انواع بیماری ها و از جمله بیماری های قلبی و عصبی دارند، در حالی که صابران از عمری طولانی برخوردارند.
[1]- غررالحکم، ج 2، ص 415.
[2]- اصول کافی، ج 3، ص 354.
[3]- همان، ص 146.
[4]- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 270.
