حجاب حضرت فاطمه(س) چگونه بوده است؟

پاسخی از آیت الله مکارم شیرازی:
چادر به صورتی که در میان ایرانیان معمول است - چادر بلند که تا پایین پا می‌رسد - در میان جامعه عرب معمول نبوده، ولی چیزی شبیه (نیمه چادر) رایج بود که ظاهراً منظور از (جلباب) هم که در آیات قرآن آمده، اشاره به همین است. چیزی نه مثل مقنعه و روسری کوتاه و نه مثل چادر ما خیلی بلند؛ این چادر شاید تا کمر و کمی پایین‌تر می‌رسیده است و آن بزرگواران از آن استفاده می‌کردند. بعلاوه عرب‌ها دو نوع پوشش دیگر نیز داشتند که نام‌ آن‌ها عبارت است از: (درع) که پیراهن وسیع است و (ملحفه) که همان چادر بوده است. از روایات استفاده می‌شود این بزرگواران هر سه پوشش فوق را داشتند. مقنعه را سر می‌کردند و درع هم پیراهن وسیع بوده که تا پشت پا می‌رسیده و آستین‌هایش بلند و گشاد بوده و ملحفه آن چادری بوده که به خودشان می‌پیچند.
در آداب نماز گزار هم آمده که زن در موقع نماز اگر بخواهد حجاب کاملی داشته باشد، از مقنعه و درع و ملحفه استفاده کند.
گفتنی است از قرائن و شواهد بر می آید که حجاب حضرت فاطمه زهرا (شبیه چادر کنونی) بوده است و ایشان یک مقنعه داشتند که با آن سر و گردن و گلو و سینه خود را می پوشاندند و علاوه بر این یک پوشش سراسری هم داشتند.
استفاده ایشان از مقنعه را می‌توان از این خبر تاریخی استفاده کرد که:
فاطمه زهرا (س) پس از آن که توانست سند فدک را از دست ابوبکر بگیرد به سمت خانه بازگشت. در راه بازگشت به خانه با عمر برخورد کرد. عمر با دیدن سند فدک، آن را از ایشان باز خواست اما فاطمه زهرا (س) از دادن سند امتناع ورزید. ناگهان عمر به خشم آمده چنان با سیلی بر صورت فاطمه زهرا (س) کوبید که گوشواره از زیر مقنعه ایشان آشکار شد.[1]
همچنین استفاده ایشان از چادر در این خبر به روشنی آمده است:
آورده‌اند که چون آیه: ( ان جهنم لموعدهم اجمعین. لها سبعه ابواب لکل باب منهم جز مقسوم ] نازل شد پیامبر سخت گریست و اصحاب با گریستن او به گریه افتادند و نمی‌دانستند که جبرئیل چه چیز بر او نازل کرده است و هیچ یک از اصحاب در چنین حالتی نمی‌توانست با پیامبر سخن بگوید. فقط ایشان چون فاطمه (س) را می‌دید شادمان می‌شد. این بود که یکی از اصحاب (سلمان فارسی) به در خانه فاطمه (س) رفت و او را دید که مشغول آسیاب کردن جو است و می‌گوید: (وما عند الله خیر و ابقی)[3] پس بر او سلام کرد و خبر گریستن پیامبر را به او رسانید. فاطمه (س) برخواست و با چادر کهنه‌ای که داشت خود را به پوشاند که دوازده جای آن با لیف خرما وصله شده بود. چون بیرون رفت سلمان فارسی به چادر نگاه کرد و گریست و گفت: وا مصیبتا دختران قیصر و کسری سندس و حریر برتن دارند و دختر محمد(ص) روپوشی کهنه دارد که دوازده جای آن وصله شده است... .[4]
برای آگاهی بیشتر به کتاب (حجاب زن و حقوق) نوشته دکتر خلیل محمدزاده و زهرا سلیمانی, مراجعه کنید.
-----------------------------------------------------------
[1] . شیخ مفید، الاختصاص، تحقیق: غفاری و زرندی، بیروت، دار الطباعة و النشر، 1414ق، چ2، ص185، ذیل (حدیث فدک).
[2].حجر،43-44.
[3] . آنچه نزد خدا است نیکوتر و ماندنی‌تر است (قصص،60).
[4]. سید بن طاووس، الدروع الواقیة، ص275-276؛ مجلسی، بحار الانوار، ج8 ، ص203؛ میرزا حسین نوری، نفس الرحمان فی فضائل السلمان، ص518-519. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 14/100114448)