هر چه زمان می‌گذرد و توانایی علمی انسان افزایش می‌یابد، دریچه‌های جدیدی از معارف قرآنی رو به سوی او گشوده می‌شود تا آنجا که بنا بر بعضی از روایات، آیاتی در قرآن مجید وجود دارد که تنها مردم آخرالزمان از مفاهیم ژرف آن بهره‌مند می‌گردند. چنان که در تفسیر المیزان از اصول کافی نقل شده است: امام سجادعلیه السلام فرموده است: (ان‌اللَّه عزوجل عَلِمَ ان یکون فی آخرالزمان اقوام متعمقون فانزل‌اللَّه تعالی: ؛ (همانا خداوند - عزوجل می‌دانست که در آخرالزمان، مردمی ژرف‌اندیش خواهند بود؛ به همین جهت آیات (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ) و آیات سوره حدید تا (عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ) را نازل فرمودالمیزان، ج 19، ص 154..
این از ویژگی‌های اعجازآمیز قرآن مجید است که برای بشر - در دوران‌های مختلف زندگانی او پیام دارد و هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود.فزونی توانایی علمی و افزایش درک بشری از معارف الهی، ثمره فرآیندی است که از تکامل علوم انسانی و کشف و پیشرفت در علوم تجربی حاصل شده است. به گونه‌ای که بعضی از آیات که برای مردمان قرن‌های گذشته غیرقابل توجّه بوده است و یا شناخت سطحی درباره آن داشته‌اند، امروزه بسیار معنادار شده و اشارات آن برای صاحبان علم و معرفت، بسیار راه‌گشا و اعجازآمیز بوده است. به عنوان نمونه یکی از آیاتی که در میان برخی از مسلمانان زمان‌های گذشته و حتی امروز، جنبه رمزی به خود گرفته، این‌آیه شریفه است که: (وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتِیتُمْ‌مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِیلاً)؛ معارج (70)، آیه 40. ؛ (و درباره روح از تو می‌پرسند، بگو: روح از [سنخ ]فرمان پروردگار من است و به شما از دانش جز اندکی داده نشده است).در صورتی که برخی دیگر از بزرگان - از جمله علامه طباطبایی چندین صفحه درباره تفسیر این آیه پرداخته است. همچنین با پیشرفت علوم تجربی و گذشت زمان، مطابقت برخی از آیات با واقعیت کشف شده و اعجازعلمی قرآن به اثبات رسیده است؛ مانند آیه شریفه: (رَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ)؛ معارج (70)، آیه 40.؛ (پروردگار خاوران و باختران). این آیه از تعدد مشرق‌ها و مغرب‌ها به مرکزیت زمین و وجود کرات دیگر اشاره دارد. همچنین گاهی‌با پیشرفت علوم تجربی، معنای برخی از آیات به گونه‌ای شفاف‌تر آشکار می‌گردد. بنابراین از آنجا که قابلیت‌های فزون‌تر معرفتی و پیشرفت‌های علمی و کشفیات جدید، در رفع بعضی از خرافات و موهومات مؤثر است و در دفع بسیاری از اشکالات و مشکلات تفسیری به ما کمک می‌کند، برخی از بزرگان توصیه کردهاند با فاصله هر چند سال، تفسیری جدید از قرآن نگاشته شود (به نقل از علامه طباطبایی) و از آنجا که پیشرفت زمان و تحولات فرهنگی جامعه و اعلام نیازهای نسل نو، تأثیرات خاصی بر ذهن پژوهشگر و مفسر قرآن می‌گذارد، گریزی نیست که با تلاشی پیگیر، معارف عمیق‌تری از قرآن استخراج گردد و با ادبیات روز و قالبی نو عرضه گردد. گاهی از این روزآمد شدن تفسیر و الهام‌گیری از تحولات فرهنگی و علمی، به (تفسیر عصری) یاد می‌شودسید محمد علی ایازی، قرآن و تفسیر عصری.. البته این انگیزه بسیار مبارک و پرفایده است؛ به شرط اینکه حوزه‌های معرفت‌شناسی علم و دین باز شناخته شود و از تحمیل یافته‌های ذهنی و علم زدگی بر آیات قرآنی، خودداری گرددبرای آگاهی بیشتر ر.ک:. (قرآن شناسی، صالح قنادی با همکاری جمعی از محققان، کد: 12/500005)
