تسبیح
تَسْبیح، پاک و منزه دانستن خدا از آنچه شایسته او نیست؛ یاد کردن خداوند به پاکی.
معنای تسبیح و حمد چیست؟
در پاسخ به مطالب توجه نمایید : 1- تسبیح عبارت است از تنزیه قولی خداوند از هر نقص و عیب. تسبیح موجودات عالم، به معنای حقیقی آن است؛ نه به معنای مجازی آن؛ یعنی، دلالت وجود معلول بر علت و کمال علت. گرچه این تسبیح حقیقی اشیا یا الفاظ و لغات و اموات نیست. توضیح: در معنای تسبیح سه امر وجود دارد که بدون تحقق هر یک معنای حقیقی تسبیح حاصل نمی‌شود: 1- نفی هر نقصی از خداوند، 2- علم و شعور تسبیح گوینده، 3- قولی بودن تسبیح. نسبت به تحقق امر اول در موجودات عالم بحثی نیست. هر مخلوقی در این عالم با زبان فقر و احتیاج خود، خبر از خالق سبحان می‌دهد و این همان معنای تسبیح تکوینی است (تسبیح تکوینی در مقابل تسبیح به معنای حقیقی است و بدین معنا است که هر مخلوقی در این جهان به عنوان این که معلول است، خبر از خالق و علت خود می‌دهد و از آن جا که موجود ناقص و نیازمندی است، خبر از کمال و بی‌نیازی علت خود می‌دهد. اما این خبر دادن آگاهانه و از روی شعور نیست؛ بلکه عقل انسان آن را ادراک می‌کند. این معنای تسبیح، از آن جا که دو امر آگاهانه و قولی بودن را ندارد، معنای مجازی تسبیح به شمار می‌آید). تسبیح موجودات عالم، تسبیح حقیقی می‌باشد، نه تسبیح مجازی که به معنای زبان حال و دلالت عقلی وامثال آن است، (المیزان، ج 13، ص 117). شاهد قرآنی این مطلب این است که قرآن پس از ذکر تسبیح موجودات، می‌فرماید: شما تسبیح آنها را نمی‌فهیمد،( المیزان، ج 13، ص 119 ؛ ان مِنْ شَیْ‌ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ؛ و هیچ چیز نیست مگر این که در حال ستایش تسبیح او می‌گوید ولی شما تسبیح آنها را نمی‌یابید(اسرا، آیه 44) . اگر مراد از تسبیح موجودات، معنای مجازی آن بود که برای همگان قابل فهم است؛ پس معلوم می‌شود مراد از تسبیح همان معنای حقیقی آن است. علاوه بر قرآن، روایات نیز دلالت بر همین معنا دارند که می‌توانید به المیزان (ج 13، ص 129، ذیل آیه 44 (سوره اسری)) رجوع کنید. 2- برای تزیین و تجمیل و زیبا سازی هر چیز ابتدا باید آن را از آلودگی ها پاک و پیراسته نمود و سپس به تزیین آن پرداخت . تسبیح خداوند به طور طبیعی بر حمد خداوند مقدم است زیرا تسبیح تنزیه خداوند از هر نوع نقصان و نا پاکی و محدودیت است و جنبه تخلیه و زدودن و پیراستن دارد و پس از تسبیح و منزه کردن و تخلیه از نقصان و نا پاکی و کاستی و محدودیت نوبت به تجلیه و آراستن می رسد . به تعبیر دیر اول باید خداوند را از آن چه لایق ساحت و شان متعالی او نیست منزه نمود و سپس او را با ذکر اوصاف جمال و کمال ستود و مدح نمود . به همین دلیل است که دعا ها و مناجات های معصومین –ع- معمولا با تسبیح و تنزیه خدواند آغاز می شود و سپس به حمد و ستایش و ثنای خداوند ادامه می یابد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 3/100116650)
در پاسخ به مطالب توجه نمایید : 1- تسبیح عبارت است از تنزیه قولی خداوند از هر نقص و عیب. تسبیح موجودات عالم، به معنای حقیقی آن است؛ نه به معنای مجازی آن؛ یعنی، دلالت وجود معلول بر علت و کمال علت. گرچه این تسبیح حقیقی اشیا یا الفاظ و لغات و اموات نیست. توضیح: در معنای تسبیح سه امر وجود دارد که بدون تحقق هر یک معنای حقیقی تسبیح حاصل نمی‌شود: 1- نفی هر نقصی از خداوند، 2- علم و شعور تسبیح گوینده، 3- قولی بودن تسبیح. نسبت به تحقق امر اول در موجودات عالم بحثی نیست. هر مخلوقی در این عالم با زبان فقر و احتیاج خود، خبر از خالق سبحان می‌دهد و این همان معنای تسبیح تکوینی است (تسبیح تکوینی در مقابل تسبیح به معنای حقیقی است و بدین معنا است که هر مخلوقی در این جهان به عنوان این که معلول است، خبر از خالق و علت خود می‌دهد و از آن جا که موجود ناقص و نیازمندی است، خبر از کمال و بی‌نیازی علت خود می‌دهد. اما این خبر دادن آگاهانه و از روی شعور نیست؛ بلکه عقل انسان آن را ادراک می‌کند. این معنای تسبیح، از آن جا که دو امر آگاهانه و قولی بودن را ندارد، معنای مجازی تسبیح به شمار می‌آید). تسبیح موجودات عالم، تسبیح حقیقی می‌باشد، نه تسبیح مجازی که به معنای زبان حال و دلالت عقلی وامثال آن است، (المیزان، ج 13، ص 117). شاهد قرآنی این مطلب این است که قرآن پس از ذکر تسبیح موجودات، می‌فرماید: شما تسبیح آنها را نمی‌فهیمد،( المیزان، ج 13، ص 119 ؛ ان مِنْ شَیْ‌ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ؛ و هیچ چیز نیست مگر این که در حال ستایش تسبیح او می‌گوید ولی شما تسبیح آنها را نمی‌یابید(اسرا، آیه 44) . اگر مراد از تسبیح موجودات، معنای مجازی آن بود که برای همگان قابل فهم است؛ پس معلوم می‌شود مراد از تسبیح همان معنای حقیقی آن است. علاوه بر قرآن، روایات نیز دلالت بر همین معنا دارند که می‌توانید به المیزان (ج 13، ص 129، ذیل آیه 44 (سوره اسری)) رجوع کنید. 2- برای تزیین و تجمیل و زیبا سازی هر چیز ابتدا باید آن را از آلودگی ها پاک و پیراسته نمود و سپس به تزیین آن پرداخت . تسبیح خداوند به طور طبیعی بر حمد خداوند مقدم است زیرا تسبیح تنزیه خداوند از هر نوع نقصان و نا پاکی و محدودیت است و جنبه تخلیه و زدودن و پیراستن دارد و پس از تسبیح و منزه کردن و تخلیه از نقصان و نا پاکی و کاستی و محدودیت نوبت به تجلیه و آراستن می رسد . به تعبیر دیر اول باید خداوند را از آن چه لایق ساحت و شان متعالی او نیست منزه نمود و سپس او را با ذکر اوصاف جمال و کمال ستود و مدح نمود . به همین دلیل است که دعا ها و مناجات های معصومین –ع- معمولا با تسبیح و تنزیه خدواند آغاز می شود و سپس به حمد و ستایش و ثنای خداوند ادامه می یابد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 3/100116650)
پاسخ:
در پاسخ به مطالب توجه نمایید :
1- تسبیح عبارت است از تنزیه قولی خداوند از هر نقص و عیب. تسبیح موجودات عالم، به معنای حقیقی آن است؛ نه به معنای مجازی آن؛ یعنی، دلالت وجود معلول بر علت و کمال علت. گرچه این تسبیح حقیقی اشیا یا الفاظ و لغات و اموات نیست. توضیح: در معنای تسبیح سه امر وجود دارد که بدون تحقق هر یک معنای حقیقی تسبیح حاصل نمی‌شود: 1- نفی هر نقصی از خداوند، 2- علم و شعور تسبیح گوینده، 3- قولی بودن تسبیح. نسبت به تحقق امر اول در موجودات عالم بحثی نیست. هر مخلوقی در این عالم با زبان فقر و احتیاج خود، خبر از خالق سبحان می‌دهد و این همان معنای تسبیح تکوینی است (تسبیح تکوینی در مقابل تسبیح به معنای حقیقی است و بدین معنا است که هر مخلوقی در این جهان به عنوان این که معلول است، خبر از خالق و علت خود می‌دهد و از آن جا که موجود ناقص و نیازمندی است، خبر از کمال و بی‌نیازی علت خود می‌دهد. اما این خبر دادن آگاهانه و از روی شعور نیست؛ بلکه عقل انسان آن را ادراک می‌کند. این معنای تسبیح، از آن جا که دو امر آگاهانه و قولی بودن را ندارد، معنای مجازی تسبیح به شمار می‌آید).
تسبیح موجودات عالم، تسبیح حقیقی می‌باشد، نه تسبیح مجازی که به معنای زبان حال و دلالت عقلی وامثال آن است، (المیزان، ج 13، ص 117). شاهد قرآنی این مطلب این است که قرآن پس از ذکر تسبیح موجودات، می‌فرماید: شما تسبیح آنها را نمی‌فهیمد،( المیزان، ج 13، ص 119 ؛ ان مِنْ شَیْ‌ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ؛ و هیچ چیز نیست مگر این که در حال ستایش تسبیح او می‌گوید ولی شما تسبیح آنها را نمی‌یابید(اسرا، آیه 44) . اگر مراد از تسبیح موجودات، معنای مجازی آن بود که برای همگان قابل فهم است؛ پس معلوم می‌شود مراد از تسبیح همان معنای حقیقی آن است. علاوه بر قرآن، روایات نیز دلالت بر همین معنا دارند که می‌توانید به المیزان (ج 13، ص 129، ذیل آیه 44 (سوره اسری)) رجوع کنید.
2- برای تزیین و تجمیل و زیبا سازی هر چیز ابتدا باید آن را از آلودگی ها پاک و پیراسته نمود و سپس به تزیین آن پرداخت . تسبیح خداوند به طور طبیعی بر حمد خداوند مقدم است زیرا تسبیح تنزیه خداوند از هر نوع نقصان و نا پاکی و محدودیت است و جنبه تخلیه و زدودن و پیراستن دارد و پس از تسبیح و منزه کردن و تخلیه از نقصان و نا پاکی و کاستی و محدودیت نوبت به تجلیه و آراستن می رسد . به تعبیر دیر اول باید خداوند را از آن چه لایق ساحت و شان متعالی او نیست منزه نمود و سپس او را با ذکر اوصاف جمال و کمال ستود و مدح نمود . به همین دلیل است که دعا ها و مناجات های معصومین –ع- معمولا با تسبیح و تنزیه خدواند آغاز می شود و سپس به حمد و ستایش و ثنای خداوند ادامه می یابد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 3/100116650)
- [سایر] چرا بعضی از سوره‌های قرآن، مثل حمد، نامهای بسیاری دارند؟
- [آیت الله بهجت] آیا در نمازهای واجب، می توان بعد از حمد به جای سوره، بار دیگر سوره ی حمد را تکرار نمود؟
- [آیت الله بهجت] مأمومی که در بین حمد و یا سوره قصد فرادا کرده و نمی داند امام تا کجای حمد یا سوره را خوانده، اگر برگردد و از اوّل حمد بخواند جایز است؟
- [سایر] دکتر حمد تیجانی کیست؟
- [سایر] فرق حمد و شکر چیست؟
- [سایر] آیا میتوان بجای تسبیحات اربعه، حمد خواند؟
- [سایر] اهمّیّت سوره ی حمد چقدر است؟
- [آیت الله بروجردی] نماز گزار حمد را فراموش کرد، سوره را خواند داخل رکن شد، بعد از نماز قضای حمد و سجده سهو لازم است یا خیر؟
- [سایر] تفاوت میان حمد، مدح و شکر چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر در قسمتی از قرائت حمد و سوره ی نماز اخفاتیه، متوجه شویم که داریم حمد و سوره را بلند می خوانیم، چه وظیفه ای داریم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم بعضی از کلمات حمد وسوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد وسوره را نخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد و سوره نخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سورهی امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد و سوره نخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، نباید حمد و سوره را بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ماموم بعضی از کلمات حمد وسورة امام رابشنود ، احتیاط واجب آن است حمد و سوره را نخواند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند، نماز او باطل است و اگر سهوا سوره را پیش از حمد بخواند، چنانچه در بین آن به خاطر آورد، باید سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اوّل بخواند و اگر بعد از اتمام سوره و قبل از خواندن حمد یا در بین حمد یا پس از تمام کردن حمد و پیش از رفتن به رکوع به خاطر آورد، پس از حمد همان سوره یا سوره دیگری را به قصد رجا بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام نیّت فرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیّت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده، بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید؛ باید سوره را رها کندو بعد از خواندن حمد؛ سوره را از اول بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ماموم بعد از حمد و سوره امام؛ نیت فرادی کند؛ لازم نیست حمد و سوره را بخواند و اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید بنا بر احتیاط مقداری را که امام خوانده نیز بخواند.