آیااین حرف درست است که مادر امام سجاد حضرت شهربانو نبودند؟پس مادر بزرگوار ایشان چه کسی بود؟ - پرسش و پاسخ

مادر امام سجاد

شهربانو یا «شاه زنان»، که طبق برخی روایات، همسر امام حسین(ع) و ایرانی بوده است.

امام سجاد

علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب، معروف به امام سجاد و زین‌العابدین (۳۸- ۹۵ق)، چهارمین امام شیعیان. مدت امامت وی ۳۵ سال بوده است. در واقعه کربلا حاضر بود ولی به علت بیماری در جنگ شرکت نداشت. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین(ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد(ع) در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شد.

شهربانو

شهربانو یا «شاه زنان»، که طبق برخی روایات، همسر امام حسین(ع) و ایرانی بوده است.

مادر

در قرآن مجید و روایات، در احسان و نیکی کردن به مادر تاکید بیشتری شده و بعضی از آیات، احساسات و عاطفه انسان را نسبت به مادر به شدت تحریک می‌کند و به او تذکر می‌دهد که لزوم شکرگزاری از مادر، این است که او نه ماه سنگینی تو را تحمل کرده است.

سجاد

حضرت امام سجاد علی بن الحسین (علیه‌السّلام) چهارمین امام شیعیان است، پدر بزرگوار آن حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) و مادرش شهربانو [۱] است و از مشهورترین القاب آن حضرت به زین العابدین و سجاد می‌توان اشاره کرد. آن حضرت در سال سی و هشت هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود [۲] و دوران کودکی خود را در شهر مدینة النبی سپری نمود.

حرف

حرف، به معنای حرف الفبا، واژه وبه هر یک از نشانه‌هاى نوشتارى و همچنین به سخن نیز حرف گفته می شود؛از آن در بابهاى طهارت، صلات و دیات سخن گفته‌اند.

امام زین‌العابدین

علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب، معروف به امام سجاد و زین‌العابدین (۳۸- ۹۵ق)، چهارمین امام شیعیان. مدت امامت وی ۳۵ سال بوده است. در واقعه کربلا حاضر بود ولی به علت بیماری در جنگ شرکت نداشت. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین(ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد(ع) در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شد.

ذبیح‌الله محلاتی

ذبیح‌الله محلاتی مشتاق عسکری (۱۳۱۰ق - ۱۴۰۶ق/۱۳۶۶ش) معروف به ذبیح‌الله محلاتی روحانی و نویسنده شیعه. وی در سال ۱۳۳۰ق به عراق رفت، در حوزه علمیه نجف و سامرا تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۶ق به ایران بازگشت. او دارای تألیفات فراوانی است از جمله ریاحین الشریعه، مآثر الکبرا فی تاریخ سامرا و فرسان الهیجاء.

عیون اخبار الرضا

عُیونُ أخْبارِ الرّضا(ع) کتابی حدیثی درباره زندگی، آثار و روایات امام علی بن موسی الرضا(ع) نوشته شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱) عالم دینی شیعه امامیه. احادیث این کتاب در ۶۹ باب تنظیم شده است که بخشی از آنها گفته‌های خود امام رضا(ع) است و بخشی دیگر احادیثی است که او از امامان پیش از خود، روایت کرده‌ است. عیون اخبار الرضا موضوع واحدی ندارد و به همین سبب در موضوعات مختلفی چون فقهی، اخلاقی ، سیره و کلام از منابع مهم شیعه به شمار می‌رود و در میان علمای شیعه به عیون الأخبار نیز شهرت دارد.

ابراهیم بن اسحاق

حربی، ابواسحاق ابراهیم ‌بن اسحاق، عالم و محدّث حنبلی خراسانی‌الاصل ساکن بغداد، در قرن سوم می‌باشد.

حسین علیه السلام

امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.

علی علیه السلام

علی بن ابی طالب (۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.)، امام اول شیعیان، صحابی، راوی، پسرعمو و داماد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، کاتب وحی و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت است.

محمد بن ابی‌بکر

محمد بن ابی بکر بن ابی‌قحافه (۱۰- ۳۸ق) از نزدیک‌ترین یاران امام علی(ع) که از سوی ایشان به فرمانداری مصر منصوب شد.

اثار شهید مطهری

مجموعه آثار نام یک مجموعه کتاب ۲۸ جلدی است که تمامی کتاب‌های شهید مرتضی مطهری در آن به صورت موضوعی دسته‌بندی و منتشر شده است. تعداد آثار شهید مطهری به بیش از ۷۰ عنوان می‌رسد. برخی از آثار او در زمان حیاتش توسط انتشارات صدرا منتشر شده است. برخی دیگر نیز پس از شهادتش منتشر شده است. قسمتی دیگر از آثار او سخنرانی‌ها و درس‌هایش است که از نوار استخراج و چاپ و منتشر شده است. غیر از آثار منتشر شده، نزدیک به سی هزار برگ یادداشت و فیش تحقیقی نیز از وی باقی مانده است.

استان قدس رضوی

آسْتانِ قُدْسِ رَضَوی؛ حرم امام رضا (ع) و مجموعه مکان‌های وابسته به آن، موقوفات و تشکیلات اداری تابع که بیشترین بخش آن در شهر مشهد واقع شده است. نخستین بنای حرم امام رضا (ع)، به دست مأمون عباسی در زمان زندگانی امام(ع) ساخته شد و بعد از آن، دیگران در دوره‌های مختلف به تکمیل و تجدید بنای آن پرداختند.

ریاحین الشریعه

رَیاحینُ الشَّریعَه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه تالیف ذبیح الله محلاتی(۱۳۱۰-۱۴۰۶ق)، کتابی به زبان فارسی است که به معرفی بانوان دانشمند شیعه می‌پردازد. مولف، کتاب را با شرح زندگانی حضرت زهرا(س) آغاز و با مناقبی از او به پایان داده است. وی دو جلد نخست را به زنان نامدار از خاندان اهل بیت (ع) اختصاص داده و در جلدهای بعدی بانوان شیعه را به ترتیب الفبا معرفی کرده است. در جلد پایانی نیز به زنان مشهور و صاحب اثر غیرشیعی، از زمان حضرت آدم تا دوره قاجار پرداخته است.

عبدالرزاق مقرم

سید عبدالرّزاق بن محمد موسوی مُقَرَّم (۱۳۱۶-۱۳۹۱ق) مشهور به مقرم، عالم شیعی قرن چهاردهم هجری. شهرت او، به خاطر تألیف کتاب‌هایی درباره زندگی خاندان پیامبر اسلام(ص) است. مشهورترین اثر او مقتل امام حسین(ع) است که به فارسی ترجمه و چندین بار چاپ شده است.

مادر امام سجاد

شهربانو یا «شاه زنان»، که طبق برخی روایات، همسر امام حسین(ع) و ایرانی بوده است.

سید جعفر شهیدی

سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷ - ۱۳۸۶ ه.ش)، تاریخ‌نگار، مترجم، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران[۱] که از شاگردان برجسته علی اکبر دهخدا و بدیع الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۴۰ دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. پیش از آن در حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف تحصیل کرده بود. او در این دوران از اساتیدی همچون آیت الله بروجردی، و آیت الله خویی بهره برد. گفته شده که شهیدی به درجه اجتهاد رسیده بود.[۲]

علی بن الحسین

علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب، معروف به امام سجاد و زین‌العابدین (۳۸- ۹۵ق)، چهارمین امام شیعیان. مدت امامت وی ۳۵ سال بوده است. در واقعه کربلا حاضر بود ولی به علت بیماری در جنگ شرکت نداشت. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین(ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد(ع) در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شد.

فتال نیشابوری

محمّد بن‌ حسن فَتّال نیشابوری (درگذشت: ۵۰۸ق)، معروف به ابن فتال و ابن فارسی، از عالمان شیعه قرن پنجم و ششم قمری است. وی از مشایخ ابن شهر آشوب بوده و از شیخ طوسی و سید مرتضی روایت کرده است. او دارای دو اثر به نام‌های روضة الواعظین و التنویر فی معانی التفسیر بوده است. برخی نیز کتاب مونس الحزین را به وی نسبت می‌دهند. فتال نیشابوری در سال ۵۰۸ هجری به دست شهاب الاسلام به قتل رسید. او را با لقب شهید یاد کرده‌اند.

ناسخ التواریخ

ناسخ التواریخ کتابی تاریخی به زبان فارسی، تألیف محمد تقی لسان الملک سپهر، از منابع مهم تاریخ اسلام تألیف شده در عصر قاجار است. وی که قصد داشته یک تاریخ عمومی بنگارد فقط بر نگارش شش جلد از خلقت آدم تا زندگانی امام حسین توفیق یافته است. هر چند این اثر به جهاتی دارای ویژگی‌هایی است اما برخی اعتبار کتاب را به علت نقلیات ضعیف و مجهول، خصوصا در تاریخ امام حسین و قیام عاشورا زیر سؤال برده‌اند.

پیوند زناشویی

می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.

سیره رسول‌خدا

شیوه و روش عملی رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله را سیره نبوى گویند.

بی‌بی شهربانو

بی‌بی شهربانو، بقعه و زیارتگاهی در شمال شرقی شهرری در دامنه جنوبی کوه ری (کوه بی‌بی شهربانو) در شمال امین آباد است.

منتهی‌الامال

کتاب منتهی الامال فی تواریخ النبی والآل اثر شیخ عباس قمی (م ۱۳۵۹ ه‌. .ق)، درباره زندگانی معصومین (علیهم‌السلام) می‌باشد.

تاریخ یعقوبی

تاریخ یعقوبی یا به عربی تاریخ الیعقوبی، از قدیم‌ترین تاریخ‌های عمومی به عربی، نوشته احمد بن ابی یعقوب (زنده در ۲۹۲ق) است. این کتاب خلاصه‌ای از تاریخ جهان از آغاز تا اواسط سده سوم هجری قمری است. تاریخ یعقوبی دارای دو بخش است: تاریخ قبل از اسلام و تاریخ بعد از اسلام. در بخش دوم این کتاب، به زندگی پیامبر اسلام و امامان معصوم تا امام هادی(ع) اشاره شده است. این کتاب همچنین، منبعی برای مطالعه در مورد تاریخ ایران باستان و دوره ساسانی است.

قبرستان بقیع

بقیع(جنة البقیع/بقیع الغَرقَد)، معروف به قبرستان بقیع، نخستین و کهن‌ترین قبرستان مسلمانان در مدینه و محل دفن چهار تن از امامان شیعه و بسیاری از صحابه و تابعین است. در این قبرستان بر قبور ائمه بقیع و دیگران بقعه‌هایی ساخته شده بود که به بقعه‌های بقیع معروف است. این بقعه‌های توسط وهابیان در تخریب بقیع از بین رفت.

جمادی‌الثانی

جُمادی‌الآخر یا جمادی الثانی یا جمادی الثانیه یا جمادی الآخرة، ششمین ماه سال هجری قمری است.

منتهی الامال

مُنْتَهَى ألآمال فی تَواريخِ ألنَّبی وَ ألْآل، کتابی فارسی درباره زندگی چهارده معصوم(ع) اثر شیخ عباس قمی عالم شیعی قرن چهاردهم. مؤلف در این کتاب با استفاده از منابع پرشمار، به تفصیل از زندگی چهارده معصوم سخن گفته است.

ادوارد براون

پرفسور براون‌، ادوارد گرَنْویل‌ (۱۲۷۹-۱۳۴۴ق‌/۱۸۶۲- ۱۹۲۶م‌)، خاورشناس‌ انگلیسی‌ و دوستدار ایران‌، پسر صاحب و رییس یک کارخانه کشتی‌سازی در نیوکاسل در شمال انگلیس بود. او عاشق زبان فارسی و دیدار از ایران بود که حاصل آن کتاب «یک سال در میان ایرانیان» بود.

شیخ عباس قمی

عباس بن محمد رضا القُمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و نیز محدّث قمی عالم شیعه قرن چهاردهم قمری است. او محدّث، مورخ و خطیب بود. مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال از مشهورترین تألیفات اوست. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب (ع) دفن شد.

بصایرالدرجات

بَصائِرُ الدَّرَجاتِ الکُبْری فی فَضائلِ آلِ مُحمّد مشهور به بصائر الدرجات، از منابع حدیثی شیعه، تألیف ابوجعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار، معروف به صفار قمی (متوفی ۲۹۰ق) از اصحاب امام حسن عسکری(ع) و علمای مشهور در قرن سوم هجری قمری. این کتاب، اثری روایی با رویکرد کلامی است که احادیث آن درباره مسئله امامت، شناخت امام و فضائل ائمه اطهار (ع) است. بسیاری از بزرگان و عالمان دین، آن را توثیق و در شمار مصادر کتب خویش ذکر کرده‌اند.

حسین بن علی

واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین(ع) • واقعه عاشورا (از نگاه آمار)

حماسه حسینی

حماسه حسینی، کتابی مشتمل بر سخنرانی‌ها و یادداشت‌های شهید مرتضی مطهری درباره واقعه کربلا و به ویژه تحریف‌هایی که در نقل اخبار آن روی داده است. این کتاب در چاپ‌های اولیه در سه جلد منتشر شد، ولی چاپ‌های بعدی آن به صورت دوجلدی ارائه گردیده است. حماسه حسینی با عنوان «الملحمةُ الحسینیة» به عربی ترجمه شده اما در آن به نام مترجم تصریح نشده است.

جمادی‌الاول

جُمادی‌الاَوَّل یا جَمادی‌الاولی، پنجمین ماه سال هجری قمری است.

بحارالانوار

بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ الأطهار مشهور به بحارالانوار، مفصل‌ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ای از آموزه‌ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌اند.

امام‌ حسین‌

واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین(ع) • واقعه عاشورا (از نگاه آمار)

محمد بن حسن

محمد بن حسن ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمد بن حسن حرعاملی، محدّث و فقیه نامور امامی قرن یازدهم و از عالمان مهاجر جبل عامل به ایران• محمد بن حسن استرآبادی، معروف به شیخ رضی و ملقب به نجم الائمه از مفاخر دانشمندان شیعه در عرصه ادبیات عرب، صرف و نحو و بلاغت• محمد بن حسن بن درید، لغت‌شناس، نحوی، ادیب و شاعر عرب• محمد بن حسن بن زین‌الدین، نوه شهید ثانی و فرزند صاحب معالم• محمد بن حسن فتال نیشابوری، واعظ مبارز، محدث و حافظ احادیث بسیار• محمد بن حسن طوسی، ملقّب به شیخ الطائفه، کنیه‌اش ابوجعفر، فقیه، محدّث و متکلم امامی قرن پنجم• محمد بن حسن صفار، از یاران امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و از راویان حدیث• محمد بن حسن حلی، از علمای قرن هشتم• محمد بن حسن ختلی، از صوفیان قرن چهارم و پنجم در ماوراءالنهر و مرشد علی بن عثمان هجویری• محمد بن حسن سرخسی، از عرفای قرن چهارم

سیره پیامبر

شیوه و روش عملی رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله را سیره نبوى گویند.

عمر بن خطاب

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

زبان فارسی

زبان فارسی یا پارسی زبان تکلم عده‌ای از ایرانیان و عده ای از ساکنان آسیای مرکزی است. خط این زبان همان خط عربی است با اضافه چهار حرف پچگژ . بین خط عربی و فارسی تفاوت های دیگری نیز وجود دارد.زبان فارسی دارای ادبیات غنایی قوی و گنجینه بزرگ شعر است.زبان شیرین و دیرین فارسی چه در قالب فارسی باستان و کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های خطوط میخی و چه در قالب فارسی میانه و سنگ نوشته‌های خطوط پهلوی و چه در قالب فارسی دری و خط فارسی که دارای فرهنگ غنی و پربار ادبیات بعد از اسلام است، همه جا بهترین سرمایه ملی و هویت ما ایرانیان است. این امانت گرانبها میراثی است که سینه به سینه و نسل به نسل به دست ما رسیده است.

سعید نفیسی

شرح زندگی دکتر نفیسی در واقع شرح تاریخ و مرحله‌گذار از طب سنتی به پزشکی مدرن در ایران است.

جعفر شهیدی

سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷ - ۱۳۸۶ ه.ش)، تاریخ‌نگار، مترجم، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران[۱] که از شاگردان برجسته علی اکبر دهخدا و بدیع الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۴۰ دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. پیش از آن در حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف تحصیل کرده بود. او در این دوران از اساتیدی همچون آیت الله بروجردی، و آیت الله خویی بهره برد. گفته شده که شهیدی به درجه اجتهاد رسیده بود.[۲]

ربیع‌الاول

ربیع الاول، سومین ماه سال هجری قمری است.

شهید مطهری

مرتضی مطهری (۱۲۹۸- ۱۳۵۸ش)، مشهور به شهید مطهری و استاد مطهری، متفکر و نویسنده شیعه در قرن ۱۴ و از شاگردان علامه طباطبائی و امام خمینی. او یکی از موثرترین روحانیان معاصر ایرانی در تفسیر آموزه‌های اسلام مطابق با نیاز روز محسوب می‌شود. مطهری در کلام و فلسفه اسلامی متبحر بود و آثاری در این باب دارد. پیش از انقلاب اسلامی، مبارزات فکری مطهری در مقابله با جریانات فکری مارکسیستی در ایران نقش قابل توجهی در رویگردانی جوانان از این تفکرات داشت. او از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد است. روزآمدسازی و تبیین آموزه‌های اسلام و تشیع، از ویژگی‌های فعالیت‌های فکری مطهری است. مطهری، آموزه‌های اسلامی را که پیشتر در قالب بیاناتی پیچیده ارائه می‌شد، به سبک ویژه خود، به صورت آسان و با زبان روز در اختیار مخاطبان قرار می‌داد. کتاب‌های او در موضوعات مختلف دینی بارها به زبان‌های مختلف منتشر شده است. مطهری از افراد تاثیرگذار و رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. وی ریاست شورای انقلاب را تا روز شهادت بر عهده داشت.

امیرمومنان

نخستین امام شیعیان علی(ع)

بیت‌المال

بیت المال، اصطلاحی در فقه و نام یکی از نهادهای دولت اسلامی.

خلیفه دوم

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

امام حسین

واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین(ع) • واقعه عاشورا (از نگاه آمار)

اصول کافی

اصول کافی عنوان بخش اول از بخش‌های سه‌گانه كتاب حدیثی الکافی است. در این بخش، احادیث مربوط به اعتقادات شیعه و زندگی امامان شیعه و برخی از احادیثی که درباره رفتارهای فرد مسلمان سخن می‌گوید، گردآوری شده است.

امام سجاد

علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب، معروف به امام سجاد و زین‌العابدین (۳۸- ۹۵ق)، چهارمین امام شیعیان. مدت امامت وی ۳۵ سال بوده است. در واقعه کربلا حاضر بود ولی به علت بیماری در جنگ شرکت نداشت. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین(ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد(ع) در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شد.

شهر مدینه

مدینه یکی از شهرهای اصلی کشور عربستان هست.

دین اسلام

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

حسن طبرسی

طبرسی، ابونصر حسن بن فضل، ملقب به رضی‌الدین، فقیه، از بزرگان علمای امامیه، محدّث ثقه در قرن ششم و مؤلف کتاب مکارم الاخلاق می‌باشد.

عبدالرزاق

عبدالرزاق ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالرزاق لاهیجی، متخلص به فیاض، یکی از برجسته ترین متکلمان مسلمان و شیعه• حاجی عبدالرزاق، معروف به اندری، از علمای مجاهد افغانستان در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری• سید عبدالرزاق موسوی مقرم، از علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری• عبدالرزاق بغایری، از پیشگامان معاصر فن نقشه‌برداری و علم جغرافیا در ایران• عبدالرزاق بن حسن بیطار، عالم دینی، ادیب و مورخ سوری• عبدالرزاق بیگ دنبلی، متخلص به «مفتون»، از شعرا و فضلا و نویسندگان قرن سیزدهم• عبدالرزاق رانکوئی گیلانی، عالم امامی قرن یازدهم• عبدالرزاق سمرقندی، شیخ خانقاه شاهرخ در دوره گورکانی

عبیدالله

عبیدالله ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبیدالله بن یزید بن ثبیط، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن بشیر، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن عبدالله بن جعفر طیار، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن عباس، نخستین عامل علی (علیه‌السّلام) و فرمانده فریب خورده امام حسن (علیه‌السلام)• عبیدالله بن عبدالله طاهر، از خاندان طاهریان و نویسنده‌ای زبردست و شاعری لطیف‌گوی• عبیدالله بن علی حلبی، صحابی امام صادق (علیه‌السلام)• عبیدالله بن عمرو کندی، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن قیس، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن مسلم بن عقیل، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن یقطر، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله سندی، از علمای نام‌آور مجاهد هند در قرن چهاردهم هجری/نوزدهم و بیستم میلادی• عبیدالله بن زیاد، اِبْن زیاد، ابوحفص عبیدالله (م ۶۷ق /۶۸۶م)، سردار مشهور امویان و والی خراسان و عراق

سید جعفر

سیدجعفر ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سیدجعفر بن‌ سیدمحمدباقر بحرالعلوم، از خاندان بحرالعلوم• سیدجعفر بنارسی، معروف به حکیم ابوعلی خان از علمای شیعه در هند• سیدجعفر کشفی، از علما و مدعی کشف و کرامت• سید جعفر حمیدی، استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی تهران• سید جعفر شهیدی، از مؤلفین و علمای معاصر• سید جعفر مرتضی عاملی‌، محقق و نویسنده برجسته معاصر شیعه

نیشابوری

نیشابوری ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابو الحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، از علمای بزرگ اهل سنت و صاحب کتاب صحیح مسلم• ابوالحسین عبد الغافر فارسی نیشابوری‌، از محدثین و فقهای اهل سنت• ابوالقاسم اکاف نیشابوری، از مدرسان ایرانی در مکه• برهان‌الملک سعادت‌خان نیشابوری، سردار ایرانی تبار هندی و بنیانگذار سلسله نواب‌های اوده• تاج نیشابوری، واعظ خوش آواز و ردیف دان دوره ناصری تا اواخر قاجار• جمال الدین حسین بن علی نیشابوری، معروف به ابوالفتوح رازی خزاعی، مفسر نامدار شیعه، در حدود سال ۴۷۰ ق• خفاف نیشابوری، خَفّاف نیشابوری، زکریا بن داود، محدّث و مفسر قرن سوم• ظهیر‌الدین نیشابوری، از بزرگان درباری عهد سلجوقی و آموزگار دو تن از شاهزادگان این سلسله• محمد بن شعیب بیهقی نیشابوری، بیهقی، ابوالحسن محمد بن شُعَیب نیشابوری، فقیه و مدرس شافعی در سده سوم و چهارم

مسلمانان

مسلمان کسی است که به دین اسلام باور دارد. حج یکی از فروع دین اسلام است.مسلمان باید به اصول دین هم ملزم باشد.

رسول‌خدا

صفحه ای یافت نشد

امام علی

نخستین امام شیعیان علی(ع)

شیخ صدوق

الأمالی للشیخ الصدوق، کتابی به زبان عربی، تألیف شیخ صدوق (حدود ۳۰۶-۳۸۱ق)، متکلم، ادیب، فقیه و حدیث‌شناس برجسته امامیه در سده چهارم هجری که از جلسه‌های متعددی که شیخ صدوق هفته‌ای دو روز در روزهای سه شنبه و جمعه از ۱۸ رجب سال ۳۶۷ هجری تا روز ۱۱ شعبان سال ۳۶۸ هجری در مشهد املاء نموده و شاگردان ایشان نوشته‌اند، تشکیل شده است.

شیخ مفید

الأمالی به معنای املاها، کتابی به زبان عربی، نوشته شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ ق)، که شامل روایات اخلاقی، اعتقادی و تاریخ اسلام می‌باشد. شیخ مفید، این کتاب را در طول ۷ سال، در ماه‌های رمضان و در ۴۲ جلسه برای یاران خود املاء کرده است. نجاشی، این کتاب را، «الأمالی المتفرقات» نامیده، زیرا از سال ۴۰۴ تا ۴۱۱ ق، املای آن به طول انجامیده است.

بنی‌هاشم

بنی‌هاشم، از تیره‌های مشهور قبیله قُرَیش پیش و پس از اسلام در مکه که به هاشم (عمرو) بن عبدمناف بن قصَیّ بن کِلاب منسوب است و پیامبر (ص) از همین تیره بوده است. بنی‌هاشم در هنگام ظهور اسلام، در زمان زعامت ابوطالب، از پیامبر اکرم(ص) پشتیبانی کردند و در زمان ائمه نیز در موارد بسیاری حامی آنان بودند.

عباس قمی

عباس بن محمد رضا القُمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و نیز محدّث قمی عالم شیعه قرن چهاردهم قمری است. او محدّث، مورخ و خطیب بود. مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال از مشهورترین تألیفات اوست. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب (ع) دفن شد.

تاریخ قم

تاریخ قم، کتابی درباره تاریخ قم از حسن بن محمدبن حسن قمی، در قرن چهارم است، این اثر یکی از معتبرترین آثار درباره تاریخ شهر قم محسوب می‌شود.امروزه متن اصلی آن که به زبان عربی بوده، موجود نیست. اما ترجمه فارسی اثر در دسترس است. مؤلف در کتاب خود از منابع متعدد بهره برده و غالباً آن‌ها را نام برده است. تاریخ قم در بیست باب و پنجاه و یک فصل تألیف شده است. ولی ترجمه فارسی موجود فقط شامل پنج باب نخست این کتاب است. از وجوه اهمیت این کتاب، دربرداشتن مطالب بسیاری درباره کشاورزی قم است. همچنین تاریخ قم مفصّل‌ترین و معتبرترین سند درباره وضع مالک و زارع در ایران آن روزگار به شمار می‌آید.

صفار قمی

ابو جعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار قمی محدث و فقیه امامی و از هم‌عصران و یاران امام حسن عسکری(ع) است. گفته شده است صفار رسالات متعدد حدیثی داشته که به شکل مستقل به ما نرسیده است. کتاب بصائرالدرجات که مجموعه‌ای حدیثی با موضوع فضایل و ویژگی‌ها و دلائل امامان شیعه است، منسوب به اوست.

حضرت علی

نخستین امام شیعیان علی(ع)

ذوالجناح

ذوالجناح، نام اسب امام حسین (ع) است که در روز عاشورا وفاداری و هوشمندی خاصی از خود نشان داد. او با آغشته کردن پیشانی خود به خون بدن حضرت، خبر شهادت او را به خیمه‌ها رساند.

عبدالله

عبدالله بن جعفر معروف به عبدالله اَفطَح دومین پسر امام صادق(ع) که پس از شهادت ایشان، ادعای امامت کرد و پیروان او به فطحیه معروف شدند. بخشی از کسانی که به عبدالله گرویدند، به دلیل بی‌بهره بودن او از علوم دینی، بزودی از او برگشتند. عبدالله هفتاد روز پس از ادعای امامت، درگذشت و چون فرزندی نداشت باقیمانده پیروانش نیز به امامت امام کاظم(ع) بازگشتند.

سیستانی

سیّد عَلی سیستانی (زاده ۱۳۰۹ش)، از مراجع تقلید شیعیان و استاد درس خارج فقه و اصول در نجف. تحصیلات حوزوی را در مشهد، قم و نجف آموخت و در درس آیت الله بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای و آیت الله خویی حاضر می‌شد. او پس از درگذشت آیت الله خویی در سال ۱۴۱۳ قمری به مرجعیت رسید و در جریان تغییر نظام و تصویب قانون اساسی جدید عراق پس از صدام حسین، نقش جدی ایفا کرد.

شهربانو

شهربانو یا «شاه زنان»، که طبق برخی روایات، همسر امام حسین(ع) و ایرانی بوده است.

اهل سنت

توحيد ایمان به ملائکه ایمان به کتاب‎های آسمانی ایمان به انبیاء ایمان به روز رستاخیز ایمان به قضا و قدر عدالت صحابه

الشریعه

کتاب ‌الشریعة یکی از کتابهای حدیثی اهل سنت، نوشته امام ابی‌بکر محمد بن حسین آجری (۲۸۰-۳۶۰ ق) است.

ام‌سلمه

از وقایع مهم سال چهارم هجری ازدواج رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با ام‌سلمه بود. ایشان از نظر دینداری و خردمندی یکی از ‌برترین زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند.

مهاجرین

مهاجرین مسلمانان شهر مکه که پس از فشار قریش، به دستور پیامبر(ص) به شهر یثرب مهاجرت کردند. به نظر می‌رسد عنوان مهاجرین از قرآن گرفته شده باشد که اشاره به مسلمانان شهر مکه در مقابل انصار (مسلمانان شهر یثرب) داشته است.

ابی‌بکر

ابوبکر ممکن است اسم و یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابوبکر بن ابی قحافه، از صحابه پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• ابوبکر آجری، ابوبکر محمد بن حسین بن عبدالله آجُرّی، (ح ۲۸۰ـ۳۶۰ق/۸۹۳ ـ۹۷۱م)، فقیه و محدث• ابوبکر ابن‌انباری، ادیب‌، نحوی‌، لغت‌شناس‌، مفسّر و عالم‌ به‌علم‌ قرائات‌• ابوبکر ابن‌اهدل، زاهد، مدرس‌، مفتی‌ و شاعر• ابوبکر ابن‌حداد، فقیه‌ و قاضی‌ شافعی‌• ابوبکر محمد ابن‌خیاط، محدث‌ و نحوی‌ سمرقندی‌• ابوبکر ابن داود، فقیه‌ ظاهری‌، ادیب‌، شاعر و گردآورنده جُنگی‌ از سروده‌های‌ عاشقانه‌• ابوبکر ابن‌سیدالناس، فقیه‌، محدث‌، مورخ‌ و ادیب‌ اندلسی• ابوبکر ابن‌عاصم، ادیب‌ و فقیه‌ مالکی‌• ابوبکر ابن‌عربی، فقیه‌ مالکی‌ و محدث‌ نامدار اندلس‌• ابوبکر ابهری، زاهد، عارف و عالم• ابوبکر احمد بن محمد بن اسحاق همدانی، ابن فقیه، ابوبکر، احمد بن محمد بن اسحاق، معروف به ابن فقیه همدانی، جغرافی دان قرن سوم هجری• ابوبکر اسحاق‌ملتانی، صوفی و فقیه حنفی شبه قارۀ هند• ابوبکر اسماعیلی، محدث‌ و فقیه‌ شافعی‌ • ابوبکر اصم، فقیه، متکلم و مفسر معتزلی• ابوبکر باقلانی، از بزرگان متکلمان اشعری و از حامیان بزرگ عقاید اهل سنت• ابوبکر بالسی، معروف به ابن قوام (۵۸۴-۶۵۸ق/۱۱۸۸-۱۲۶۰م)، از عارفان و زاهدان شام• ابوبکر بردعی، فقیه اصولی، از خوارج قرن سوم و چهارم• ابوبکر بردیجی، محدث، فقیه و رجالی قرن سوم و چهارم• ابوبکر برقانی، محدّث، نحوی، و فقیه مکتب شافعی• ابوبکر بطلیوسی، ادیب، لغوی و نحوی سده پنجم/ یازدهم هجری• ابوبکر بن حزم، از محدثان تابعین ، قاضی و والی مدینه در دورۀ خلافت مروانیان• ابوبکر بن حسن، یکی از شهدای کربلا و از فرزندان امام حسن (علیه‌السلام)• ابوبکر بن حسین، از فرزندان امام حسین ‌(علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• ابوبکر بن علی، از فرزندان امام علی (علیه‌السلام) و از شهدای کربلا • ابوبکر بن عیاش، یکی از دو تن راوی قرائت کوفی عاصم و از اصحاب حدیث• ابوبکر بن محمد حصنی، محدّث و زاهد و فقیه شافعی قرن هشتم و نهم• ابوبکر تایبادی، عارف ایرانی قرن هشتم• ابوبکر جصاص، فقیه‌، محدّث‌ و مفسر بزرگ‌ حنفی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر جوزقی، محدّث شافعی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر جومی، عالم، مبلغ و مفتی بزرگ نیجریه در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی• ابوبکر حدادی، فقیه و زاهد حنفی قرن هشتم• ابوبکر حصنی، محدّث و زاهد و فقیه شافعی قرن هشتم و نهم• ابوبکر خرائطی، معروف به ابوبکر الخرائطی از علمای اهل‌سنت• ابوبکر خلال، عالم و فقیه حنبلی قرن سوم و یکی از مهم‌ترین تدوین ‌کنندگان آرای فقهی ـ کلامی احمد بن حنبل• ابوبکر خوارزمی، ادیب، کاتب و شاعر سدۀ چهارم• ابوبکر سجستانی، مفسر، ادیب و مؤلف در زمینۀ غریب القرآن • ابوبکر شبلی، ملقب به تاج‌الصوفیه، عارف و فقیه و شاعر قرن سوم و چهارم• ابوبکر شیبانی جوزقی، محدّث شافعی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر صنهاجی بیذق، نویسنده خاطراتی درباره نخستین دوره های تاریخ موحّدون• ابوبکر طمستانی، از عرفای مشهور سدۀ ۴ق (د پس از ۳۴۰ق/۹۵۱م)• ابوبکر فراء، عارف و صوفی• ابوبکر کتانی، عارف اهل بغداد در سدۀ سوم • ابوبکر کلاباذی، محدّث و صوفی قرن چهارم• ابوبکر محمد ابن منذر، فقیه‌، محدث‌ و مفسر مکی• ابوبکر واسطی، مشهور به ابن فرغانی، از مشایخ مشهور صوفیه در قرن چهارم هجری• ابوبکر وراق، عارف بزرگ ایرانی سده ۳ق

زناشویی

می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.

ابراهیم

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

الارشاد

اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد (تألیف: ۴۱۱ق) معروف به «الارشاد» کتابی کلامی تاریخی به زبان عربی درباره تاریخ اهل بیت(ع)، نوشته ابو عبدالله محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی معروف به شیخ مفید متوفای ۴۱۳ هجری قمری از متکلمان و فقهای برجسته شیعه است. این کتاب در دو بخش تشکیل شده که بخش اعظم آن به شرح حال و ذکر فضایل امام علی(ع) و شرح زندگانی امام حسین(ع) و واقعه کربلا اختصاص دارد.

راه خدا

هر کار خیر و نیک داراى‌مصلحت براى اسلام يا مسلمانان را سبيل اللَّه گویند. اين عنوان در باب زکات و به مناسبت در باب وقف و وصیت آمده است.

نهاوندی

نهاوندی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالباقی نهاوندی، متخلّص به «باقی»، شرح‌حال‌نویس، مورخ و شاعر قرن دهم و یازدهم• عبدالرحیم نهاوندی، از علمای قرن سیزدهم هجری قمری• علی‌اکبر نهاوندی، از علمای قرن چهاردهم هجری قمری• محمد نهاوندی، از علمای قرن سیزدهم هجری قمری• هوشنگ نهاوندی، از شخصیت‌های سیاسی دوره پهلوی

مزایده

چيزی را در معرض فروش قرار دادن، تا هر كس قيمت بيشتری پيشنهاد كند، آن چيز به او فروخته شود.

مورخان

مورخین

مسلمین

مسلمان کسی است که به دین اسلام باور دارد. حج یکی از فروع دین اسلام است.مسلمان باید به اصول دین هم ملزم باشد.

مشاهده

دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.

محلاتی

محلاتی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • اسماعیل محلاتی، از علمای معاصر شیعه• بهاءالدین محلاتی، از علمای معاصر شیعه• ذبیح‌ الله محلاتی مشتاق عسکری، از علمای معاصر شیعه• سید هاشم رسولی محلاتی، از نویسندگان و مترجمین معاصر• محمد رضا توسلی محلاتی، از علمای معاصر و از نمایندگان امام خمینی در حج ۱۴۰۰ق./ ۱۳۵۹ ش. و ۱۴۰۱ ق./۱۳۶۰ ش• محمدجعفر محلاتی، از علمای برجسته مجاهد و ضد استعمار ایران در قرن چهاردهم هجری

خاندان

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان به یک معنی هستند.

خودکشی

خودكشى‌ ، کشتن خویش است .

داستان

داستان، تصویری عینی از چشم‌انداز و برداشت نویسنده از زندگی است.

پادشاه

پادشاهی از شیوه‌های مسلط سیاسی و قدیمی‌ترین شکل حکومت به ویژه در شرق باستان بوده است و به طور مشخص در نظریه‌های مربوط به «طبقه بندی حکومتها» و «خاستگاه دولت» مورد بررسی اندیشه وران علوم سیاسی قرار می‌گیرد.

بانویه

بانویه، ابو جعفر احمد بن محمد بن لیث بن فَرقَد بن سُلَیْم بن ماهان، متولد ۱۶ شعبان ۲۹۳، دانشمند و حکیم و فرمانروای سیستان (۳۱۱ـ۳۵۲) و یکی از مصادیق نادرِ حکّام فیلسوف می‌باشد.

بزرگان

بازرگان (۲) (یا بَزِرگان)، صورت ترکی کلمه فارسی «بازَرگان» است.

ازدواج

می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.

یعقوبی

احمد بن ابی یعقوب (درگذشته ۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری) معروف به یعقوبی، تاریخ نگار و جغرافی‌دان سده سوم هجری. کتاب‌های مانند تاریخ یعقوبی و البلدان و مشاکلة الناس لزمانهم از او به جای مانده است. گرایش شیعی وی، از محتوای تاریخ یعقوبی و سبک نگارش و تحلیل او از وقایع تاریخی آشکار است. پدران یعقوبی نیز با اینکه در دستگاه خلافت عباسی صاحب منصب بودند، به تشیع گرایش داشتند.

خراسان

خراسان می‏تواند به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد؛

خلافت‌

خلافت، اصطلاحی سیاسی - مذهبی به معنای جانشینی پیامبر اکرم(ص) در امر سیاست، حکومت و دیانت.

شهر ری

ری، از شهرهای مذهبی و زیارتی ایران که از دوران باستان تا قرن ششم هجری، جایگاه مذهبی و سیاسی داشته است؛ این شهر پایتخت مذهبی زرتشتیان، پایتخت تابستانی اشکانیان و سرانجام در عصر اسلامی، پایتخت آل بویه و سلجوقیان بوده و پس از آن، به‌تدریج از اهمیت آن کاسته شده است. ری امروزه به دلیل وجود حرم عبدالعظیم حسنی در آن، مورد توجه است. عالمان شیعه، سیاستمداران و چهره‌های ادبی و هنری بسیاری در شهر ری دفن شده‌اند؛ از جمله شیخ صدوق، محمدرضا مهدوی کنی، آیت الله کاشانی، جلال آل احمد و ناصرالدین شاه قاجار.

مسلمان

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

انطباق

منطبق شدن بخشی از سطح زبان با سقف دهان هنگام تلفّظ حرف را اِطباق (به کسر همزه) گویند.

اعتماد

اِسْناد، اصطلاحی‌ در علوم‌ حدیث‌ و آن‌ رسانیدن‌ سخن‌ است‌ به‌ گوینده آن‌ با واسطه شماری‌ از راویان‌، و بر زنجیره تشکیل‌ شده‌ از راویان‌ تا پیامبر (ص‌) یا دیگر بزرگان‌ دین‌ «سلسله اِسناد» اطلاق‌ می‌گردد.

احادیث

حدیث اصطلاحا كلامی است كه حاكی قول یا فعل یا تقریر معصوم (ع) باشد و بر آن خبر و سنت و روایت نیز اطلاق شده.شیخ بهائی در وجیزه فرموده الحدیث كلام یحكی قول المعصوم او فعله او تقریره.سپس فرماید: و اما نفس الفعل و التقریر فیطلق علیهما اسم السنه لا الحدیث.در مجمع البحرین حدیث را مرادف كلام دانسته و وجه تسمیه باین نام را تجدید و حدوث آن گرفته.در قاموس آمده (الحدیث: الخبر و الجدید) در مصباح المنیر فرموده الحدیث ما یتحدث به و ینقل و منه حدیث الولایه.فراء گوید: واحد احادیث احدوثه است ولی بر خلاف قاعده در جمع حدیث استعمال شده.صاحب کشاف آنرا اسم جمع دانسته.ابو حیان در تفسیر خود بنام (البحر) آنرا جمع حدیث (منتهی بر خلاف قیاس) گرفته مانند اباطیل جمع باطل [۱]

احترام

احترام به معنی حرمت نگه داشتن و ارج نهادن می باشد. از احترام به مناسبت در باب‌های بسیاری مانند طهارت، حج، جهاد، تجارت، مضاربه، مزارعه، عاریه، نکاح، طلاق، حدود و دیات سخن رفته است.

اختلاف

اختلاف ضد اتفاق است.

اختیار

اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.

امامیه

اِمامیه‌، از مذاهب زیرمجموعه مذهب شیعه در کنار زیدیه و اسماعیلیه که به آن مذهب جعفری یا اثنی عشری هم گفته می‌شود. پیروان آن معتقد به امامت دوازده امام معصوم پس از پیامبر اکرم(ص) هستند. از نظر شیعه امامیه، کاربرد مطلق کلمه شیعه اشاره به آنان دارد، ولی این اصطلاح در مباحث کلامی، عنوانی عام است که شامل هر سه گروه می‌شود.

انصار

اَنْصار، یا انصار النبی(ص) لقب مسلمانان مدینه از تیره‌های اوس و خزرج که پیش از هجرت، با پیامبر اکرم(ص) هم پیمان شدند و پس از هجرت در حمایت و یاری آن حضرت و مهاجران، پایداری کردند. در دوره خلافت امیرالمؤمنین(ع) جایگاه خاصی نزد حضرت داشتند و آنان نیز همواره از ایشان حمایت می‌کردند.

ایران

نام حکومت

اخبار

خبر، اصطلاحی در علوم حدیث که در موارد فراوانی مترادف اصطلاح حدیث است، ولی برخی خبر را دارای معنایی عام‌تر دانسته و به هر گزارش تاریخی می‌گویند؛ چه کلامی از معصومان باشد و چه نقل تاریخ یا کلام غیرمعصوم.

تحریف

عدم تحریف قرآن یا تحریف‌ناپذیری قرآن، از اعتقادات عموم مسلمانان و فِرَق اسلامی که بر اساس آن،قرآنی که در دست مسلمانان است، دقیقاً همان است که بر پیامبر(ص) وحی شده و نه چیزی به آن افزوده و نه از آن کم شده است. مفسران و متکلمان در ردّ و انکار هر گونه تحریف، به آیات و روایاتی استناد کرده‌اند. به نظر غالب مفسران، فقیهان و قرآن‌پژوهان شیعه، قرآن با همین ترتیب و ساختار کنونی در زمان پیامبر اکرم(ص) شکل گرفته است.

روایی

سنی:

ادامه

تقلید، اصطلاحی فقهی در اسلام به معنای پیروی شخص مکلَّف از مجتهد در احکام عملی دین است. تقلید در اصول دین جایز نیست و باید خود شخص با تحقیق و بررسی، به اصول دین ایمان آورد؛ ولی در احکام یا باید خودِ شخص مجتهد باشد، یا به احتیاط عمل کند و یا از شخص متخصص در فقه که به او مجتهد جامع الشرایط یا مرجع تقلید می‌گویند، تقلید نماید. به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، «مُقَلِّد» می‌گویند.

طلحه‌

طلحة بن عبیدالله از اصحاب پیامبر(ص) و مسلمانان نخستین و پسرعموی ابوبکر بن ابوقحافه خلیفه اول که در جنگ‎های صدر اسلام حضور داشت و از خود رشادت‎هایی نشان داد.

خلافت

خلافت، اصطلاحی سیاسی - مذهبی به معنای جانشینی پیامبر اکرم(ص) در امر سیاست، حکومت و دیانت.

اسیری

کسی را در بند کشیدن و به اسیری درآوردن را اسارت گویند.

اکرام

واژه تعظیم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تعظیم (اکرام)، بزرگ داشتن کسى یا چیزى و به عبارت دیگر رعایت مرتبه و شأن هرکس یا هر چیز مستحق تعظیم• تعظیم (اسلوب ادبی قرآن)، اظهار عظمت و بزرگداشت چیزی؛ از اسباب تقدیم لفظ

الرضا

امام رضا (علیه السلام) هشتمین امام شیعیان‌ و دهمین تن از چهارده معصوم (علیهم السلام) است.

اتفاق

اتفاق ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بخت، مبحثی در فلسفه اسلامی، به معنای اتفاق• توافق، وحدت نظر دو یا چند نفر بر امری، همچنین هم‌وِفق بودن دو یا چند عدد با یکدیگر• اجماع، اصطلاحی اصولی و یکی از ادلّه اربعه• اتفاق (منطق)، مصاحبت مقدم و تالى بدون بودن از روى لزوم و ضرورت‌

منابع

جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.

مدارک

مَدارِکُ الأحْکام فی شَرْح شَرایع الإسلام کتابی فقهی به زبان عربی تالیف سید شمس‌الدین محمد بن علی بن حسین موسوی عاملی جبعی(۹۴۶- ۱۰۰۹ ق). این کتاب در بردارنده بخش عبادات فقه از کتاب شرایع الاسلام است که از کتاب طهارت شروع شده و به کتاب حج پایان می‌یابد. مدارک الاحکام از بهترین کتب فقه استدلالی است که از ابتدا مورد توجه علمای شیعه بوده و شرح‌های فراوانی بر آن نگاشته شده است.

مدینه

مدینه یا مَدینَةُ النَّبی، به معنای شهر پیامبر، دومین شهر مهم مذهبی مسلمانان که در عربستان واقع است. هجرت پیامبر اکرم(ص) به این شهر، مبدأ تاریخ مسلمانان گشت. مسجد و مرقد پیامبر اکرم(ص)، قبرستان بقیع، مدفن چهار امام شیعه و بسیاری از بزرگان اسلام و نیز مکان‌های مقدس دیگری در آن جای گرفته است. با هجرت پیامبر اسلام(ص) به این شهر، نام آن از یثرب به مدینة النبی تغییر کرد و تا سال ۳۶ق پایتخت نخستین حکومت اسلامی بود. جنگ‌های مسلمانان با مشرکان، نبرد پیامبر با یهودیان مدینه، شورش علیه خلیفه سوم مسلمانان و کشته شدن او، واقعه حره، قیام نفس زکیه و قیام شهید فخ از حوادث بسیار مهم در تاریخ این شهر به شمار می‌روند. اکثر امامان شیعه در مدینه ساکن بوده‌اند.

شهیدی

شهیدی ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره داشته باشد:

طبرسی

طبرسی، ممکن است به یکی از این موارد اشاره داشته باشد:

عثمان

عثمان بن عفان (کشته شده در ۳۵ق) سومین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت و از اصحاب پیامبر اکرم(ص). عثمان بنابر شورایی که عمر بن خطاب پیش از مرگ خود برای انتخاب خلیفه تعیین کرد، به خلافت رسید و از ۲۳ق.(یا۲۴ق.)تا هنگام کشته شدنش در سال ۳۵ق. حکومت کرد. او در پی یک شورش علیه شیوه حکومتی‌اش در مدینه به دست شورشیان کشته شد.

فاطمه

فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری (س)، همسر امیرالمومنین (ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر (ص) در روز مباهله با نصارای نجران بود.

خلیفه

خلافت، اصطلاحی سیاسی - مذهبی به معنای جانشینی پیامبر اکرم(ص) در امر سیاست، حکومت و دیانت.

شعبان

شعبان یا شَعبان المُعَظّم هشتمین ماه در تقویم هجری قمری، یکی از عزیزترین ماه‌های اسلامی و منسوب به پیامبر(ص). شعبان از ریشه شعب است و از آنجا که در این ماه روزی مؤمنان و حسنه در آن منشعب و بسیار می‌گردد، این ماه شعبان نام گرفت.

کلینی

محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی معروف به ثقةالاسلام کلینی (درگذشت ۳۲۸ق)، از محدثان بزرگ شیعه و مؤلف کتاب کافی از معتبرترین مجموعه روایی شیعه و از کتب اربعه به حساب می‌آید. او در زمان غیبت صغرای امام مهدی(ع) به دنیا آمده و با برخی محدثان که بدون واسطه از امام عسکری(ع) یا امام هادی(ع) حدیث شنیده‌اند، ملاقات کرده است. گفته‌اند که کلینی در نقل حدیث دقت بسیاری داشته است. ابن قولویه، محمد بن علی ماجیلویه قمی، احمد بن محمد زراری از جمله شاگردان اویند.

کربلا

اسارت

امام حسین(ع)

اسحاق

إِسْحٰاق از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم(ع) که در سرزمین فلسطین مردم را به آیین ابراهیم دعوت می‌کرد. او جد بنی اسرائیل بود. در قرآن به نام او اشاره و بشارت به پیامبرانی از نسل او گزارش شده است. تورات و برخی منابع اهل سنت، لقب ذبیح الله را برای اسحاق می‌دانند ولی شیعه ، فرزند دیگر ابراهیم، اسماعیل را ذبیح می‌داند. اسحاق در حدود ۱۸۰ سالگی از دنیا رفت و در کنار مرقد پدرش ابراهیم در الخلیل دفن شد.

براون

پرفسور براون‌، ادوارد گرَنْویل‌ (۱۲۷۹-۱۳۴۴ق‌/۱۸۶۲- ۱۹۲۶م‌)، خاورشناس‌ انگلیسی‌ و دوستدار ایران‌، پسر صاحب و رییس یک کارخانه کشتی‌سازی در نیوکاسل در شمال انگلیس بود. او عاشق زبان فارسی و دیدار از ایران بود که حاصل آن کتاب «یک سال در میان ایرانیان» بود.

پنهان

آنچه که مقابل آشکار باشد را پنهان می گویند و از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، نکاح، قضاء، حدود، تعزیرات و دیات به مناسبت سخن گفته شده است.

تاریخ

زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

تایید

تأیید به معنای تقویت و پشتیبانى كردن است. ازعنوان تأیید، در باب امر به معروف و نهی از منکر سخن گفته شده است.

تبیان

التبیان ممکن است عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد: • التبیان (شیخ طوسی)، تفسیری از محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی، فقیه و محدّث و متکلم نامور امامی قرن پنجم• التبیان فی آداب حملة القرآن‌، تألیف محی‌الدین یحیی بن شرف النووی پیرامون آداب و شرائط حفظ و حمل قرآن• التبیان فی اعراب القرآن، تالیف ابوالبقاء، عبدالله بن حسين عكبرى• التبیان فی تفسیر غریب القرآن، تالیف ابن هائم، تفسیری بر مفردات و کلمات غریب قرآن• التبیان فی علوم القرآن‌، تالیف محمدعلی الصابونی

تجزیه

تجزیه به معنی انحلال شى‏ء مرکب به اجزاى تشکیل دهنده آن در برخی ابواب فقه آمده است.

تحلیل

به حلال کردن و یا حلال کردن استمتاع از کنیز خود برای دیگری و یا ازدواج زن سه طلاقه با مردی غیر از شوهر سابقش را تحلیل می‌گویند.

ترجمه

تَرْجُمه، گردانیدن گفتار یا نوشتاری از زبانی به زبان دیگر؛ یا تحویل و تبدیل بیانی به بیان دیگر برای روشن‌تر کردن مفهوم سخن است.

تردید

تردید ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تردید، حالت نفسانی ناشی از تردید بین دو یا چند طرف، بدون رجحان داشتن هیچ یک از طرفین• تردید (علوم قرآنی)، تکرار لفظ و ایجاد ارتباط معنایی متفاوت، از اسلوب‌های بدیعی قرآن

تشکیک

واژه تشکیک ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تشکیک (منطق و فلسفه)، اصطلاحی در منطق و فلسفه• تشکیک فلسفی، تشکیک در مراتب وجود دارای حقیقت واحد• تشکیک منطقی، تقسیم خاصی برای مفاهیم در منطق• تشکیک در وجود، در اصطلاح فلسفی، در برابر تواطی• تشکیک در ماهیت، حمل ماهیت بر مصادیقش همراه با تخالف و تغایر• تشکیک خاصی، ما به الاختلاف در شیء، عین ما به الاتحاد و بودن اختلاف در مراتب ذات نه به امور زاید بر ذات• تشکیک خاص الخاصی، اختلاف در حقیقت وجود، ولی نه حقیقت در مقابل مفهوم، بلکه حقیقت در مقابل ظل و عکس• تشکیک در عرضی، یکی از اقسام تشکیک• تشکیک عامی، بودن ما به الاختلاف در آن، غیر از ما به الاتحاد

تعارض

واژه تعارض ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تعارض (فقه الحدیث)، یکی از شاخه های فقه الحدیث، به معنای شناخت تعارض اخبار و اختلاف روایات• تعارض ادله (اصول)، نافی میان مدلول - یا دلالت - دو یا چند دلیل• اقسام تعارض، اقسام تعارض مطرح در اصول فقه

تعیین

تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.

حسینی

حسینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابو الفتح حسینی عربشاهی، فاضل، متکلم، فقیه، اصولی و مفسری شیعی• بهادرعلی حسینی، نویسنده و مترجم هندی• حاج‌امین حسینی، مفتی فلسطین و از نخستین رهبران جنبش فلسطینیان بر ضد سلطه انگلیس و صهیونیسم در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی• حسین بن مساعد حسینی‌حائری، عالم، محدّث و نسب‌شناس شیعی قرن نهم و دهم• حسین بن حسن حسینی‌خلخالی، از دانشمندان‌ حنفی مذهب‌ قرن‌ دهم‌ و یازدهم‌

جمعیت

گروهى از افراد گرد آمده در جایى را جمعیت می گویند.

بی‌بی

بیْ‌بی، عنوان احترام‌آمیز به معنای بانو، کدبانو یا خاتونِ خانه برای بزرگداشت و تکریم زنان است.

دشنام

به سب، ناسزا و فحش دشنام گفته می‌شود و از احکام دشنام در بابهاى طهارت، تجارت و حدود سخن گفته‌اند.

حقیقت

ـــ حقیقت، به معنای کارگیرى لفظ در معناى وضع شده براى آن گفته می شود. از آن در علم اصول فقه سخن گفته‌اند. ـــ حقیقت به استعمال لفظ در معنای حقیقی آن اطلاق می‌شود.

حکومت

حکومت به توسعه یا تضییق تعبدی دلیل محکوم، توسط دلیل حاکم اطلاق می‌شود. حکومت چهار معنی دارد:۱.به معنای ناظر و مفسر بودن دلیلى نسبت به دلیلى دیگر.۲.حکومت مقابل کشف.۳.قضاوت.۴.ارش جنایت.

حماسه

حماسه در لغت به معنی دلیری و شجاعت، اثری داستانی روایتی است با زمینه‌ای قهرمانی و رنگ قومی و ملی و سبکی فاخر که در آن حوادثی خارق‌العاده در گذشته‌ای دور اتفاق میافتد.

رابطه

رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.

قضاوت

«قضاوت» که عبارت از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم است، یکی از منصب‌های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و از جانب آنان برای فقیه جامع‌الشرایط تعیین شده است. [۱]

کابلی

کابلی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابوخالد کابلی، ابوخالد کابلی، وردان ملقب به کنکر، از رجال شیعی سده اول هجری قمری و از اصحاب امام سجاد (علیه‌السلام)•علامه حیدرقلی کابلی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری• سید علی احمد حجت کابلی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری• میرحاجی واعظ کابلی، از برجسته‌ترین روحانی جهادی افغانستان در قرن سیزدهم هجری• میرمعصوم واعظ کابلی، معروف به حافظ‌جی از روحانیون شاعر و مبارز افغانستان در قرن سیزدهم هجری

مشکوک

مشکوک، مکلف به یا تکلیف متعلق شک است.

مشهور

رأى مشهور فقهاء در مسأله فقهی را فتوای مشهور می گویند .

مطهری

شهید آیت‌الله مرتضی مطهری یکی از شخصیت‌های برجسته و کم نظیر در تاریخ اسلام و یکی از دانشمندان اسلام شناس و محققان توانا به شمار می‌رود که با تلاش و مجاهدت فراوان توانست در تمامی رشته‌های معارف اسلامی، صاحبنظری ژرف اندیش و محققی دقیق و در پاره‌ای حوزه‌ها همچون فلسفه، فقه و اصول در قله اجتهاد قرار گیرد.

معتمد

معتمد عباسی در سالهای ۲۵۶-۲۷۹ق حکومت می‌کرد. او تعمیراتی در مسجدالحرام انجام داد.

مجعول

يعني جعل شده، و در اصطلاح عبارت است از هر آن چه که ذاتي شي ء نبوده و حمل آن بر شيي ء, احتياج به جعل جاعل دارد, مانند جعل حجيت و طريقيت از سوي شارع مقدس براي امارات معتبره ( از طريق تتميم کشف ) , به اين معنا که شارع, طريقيت به واقع، و حجيت را تعبدا براي آن ها قرار داده است .

ازادی

یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .

شنیدن

درک کردن صدا به وسیله حس شنوایی که بدون قصد صدایی به گوش برسد را شنیدن (سماع‏) گویند. از عنوان یاد شده به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، تجارت و شهادات سخن گفته‏اند.

عقیده

اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

علاقه

رفاقت و برقرار کردن ارتباط عاطفی با یکدیگر را دوستی (دوست داشتن، محبّت) گویند. از دوستی به معنای نخست در بابهای حج، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند. از دوستی به معنای دوم در بابهای صدقات و نکاح سخن گفته‌اند.

غنیمت

غنیمت به معنی فیی‌ء و مالی است که عاید شخص می‌شود. [۱]

فارسی

واژه فارسی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: ادبیات فارسی• زبان فارسی، زبان فارسی یا پارسی زبان تکلم عده‌ای از ایرانیان و عده ای از ساکنان آسیای مرکزی• تذکره‌نویسی فارسی، تذکره‌های مشتمل بر شرح حال شاعران فارسی• بت در ادبیات فارسی، استعمال واژه بت در ادبیات فارسی• بخت در ادبیات فارسی، غالباً به معنی سرنوشت و نصیبِ از پیش تعیین شده و دارای کاربرد در ادبیات فارسی• حسان در ادبیات فارسی، یکی از نمادهای تبحر در شاعری ، فصاحت و بلاغت• خسروپرویز در ادبیات فارسی، توصیف خسروپرویز در ادبیات فارسی• ترجمه فارسی در دوره معاصر، ترجمه از زبان‌های دیگر به زبان فارسی در دوره معاصر اشخاص و اعلام• تقی الدین فارسی، تقی الدین فارسی، ابوالخیر محمد بن محمد، ریاضیدان، منجم، پزشک، ادیب و شاعر ایرانی قرن دهم• پولس فارسی، پولس ایرانی، حکیم و منطقی عهد ساسانی• ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری، ابو اسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری، کرخی نویسنده کتاب مسالك الممالك• فارسی نیشابوری، ابوالحسین عبد الغافر فارسی نیشابوری (۴۵۱- ۵۲۹ ق)، از محدثین و فقها

فاصله

فاصله یعنی جدایی یا مقدار دوری دو یا چند چیز از هم می‌باشد.

فرزند

فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.

فریاد

فریاد، صیحه و بانگ بلند را می‌گویند.

فروش

«معاملات» عبارت از احکام شرعی متعلق به امور دنیاست به اعتبار بقای شخص؛ مانند بیع، رهن، اجاره، نکاح و جز آن‌ها... و بالجمله آنچه مقصود اهم از آن دنیا باشد، معامله است. [۱]

فتال

شیخ بزرگوار، شهید سعید، ابو علی، محمد بن حسن بن علی بن احمد بن علی واعظ مبارز، محدث و حافظ احادیث بسیار بوده است. [۱]

عربی

زبان عربی، یکی از زبان های زنده دنیا است که از آن به زبان اهل بهشت و زبان قرآن نیز تعبیر می کنند.

عوام

عوام، توده مردم عادی، مقابل خواص غیر مجتهد است.

عیون

عین، آنچه در بیرون مابه‌ازا دارد از الفاظ مدح راوی است.

شاهد

در لغت به معنی حاضر باشد. در فقه، گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت یا قتل و مانند آن ها حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید. [۱]

شبهه

شبهه (بر وزن شِبْه و شَبَه) به معنای مثل و نظیر است.

صدوق

ابن بابِوِیه‌ْ، محمد بن علی‌ بن حسین‌ بن موسی‌ بن بابویه‌ قمی‌، ملقب‌ به‌ شیخ‌ صدوق‌ (ح‌ ۳۰۵-۳۸۱ق‌/ح‌۹۱۷-۹۹۱م‌)، محدث‌ و فقیه‌ بزرگ‌ شیعه امامیه‌، شیخ‌ طوسی‌ در اسانید الاستبصار [۱] [۲] از وی‌ با لقب‌ «عمادالدین‌» یاد کرده‌ است‌.

سیاه

سیاه نام یکی از رنگ‌ها می‌باشد که از احکام آن در ‌بابهاى طهارت، صلات، حج، نکاح و دیات سخن گفته‌اند.

زبان

. زبان عضوی از اعضای بدن انسان است که قدرت حرف زدن را به او می دهد.

سندی

سندی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابومعشر سندی، اَبومَعْشَرِ سِندیی (سندی)، محدث، راوی برخی اخبار تاریخی و یکی از نخستین راویان سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• عبیدالله سندی، از علمای نام آور مجاهد هند در قرن چهاردهم هجری/نوزدهم و بیستم میلادی• قادربخش بیدل سندی، صوفی و شاعرِ سند در قرن سیزدهم• خلاد سندی، راوی امامی قرن دوم

سوار

مقابل پیاده را سواره گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، خمس، حج، جهاد، صلح، عاریه، نذر و دیات سخن گفته‏اند.

مریم

مریم ممکن است اشاره به معانی ذیل باشد: قرآن • سوره مریم، نوزدهمین سوره از قرآن کریم• مریم بنت عمران، بانوی باعظمت و مادر حضرت عیسی (علیه‌السلام) کاربردهای دیگر• بخورمریم، بخورِ مَرْیَم (به ضَم یا فتح باء)، یا گاهی شَجَره مریم، اصطلاحی مجهول‌الاصل و اطلاق شده به چند گیاه دارویی

وارد

دلیل وارد به معنی دلیل منتفی کننده موضوع دلیل دیگر است.

ورود

ورود، نظریه‌ای در اصول فقه شیعه، متضمن روشِ جمع کردن میان ادله و برطرف کردن تعارض اولیه آنها است.

وفات

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

اثار

اثر به معنی باقی مانده از چیزی و نتیجه شی‌ء است. از اثر به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و صید و ذباحه بحث شده است.

ازاد

یکی از مهمترین شرایط وجوب تکلیف بر انسان ، مختار بودن و مجبور نبودن او توسط دیگران یا شرایط خاص می باشد که از آن به آزادی یا حریت تعبیر می شود .

مشرق

شرق از جهات چهارگانه، و به سمت طلوع خورشید گفته می‌شود و عنوان یاد شده به مناسبت در باب طهارت به کار رفته است.

کشور

آبادی و شهر که محل سکنی و زندگی انسانها می‌باشد را بلد و بلدة گویند. از این عنوان در بیشتر ابواب فقهی همچون طهارت، صلات، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت، ضمان، وکالت، نکاح، اطعمه و اشربه، غصب و قضاء به مناسبت سخن رفته است.

گمان

ظن از واژه‌هاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفت‌شناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.

گواه

گواهی دادن به چیزی از روی علم و یقین، و کشته شدن در راه خدا را شهادت گویند. از احکام شهادت به معنای اول به تفصیل در باب شهادات و به مناسبت در بابهایی نظیر حج، تجارت و طلاق سخن گفته‌اند.

مادر

در قرآن مجید و روایات، در احسان و نیکی کردن به مادر تاکید بیشتری شده و بعضی از آیات، احساسات و عاطفه انسان را نسبت به مادر به شدت تحریک می‌کند و به او تذکر می‌دهد که لزوم شکرگزاری از مادر، این است که او نه ماه سنگینی تو را تحمل کرده است.

متهم

به متهم كردن ديگرى اتّهام گفته می‌شود که از آن به تهمت نیز تعبیر می‌شود.

قبول

قبول این است که مشتری بگوید: «قبلت» یا «اشتریت» یا «ابتعت» و نظیر آنها، [۱] [۲]که مقابل ایجاب است.

رحلت

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

رضوی

رضوی ممکن است در معانی ذیل یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • کوه رضوی، بنا به قولی، محل زندگی امام مهدی (علیه‌السّلام) در دوران غیبت• سید حسن رضوی قمی‌، فرزند سیدعزیزالله، عالم، فقیه و ادیب امامی است که در سال ۱۲۸۳ ق• سید محمدباقر رضوی کشمیری، فرزند عالم جليل سيدابوالحسن و از احفاد سیدحسین قمی صاحب مزار معروف در کشمیر• سید مرتضی رضوی کشمیری، فرزند سید مهدی شاه، فرزند سید محمد، از علما و عرفای بزرگ شیعه

زمین

زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.

سجاد

حضرت امام سجاد علی بن الحسین (علیه‌السّلام) چهارمین امام شیعیان است، پدر بزرگوار آن حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) و مادرش شهربانو [۱] است و از مشهورترین القاب آن حضرت به زین العابدین و سجاد می‌توان اشاره کرد. آن حضرت در سال سی و هشت هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود [۲] و دوران کودکی خود را در شهر مدینة النبی سپری نمود.

حنفی

حنفیّه، مکتب فقهی و کلامی منسوب به ابوحنیفه نعمان بن ثابت (متوفی ۱۵۰) است.

خصوص

حکم یا لفظ دارای شمول کمتر در مقایسه با حکم یا لفظ دیگر را خصوص گویند.

خطاب

خطاب ، مخاطب قرار دادن ديگرى را گویند و از آن در باب قضاء سخن گفته‌اند.

دنیا

دنیا: جهان محسوس و مادّی، مقابل آخرت است .

دسته

واژه حزب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • حزب (فقه)، به معنای گروه و دارای کاربرد در فقه اسلامی• حزب (سیاست)، به معنای گروه، گردآورده برای اهداف سیاسی

دختر

دختر دو معنا دارد یکی به معنای فرزند مونث است که در مقابل پسر می باشد و دیگری به معنای دوشیزه و باکره است

جهان

جهان همان عالَم (به فتح لام) می‌باشد و عالم کلمه‌ای عربی است.

حضور

حضور مقابل غیبت است. از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، جهاد، طلاق، قضاء و حدود سخن گفته‏اند.

حسین

امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.

تولد

تَوَلُّد، اصطلاحی کلامی، به معنای پدید آمدن فعلی از فعل دیگر است.

جابر

جابر ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • جابر بن حارث سلمانی، از شهیدان کربلا• جابر بن یزید جعفی، فقیه، مفسر، محدّث، و از اصحاب نامدار امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام)• جابر بن سمره، صحابی پیامبراکرم• جابر بن عبداللّه انصاری، صحابی و از مُکْثِرینِ حدیث• جابر بن حجاج تیمی، غلام عامر بن نهشل تیمی از بنی تیم الله ثعلبه• جابر بن حیّان، دانشمندی پرتلاش و پراثر در سده دوم• جابر بن زید، از فقهای تابعین و محدّثان اباضی• جابر بن افلح، منجم و ریاضیدان مشهور اندلسی در قرن ششم• جابر بن عروه غفاری، صحابی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و از شهدای کربلا در منابع متأخر

جمال

زیبایی به معنی هيئت نیکو می‌باشد و در باب صلات، نکاح از آن سخن گفته‌اند.

تلقی

تلقی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد: معانی• تلقی قرائت، به معنای شنیدن قرائت از زبان استاد توسط قاری• تلقی رکبان، استقبال شهروندان از کاروانهای تجاری در بیرون شهر کتاب‌ها• تلقی النبی ألفاظ القرآن‌، تألیف عبدالسلام مقبل المجیدی، کتابی پیرامون دریافت وحی توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از طرف جبرئیل

باور

اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

بانو

بانو به معنی زن بزرگزاده و ارجمند و عنوانی احترام آمیز در اول یا آخر نام زنان بزرگ است. در کتیبه های ساسانی و ادبیات زردشتی فارسی میانه، در لقب بعضی از ایزد بانوان هند و ایرانی و همراه نام همسران شاهان، امیران و بزرگان دربار دیده می‌شود.

هجرت

هجرت به مدینه، مهاجرت پیامبر اکرم(ص) و مسلمانان از مکه به یثرب (مدینه) در سال سیزدهم بعثت است. علت اصلی مهاجرت مسلمانان به یثرب، فشار و آزارهای مشرکان مکه و بیعت عقبه اهالی یثرب با پیامبر(ص) برای دفاع از مسلمانان در صورت هجرت ایشان به این شهر بود. در زمان خلافت خلیفه دوم به صورت رسمی مبدأ تاریخ مسلمانان شد.

کلام

علم کلام، شاخه‌ای از علوم اسلامی که موضوع آن اصول و مفاهیم اعتقادی ِ دینی است. علم کلام با تکیه بر نقل و عقل، به تبیین مفاهیم نظری، اثبات اصول اعتقادی دینی و پاسخ به شبهات مطرح شده درباره آنها می‌پردازد. به متخصصان این شاخه علمی، مُتَکَلِّم می‌گویند.

کافی

الکافی از منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب نوشته محمد بن یعقوب بن اسحاق مشهور به ثقة الاسلام کُلینی است که عالمان اسلام، وی را با عبارت‌های محکم توثیق کرد‌ه‌اند. الکافی که در سه بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده، محل رجوع عالمان شیعه است. اصول کافی مشهور‌ترین بخش الکافی محسوب می‌شود. کلینی بر آن بوده تا احادیث الکافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند.

رجال

علم رجال یکی از شاخه‌های علوم حدیث است که ناظر به بررسی احوال و اوصاف راویان حدیث و بیان اصول و قواعد آن است. ناقدان حدیث همواره به بررسی احوال راویان مذکور در سلسله اسناد احادیث پیامبر اکرم و ائمه علیهم السلام اهتمام داشته و از آن به مثابهٔ دانشی کمکی برای علم الحدیث و در نتیجه فقه بهره برده‌اند. علمای شیعه و سنی آن را وسیله‌ای در خدمت علم حدیث و فقه دانسته و در این باب آثار بسیار آفریده‌اند و تاکنون این جریان ادامه دارد.

خوله

خوله ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

عباس

عباس ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

شهید

شهادت به معنای کشته شدن در راه خدا، از آموزه‌های دین اسلام که با آموزه‌هایی دیگر همچون جهاد پیوند دارد. قرآن کریم بارها از این آموزه یاد کرده است. بنابر آیات قرآن، شهید همچون زندگان است و نباید او را مرده خواند. در روایات اسلامی، شهادت بالاترین خوبی‌ها معرفی شده است. واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) بر جایگاه شهادت در نزد شیعیان افزوده است. بسیاری از شیعیان به شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) باور دارند و بنابر برخی روایات، همه امامان شیعه به شهادت رسیده‌اند.

ناسخ

سنی:

مسجد

مسجدالنّبی، مسجد پیامبر اکرم(ص) در شهر مدینه در کشور عربستان سعودی که مرقد پیامبر نیز در آن جای دارد. این مسجد پس از مسجدالحرام دومین مسجد از مقدس‌ترین مساجد اسلام است و پیامبر اکرم(ص) در سال اول هجرت آن را ساخته است. خانه پیامبر(ص) و خانه علی(ع) و فاطمه(س) نیز در کنار این مسجد بوده که در توسعه‌های مسجد، به آن ملحق شده است. مسجدالنبی از مهمترین زیارتگاه‌های مسلمانان است و نزد شیعیان جایگاه ویژه‌ای دارد.

زنان

فاطمه بنت اسد

مفید

محمد بن محمد بن نُعمان مشهور به شیخ مُفید (۳۳۶یا ۳۳۸- ۴۱۳ق) متکلم، فقیه و تاریخ‌نگار نامدار امامیه در قرن ۴ و ۵ قمری. او را از احیاکنندگان و مروجان فرهنگ شیعی و فقه امامیه دانسته‌اند.

مقرم

سید عبدالرّزاق بن محمد موسوی مُقَرَّم (۱۳۱۶-۱۳۹۱ق) مشهور به مقرم، عالم شیعی قرن چهاردهم هجری. شهرت او، به خاطر تألیف کتاب‌هایی درباره زندگی خاندان پیامبر اسلام(ص) است. مشهورترین اثر او مقتل امام حسین(ع) است که به فارسی ترجمه و چندین بار چاپ شده است.

نفاس

نِفاس (یا زَچَِگی) خونی است که زن از هنگام زایمان (یا سقط جنین) تا ده روز می‌بیند. خون‌هایی که بیش از ده روز (برخی فتاوا: بیش از ایام عادت) دیده می‌شود خون استحاضه است. تمام احکام حائض برای نُفَساء یعنی زن نفاس‌دیده نیز جاری است، مانند حرام بودن نماز و توقف در مسجد.

اصول

واژه اصول ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اصول فقه (علم)، یکی‌ از شاخه‌های‌ علوم‌ اسلامی‌• أصول دین، (در مقابل‌ فروع‌ دین)، اصطلاحی‌ کلامی‌

اسیر

کسی را در بند کشیدن و به اسیری درآوردن را اسارت گویند.

سیره

سيره، عبارت است از استمرار روش عملی در میان مردم بر انجام یا ترک کاری. این استمرار اگر در بین همه عقلا باشد، سیره عقلاء و اگر در بین متدینین باشد، سیره متشرعه نامیده می‌شود. سیره، دلیل مستقلی برای به دست آوردن حکم شرعی است، به شرط آنکه بدانیم از زمان حضور معصومین(علیهم السلام) جریان داشته است و دلیل نقلی دیگری بر رد آن سیره از جانب ایشان وجود نداشته باشد.

علوی

علویان جمع علوی به خاندان علی(ع) و شیعیان ایشان گفته می‎شود. واژه علوی در لغت منسوب به علی(ع) است اما در اصطلاح کاربردهای متعددی داشته است.

شیعی

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

جعفر

جعفر بن علی بن ابی طالب پسر امیرالمومنین و ام البنین که در واقعه کربلا حضور داشت و به همراه برادرانش عباس و عبدالله و عثمان در روز عاشورا به شهادت رسید.

بقیع

بقیع(جنة البقیع/بقیع الغَرقَد)، معروف به قبرستان بقیع، نخستین و کهن‌ترین قبرستان مسلمانان در مدینه و محل دفن چهار تن از امامان شیعه و بسیاری از صحابه و تابعین است. در این قبرستان بر قبور ائمه بقیع و دیگران بقعه‌هایی ساخته شده بود که به بقعه‌های بقیع معروف است. این بقعه‌های توسط وهابیان در تخریب بقیع از بین رفت.

فرات

فُرات (به معنی آب گوارا[۱])، رودخانه‌ای که از ترکیه سرچشمه می‌گیرد و پس از گذشتن از کشورهای سوریه و عراق، به خلیج فارس می‌ریزد. واقعه کربلا در کنار این رود رخ داده است. در روایات، فضیلت‌هایی برای این رودخانه بیان شده است.

حسن

ابو محمد حسن‌ بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.

نهم

سال ۹ هجری قمری نهمین سال از سال‌شمار هجری قمری است. در این سال هیئت‌های بسیاری به نمایندگی از قبیله‌های مختلف به مدینه نزد پیامبر(ص) آمدند و اظهار اسلام و تبعیت کردند و به همین جهت به سنة الوفود (به‌معنای سال گروه‌ها) نامیده شده است.

سنت

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

اهل

اهل در معانی همسر و نیز خانواده و همچنین خویشاوندان به کار رفته است.

الف

اَلِف‌ (آ، ا)، نخستین‌ حرف‌ از حروف‌ الفبای‌ زبان‌ فارسی ‌.

عمر

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

قدس

بیت المُقَدَّس (به عربی بَیت المَقْدِس) یا اورشلیم یا قُدس، شهری در فلسطین اشغالی که نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه) و مقدس‌ترین شهر جهان نزد یهودیان و مسیحیان است. این شهر، از مراکز زیارتی ادیان ابراهیمی است و هر یک از این ادیان، آثار و ساختمان‌هایی در آن دارند. بیت المقدس هم اکنون در اشغال کامل اسرائیل است و دولت اسرائیل این شهر را پایتخت ابدی خود می‌خواند؛ اما سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان، این ادعا را به رسمیت نمی‌شناسند.[۱] بیت المقدس و برخی اماکن موجود در آن بنابر روایات شیعه، فضیلت بسیاری دارند چنان که در روایتی از امام حسن عسکری(ع)، نماز گزاردن در مسجدالاقصی در ردیف نماز گزاردن در مسجدالحرام دانسته شده و یک نماز در آن برابر با هزار نماز در دیگر مساجد است.[۲]برخی شیعیان ایرانی در قدیم به ویژه در دوره قاجار و پهلوی، زیارت اماکن مذهبی این شهر را با سفر حج همراه می‌کرده‌اند.[۳]

قمی

قُمی، منسوب به شهر قم است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

رجب

رَجَب یا رَجَب المُرَجَّب هفتمین ماه از ماه‌های قمری است. رجب در کنار ذوالقعده، ذوالحجه و محرم، از ماه‌های حرام محسوب می‌شود. در روایات، حج عمره و روزه‌داری در این ماه تاکید و به عبادت در آن توصیه شده است.

شمر

شِمر بن ذی‌الجَوْشَن(کشته شده در ۶۶ ق)، از تابعین و رؤسای قبیلۀ هوازِن. او به سبب نقش تاثیرگذار در واقعه کربلا، از چهره‌های منفور نزد شیعیان است. شمر در ابتدا از یاران امام علی (ع) بود ولی بعدها در زمرۀ دشمنان پرکینه امام و خاندانش درآمد.

اصل

اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بی‌واسطه از معصومین (ع) روایت شنیده‌اند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کرده‌اند. به هر یک از این نوشته‌ها اصل می‌گویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.

بره

برّه نر چهار ماهه یا شش ماهه یا بره نر در سال نخست عمرش را حَمَل گویند. از آن در باب حج سخن گفته‌اند.

بنا

بناء ممکن است اسم در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بناء (فقه)، معانی و کاربردهای بناء در فقه• بناء (نحو)، مقابل اعراب• ساختمان، به معنی بنا یا عمارت ساخته شده بر روی زمین• ساختن، بنا کردن ساختمان

ثبت

ثبت اسناد و املاک چنان‌که از نام آن برمی‌آید، مربوط به ثبت‌ نوشته‌هایی است که باید رسماً توسط مأموران ثبت صورت گیرد و هدف از آن، مستند کردن اسناد مربوط است و ثبت احوال یعنی ثبت وقایع چهارگانۀ تولد، وفات، ازدواج و طلاق (جعفری، مبسوط، ذیل ثبت احوال).بدین اعتبار ادارات ثبت اسناد و املاک، امر اول، و ادارات ثبت احوال، امر دوم را عهده‌دار هستند.

پسر

ابن (= پسر، فرزند)، واژه کهن‌ سامی‌ می‌باشد و از احکام فقهی آن به مناسبت در باب‌های صلاة، صوم، نکاح و ارث سخن رفته است.

پدر

پدر به معنای مردی است که دیگرى از نطفه‌ی‌ او- از طریق شرعی یا وطی به شبهه- به وجود آید یا صاحب شیر را گویند. از این عنوان در بسیارى از ابواب سخن رفته است، نظیر باب های طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت و... .

چشم

چشم از اعضای بدن است که دارای قوه بینایی بوده , از آن در بابهاى طهارت، صلات، صوم، حج، اطعمه و اشربه، قصاص و دیات سخن رفته است.

حرف

حرف، به معنای حرف الفبا، واژه وبه هر یک از نشانه‌هاى نوشتارى و همچنین به سخن نیز حرف گفته می شود؛از آن در بابهاى طهارت، صلات و دیات سخن گفته‌اند.

دور

دور ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • دور (منطق)، از اصطلاحات علم منطق، به معنای توقف وجودی دو چيز بر همديگر• دور (فقه)، به معنای بازگشت چیزی به جای نخست و دارای کاربرد در ابواب فقهی

خشم

خشم و غضب نیرویی است که برای دفاع از خود و پاسداری از حق در نهاد انسان گذارده شده است، اما اگر از محور اصلی خویش خارج گردد تبدیل به یکی از رذائل بزرگ می شود و رذائل مهم دیگری را نیز با خود به همراه می آورد.

خاص

لفظ یا حکمِ دارای شمول کمتر در مقایسه با لفظ یا حکم دیگر را خاص می‌گویند.

خاک

خاک، به مواد ناپیوسته پوشاننده قسمتهاى زیادى از زمین گفته می شود که از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.

سبب

ـــ سبب، وصف وجودی که حکم دائر مدار آن است، مقابل مباشر و مقابل نسب. مانند روزهای ماه رمضان که سبب وجوب روزه، و یا خویشاوندی که سبب ارث بردن است. ـــ سبب، اماره ثبوت حکم شرعی است.

سال

سال به سال قمری و شمسی تقسیم می‌شود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه می‌باشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفته‌اند.

روش

سیره به سیرت و روش عملى گفته می شود.

قوم

قومیت و ناسیونالیسم در قالب اختلافات قومی و مذهبی منبع بی‌ثباتی ساختار‌های سیاسی و موجب بروز بحران‌ها و خشونت‌های شدید در جوامع گردیده است.

نصر

واژه نصر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• سوره نصر، یکصد و دهمین سوره قرآن کریم و از سوره‌های مدنی• آیه نصر، آیه ۶۲ انفال، از آیات مرتبط با فضایل امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کاربردهای دیگر• نصر، به معنای یاری کردن و بحث شده در باب‌های صلات، حج، تجارت، ضمان، اجاره، اطعمه و اشربه، غصب و دیات

نفر

نَفْر در لغت به معنی اعراض‏ كردن، پيش ‏دويدن، پراكنده ‏شدن و رم ‏كردن آمده است. [۱]

نقد

نقد در معانی متفاوتی استعمال شده: • نَقد به معنی انتقاد • نَقد به معنی بیع نقد

وجه

پول، مبلغ صورت، چهره شيوه، طريق

عقد

پيمان، عهد. صيغه ايجاب و قبول در معاملات (خصوصاً در ازدواج) عقد بيع: قرارداد خريد و فروش عقد دائم: قرارداد ازدواج دائم، پيمان ازدواج دائم عقد غير دائم: قرارداد ازدواج موقت، پيمان ازدواج موقت

سوگ

واژه عزاداری واژه‌ای آیینی است و اصطلاحی شرعی نیست.

سهم

واژه سهم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: معانی• سهم (فقه)، بخشی از چیزى نامعین و به کار رفته در باب وصیت اعلام و اشخاص• سهم بن غالب، از خوارج و از دشمنان بنی‌امیه

سند

سند همان زنجیره ی راویان حدیث است كه متن را از معصوم خبر می دهند. قال ابن جماعه: و اخذه اما من السند و هو ما ارتفع و علا من سفح الجبل لان المسند یرفعه الی قائله، او من قولهم فلان سند ای معتمد، فسمی الاخبار عن طریق المتن سنداً لاعتماد الحفاظ فی صحه الحدیث و ضعفه الیه. [۱]

عجم

غیر عرب رااَعجَمی میگویند که از این عنوان در بابهای طهارت، صلات،حج، نکاح، اقرار و کفارات سخن رفته است.

شیخ

شیخ، عنوانی برای بزرگان و رؤسای اقوام، قبایل و گروههای حرفه‌ای در جهان اسلام است.

غرق

غرق، به غوطه ور شدن در آب اطلاق می‌شود.

عرض

عرض ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عرض (فقه)، به فتح عین و سکون راء، به معنای پهنا، مقابل طول، دارای کاربرد فقهی• عرض (فلسفه)، به فتح عین و راء، در مقابل جوهر و از اصطلاحات فلسفی

عصر

عصر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره عصر، یکصد و سومین سوره قرآن کریم• عصر (زمان)، به معنای زمان

فضل

شیء مطلوب مولا ، با عدم حرمت ترک آن است.

سن

مدت عمر انسان یا موجود زنده دیگر را سن می‌گویند.

پر

‌پر همان تن پوش پرندگان است و از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، و حج آمده است.

اب

آب، تنها مایعی که در احکام اسلامی جزو پاک کننده‌های نجاست است. وضو و غسل نیز فقط با آب صحیح است، چنان‌که بعضی از اشیاء متنجس نیز فقط با آب پاک می‌شوند.

قم

قُم یکی از مهم‎ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگر چه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

ری

ری، از شهرهای مذهبی و زیارتی ایران که از دوران باستان تا قرن ششم هجری، جایگاه مذهبی و سیاسی داشته است؛ این شهر پایتخت مذهبی زرتشتیان، پایتخت تابستانی اشکانیان و سرانجام در عصر اسلامی، پایتخت آل بویه و سلجوقیان بوده و پس از آن، به‌تدریج از اهمیت آن کاسته شده است. ری امروزه به دلیل وجود حرم عبدالعظیم حسنی در آن، مورد توجه است. عالمان شیعه، سیاستمداران و چهره‌های ادبی و هنری بسیاری در شهر ری دفن شده‌اند؛ از جمله شیخ صدوق، محمدرضا مهدوی کنی، آیت الله کاشانی، جلال آل احمد و ناصرالدین شاه قاجار.