آیا امام زمان(عج)، می تواند به صورت یک فرد ناشناس در میان مردم زندگی کند؟ در این صورت مسکن و محل زندگی او کجا است؟!
آیا امام زمان(عج)، می تواند به صورت یک فرد ناشناس در میان مردم زندگی کند؟ در این صورت مسکن و محل زندگی او کجا است؟! در پاسخ به این پرسش گفتنی است که نمی توان محل خاصی برای آن حضرت در نظر گرفت و منطقه و شهری را به عنوان محل سکونت او معرّفی کرد. اصولاً (پنهان زیستی امام) ایجاب می کند که مسکن و مکان زندگی او، کاملاً مخفی و ناشناخته بماند. سدیر صیرفی از امام صادق (علیه السلام)  روایت می کند : (صاحب الامر) از این جهت با یوسف (علیه السلام)  شباهت دارد که برادران یوسف - با اینکه عاقل و دانا بودند و قبلاً هم با وی معاشرت داشتند - وقتی پیش او رفتند تا خودش را معرفی نکرد ؛ او را نشناختند و با اینکه بین او و یعقوب (علیه السلام) ، بیش از هیجده روز راه فاصله نبود، یعقوب از وی اطلاعی نداشت. پس چرا این مردم انکار می کنند که خداوند همین عمل را نسبت به حجّت خویش صاحب الامر نیز انجام دهد؟ او نیز در بین مردم تردّد می کند و در بازار ایشان راه می رود و بر فرش های آنان قدم می گذارد ؛ ولی [مردم] او را نمی شناسند و به همین وضع زندگی می کند تا هنگامی که خداوند به او اذن معرّفی به مردم را بدهد)[1]. آن حضرت برای انجام وظایف و تکالیف خود از مکانی به مکان دیگر می رود و بر اساس حکایات معتبره در شهرها و اماکن مختلفی دیده شده است. مدینه، مکه، نجف، کوفه، کربلا، کاظمین، سامرا، مشهد و قم، از جمله آن است و در بعضی از زمان ها و مناسبت ها در مکانی مقدس حضور دارد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود : مکان های خاصی: 1. مدینه و پیرامون آن (رضوی) امام باقر (علیه السلام)  می فرماید : (ناچار برای صاحب الزمان، عزلت و غیبتی است و طیبه (مدینه) خوب جایگاهی [برای ایشان] است)[2]. 2. مکّه و اطراف آن (ذی طوی) از امام باقر (علیه السلام)  نقل شده است : (یکون لصاحب هذا الامر غیبة فی بعض الشعاب، [و] أومأ بیده الی ناحیة ذی طوی...)[3] ؛ (صاحب الامر در یکی از این درّه ها غیبتی خواهد داشت، سپس با دستش به بخشی از ذی طوی اشاره کرد). در دعای ندبه می خوانیم : (لیت شعری این استقرّت بک النوی بل ایّ ارض تُقِلّکَ اَو ثری أ برضوی اَو غیرها ام ذی طوی) ؛[4] (ای کاش می دانستم که در کدامین زمین قرار داری و کدام زمین یا خاک وجود نازنینت را بر خود حمل می کند؟ آیا در رضوی هستی یا در جای دیگر؟ آیا در ذی طوی هستی؟) 3. حضور هر ساله در حج و عرفات از زمان ها و مکان هایی که امام در آن حضور مستمر و دائمی دارد، موسم حج و روز عرفه و در سرزمین عرفات است ؛ امام صادق (علیه السلام) فرمود : (یفقد الناس امامهم یشهد الموسم فیراهم و لا یرونه) ؛[5] (مردم امام زمان خود را نمی یابند، او در موسم حج [و در منا و عرفات] شرکت می کند و آنان را می بیند ؛ ولی آنان او را نمی بینند). امام رضا (علیه السلام)  نیز می فرماید : (اِنّه لَیَحضُرُ الموسِمَ فیقضی جمیع المناسک...) ؛[6] ([مهدی] در موسم حج حاضر می شود و همه اعمال را انجام می دهد و در عرفه نیز وقوف می کند و دعای مؤمنان را آمین می گوید). محمد بن عثمان عمری، یکی از نائبان چهارگانه امام زمان(عج) می گوید : (به خدا سوگند : صاحب الزمان در موسم حج، همه ساله حضور می یابد و مردم را می بیند و می شناسد. مردم [هم] او را می بینند، اما نمی شناسند)[7]. 4. مسجد کوفه، سهله، کربلا و نجف ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام)  نقل می کند : (گویا می بینم که قائم ما با خانواده اش در مسجد سهله اقامت گزیده است)[8]. بر اساس حکایات معتبر، ملاقات بزرگانی چون مقدس اردبیلی، علامه بحرالعلوم، شیخ محمد تقی آملی و... در مسجد سهله و کوفه صورت گرفته است[9].  از مجموع این روایات و حکایات معتبر، برداشت می شود که آن حضرت در شهرها و مناطق مختلف حضور دارد و محل زندگی ایشان، جای خاصی نیست. پس زندگی او به شیوه عادی و معمولی است ؛ زیرا این گونه زندگی، حسّاسیت برانگیز نیست و برای آن حضرت نیز آسان تر و طبیعی تر است. پی نوشت ها __________________ [1]. بحار الانوار، ج 52، ص 154 ؛ کمال الدین، ج 2، ب 33، ج 21. [2]. کافی، ج 1، ص 340، ح 16، باب فی الغیبة. [3]. الغیبة النعمانی، ص 182 ؛ اثبات الهداة، ج 3، ص 550، ح 559. [4]. اقبال الاعمال، ص 298. [5]. منتخب الاثر، ص 319. [6]. بحار الانوار، ج 53، ص 152. [7]. همان، ج 52، ص 152. [8]. همان، ص 583، ح 776. [9]. ر.ک : توجهات ولی عصرعج به علما و مراجع، ص 146-155.
عنوان سوال:

آیا امام زمان(عج)، می تواند به صورت یک فرد ناشناس در میان مردم زندگی کند؟ در این صورت مسکن و محل زندگی او کجا است؟!


پاسخ:

آیا امام زمان(عج)، می تواند به صورت یک فرد ناشناس در میان مردم زندگی کند؟ در این صورت مسکن و محل زندگی او کجا است؟!

در پاسخ به این پرسش گفتنی است که نمی توان محل خاصی برای آن حضرت در نظر گرفت و منطقه و شهری را به عنوان محل سکونت او معرّفی کرد. اصولاً (پنهان زیستی امام) ایجاب می کند که مسکن و مکان زندگی او، کاملاً مخفی و ناشناخته بماند.
سدیر صیرفی از امام صادق (علیه السلام)  روایت می کند : (صاحب الامر) از این جهت با یوسف (علیه السلام)  شباهت دارد که برادران یوسف - با اینکه عاقل و دانا بودند و قبلاً هم با وی معاشرت داشتند - وقتی پیش او رفتند تا خودش را معرفی نکرد ؛ او را نشناختند و با اینکه بین او و یعقوب (علیه السلام) ، بیش از هیجده روز راه فاصله نبود، یعقوب از وی اطلاعی نداشت. پس چرا این مردم انکار می کنند که خداوند همین عمل را نسبت به حجّت خویش صاحب الامر نیز انجام دهد؟ او نیز در بین مردم تردّد می کند و در بازار ایشان راه می رود و بر فرش های آنان قدم می گذارد ؛ ولی [مردم] او را نمی شناسند و به همین وضع زندگی می کند تا هنگامی که خداوند به او اذن معرّفی به مردم را بدهد)[1].
آن حضرت برای انجام وظایف و تکالیف خود از مکانی به مکان دیگر می رود و بر اساس حکایات معتبره در شهرها و اماکن مختلفی دیده شده است. مدینه، مکه، نجف، کوفه، کربلا، کاظمین، سامرا، مشهد و قم، از جمله آن است و در بعضی از زمان ها و مناسبت ها در مکانی مقدس حضور دارد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود :
مکان های خاصی:
1. مدینه و پیرامون آن (رضوی)
امام باقر (علیه السلام)  می فرماید : (ناچار برای صاحب الزمان، عزلت و غیبتی است و طیبه (مدینه) خوب جایگاهی [برای ایشان] است)[2].
2. مکّه و اطراف آن (ذی طوی)
از امام باقر (علیه السلام)  نقل شده است : (یکون لصاحب هذا الامر غیبة فی بعض الشعاب، [و] أومأ بیده الی ناحیة ذی طوی...)[3] ؛ (صاحب الامر در یکی از این درّه ها غیبتی خواهد داشت، سپس با دستش به بخشی از ذی طوی اشاره کرد).
در دعای ندبه می خوانیم : (لیت شعری این استقرّت بک النوی بل ایّ ارض تُقِلّکَ اَو ثری أ برضوی اَو غیرها ام ذی طوی) ؛[4] (ای کاش می دانستم که در کدامین زمین قرار داری و کدام زمین یا خاک وجود نازنینت را بر خود حمل می کند؟ آیا در رضوی هستی یا در جای دیگر؟ آیا در ذی طوی هستی؟)
3. حضور هر ساله در حج و عرفات
از زمان ها و مکان هایی که امام در آن حضور مستمر و دائمی دارد، موسم حج و روز عرفه و در سرزمین عرفات است ؛ امام صادق (علیه السلام) فرمود : (یفقد الناس امامهم یشهد الموسم فیراهم و لا یرونه) ؛[5] (مردم امام زمان خود را نمی یابند، او در موسم حج [و در منا و عرفات] شرکت می کند و آنان را می بیند ؛ ولی آنان او را نمی بینند).
امام رضا (علیه السلام)  نیز می فرماید : (اِنّه لَیَحضُرُ الموسِمَ فیقضی جمیع المناسک...) ؛[6] ([مهدی] در موسم حج حاضر می شود و همه اعمال را انجام می دهد و در عرفه نیز وقوف می کند و دعای مؤمنان را آمین می گوید).
محمد بن عثمان عمری، یکی از نائبان چهارگانه امام زمان(عج) می گوید : (به خدا سوگند : صاحب الزمان در موسم حج، همه ساله حضور می یابد و مردم را می بیند و می شناسد. مردم [هم] او را می بینند، اما نمی شناسند)[7].
4. مسجد کوفه، سهله، کربلا و نجف
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام)  نقل می کند : (گویا می بینم که قائم ما با خانواده اش در مسجد سهله اقامت گزیده است)[8].
بر اساس حکایات معتبر، ملاقات بزرگانی چون مقدس اردبیلی، علامه بحرالعلوم، شیخ محمد تقی آملی و... در مسجد سهله و کوفه صورت گرفته است[9].
 از مجموع این روایات و حکایات معتبر، برداشت می شود که آن حضرت در شهرها و مناطق مختلف حضور دارد و محل زندگی ایشان، جای خاصی نیست. پس زندگی او به شیوه عادی و معمولی است ؛ زیرا این گونه زندگی، حسّاسیت برانگیز نیست و برای آن حضرت نیز آسان تر و طبیعی تر است.

پی نوشت ها
__________________
[1]. بحار الانوار، ج 52، ص 154 ؛ کمال الدین، ج 2، ب 33، ج 21.
[2]. کافی، ج 1، ص 340، ح 16، باب فی الغیبة.
[3]. الغیبة النعمانی، ص 182 ؛ اثبات الهداة، ج 3، ص 550، ح 559.
[4]. اقبال الاعمال، ص 298.
[5]. منتخب الاثر، ص 319.
[6]. بحار الانوار، ج 53، ص 152.
[7]. همان، ج 52، ص 152.
[8]. همان، ص 583، ح 776.
[9]. ر.ک : توجهات ولی عصرعج به علما و مراجع، ص 146-155.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین