دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟
دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟ دستاوردهای بشری چند گونه است؛ یکم. مقبولات و پسند جامعه، فرهنگ، آداب، رسوم و سنت‌های نهادینه شده در طول تاریخ؛ این گونه امور را در یک جمع‌بندی می‌توان تحت عنوان (عرف) قرارداد. بنابراین آنچه در باب عرف گفته شد، در اینجا نیز تا حدود زیادی قابل تطبیق است. ر.ک: پاسخ پرسش 21. دوّم. دستاوردهای علمی؛ ره‌آوردهای علمی نقش‌های مختلفی ایفا می‌کنند؛ از جمله: 1. موضوع‌شناسی‌ موضوعات احکام و قوانین دینی چند گونه است: برخی ساده و روشن و بعضی پیچیده و نیازمند کارشناسی دقیق است. علوم بشری در شناخت موضوعات این گونه احکام و قوانین، کارآیی بالایی دارد. از طرف دیگر (موضوع‌شناسی) در تشخیص مصادیق احکام ثانویه و احکام حکومتی، رکن اساسی است و علوم و دانش‌های بشری، در این عرصه شدیداً مورد نیازند. 2. تبدیل موضوع‌ علوم بشری گاه موضوع احکام شرعی را دگرگون ساخته و از این طریق موجب تغییر حکم می‌شوند؛ مثلاً دسترسی بشر به دانش انتقال خون، موجب می‌شود، خون از محدوده نجاساتی که فاقد منفعت حلال است، خارج شده، تحت عنوان موضوعاتی قرار گیرد که دارای منفعت حلال است. با این تغییر، موضوع جدیدی برای مبادلات اقتصادی ایجاد و مبادله آن قانونی می‌شود. 3. موضوع سازی‌ رشد دانش بشر همواره موضوعات نوینی را فرا روی فقه اسلامی قرار می‌دهد؛ مثلاً توانایی بشر درباروری، موضوع جدیدی در نظام حقوقی خانواده ایجاد و ناچار استنباط و وضع قوانین مربوط به خود را طلب می‌کند. 4. روش‌شناسی‌ بسیاری از احکام و قوانین اجتماعی دین، به گونه‌های مختلف قابل انجام است. (دانش بشری) در کشف شیوه‌های برتر و هماهنگ با مقتضیات و نیازمندی‌های زمان، فایده بسیاری دارد. بنابراین نقش دانش بشری، در قانون‌گذاری معمولاً یکی از راه‌های یاد شده است. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/500008)
عنوان سوال:

دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟


پاسخ:

دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟

دستاوردهای بشری چند گونه است؛
یکم. مقبولات و پسند جامعه، فرهنگ، آداب، رسوم و سنت‌های نهادینه شده در طول تاریخ؛ این گونه امور را در یک جمع‌بندی می‌توان تحت عنوان (عرف) قرارداد. بنابراین آنچه در باب عرف گفته شد، در اینجا نیز تا حدود زیادی قابل تطبیق است. ر.ک: پاسخ پرسش 21.
دوّم. دستاوردهای علمی؛ ره‌آوردهای علمی نقش‌های مختلفی ایفا می‌کنند؛ از جمله:
1. موضوع‌شناسی‌
موضوعات احکام و قوانین دینی چند گونه است: برخی ساده و روشن و بعضی پیچیده و نیازمند کارشناسی دقیق است. علوم بشری در شناخت موضوعات این گونه احکام و قوانین، کارآیی بالایی دارد. از طرف دیگر (موضوع‌شناسی) در تشخیص مصادیق احکام ثانویه و احکام حکومتی، رکن اساسی است و علوم و دانش‌های بشری، در این عرصه شدیداً مورد نیازند. 2. تبدیل موضوع‌
علوم بشری گاه موضوع احکام شرعی را دگرگون ساخته و از این طریق موجب تغییر حکم می‌شوند؛ مثلاً دسترسی بشر به دانش انتقال خون، موجب می‌شود، خون از محدوده نجاساتی که فاقد منفعت حلال است، خارج شده، تحت عنوان موضوعاتی قرار گیرد که دارای منفعت حلال است. با این تغییر، موضوع جدیدی برای مبادلات اقتصادی ایجاد و مبادله آن قانونی می‌شود. 3. موضوع سازی‌
رشد دانش بشر همواره موضوعات نوینی را فرا روی فقه اسلامی قرار می‌دهد؛ مثلاً توانایی بشر درباروری، موضوع جدیدی در نظام حقوقی خانواده ایجاد و ناچار استنباط و وضع قوانین مربوط به خود را طلب می‌کند. 4. روش‌شناسی‌
بسیاری از احکام و قوانین اجتماعی دین، به گونه‌های مختلف قابل انجام است. (دانش بشری) در کشف شیوه‌های برتر و هماهنگ با مقتضیات و نیازمندی‌های زمان، فایده بسیاری دارد.
بنابراین نقش دانش بشری، در قانون‌گذاری معمولاً یکی از راه‌های یاد شده است. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/500008)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین