دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟ دستاوردهای بشری چند گونه است؛ یکم. مقبولات و پسند جامعه، فرهنگ، آداب، رسوم و سنتهای نهادینه شده در طول تاریخ؛ این گونه امور را در یک جمعبندی میتوان تحت عنوان (عرف) قرارداد. بنابراین آنچه در باب عرف گفته شد، در اینجا نیز تا حدود زیادی قابل تطبیق است. ر.ک: پاسخ پرسش 21. دوّم. دستاوردهای علمی؛ رهآوردهای علمی نقشهای مختلفی ایفا میکنند؛ از جمله: 1. موضوعشناسی موضوعات احکام و قوانین دینی چند گونه است: برخی ساده و روشن و بعضی پیچیده و نیازمند کارشناسی دقیق است. علوم بشری در شناخت موضوعات این گونه احکام و قوانین، کارآیی بالایی دارد. از طرف دیگر (موضوعشناسی) در تشخیص مصادیق احکام ثانویه و احکام حکومتی، رکن اساسی است و علوم و دانشهای بشری، در این عرصه شدیداً مورد نیازند. 2. تبدیل موضوع علوم بشری گاه موضوع احکام شرعی را دگرگون ساخته و از این طریق موجب تغییر حکم میشوند؛ مثلاً دسترسی بشر به دانش انتقال خون، موجب میشود، خون از محدوده نجاساتی که فاقد منفعت حلال است، خارج شده، تحت عنوان موضوعاتی قرار گیرد که دارای منفعت حلال است. با این تغییر، موضوع جدیدی برای مبادلات اقتصادی ایجاد و مبادله آن قانونی میشود. 3. موضوع سازی رشد دانش بشر همواره موضوعات نوینی را فرا روی فقه اسلامی قرار میدهد؛ مثلاً توانایی بشر درباروری، موضوع جدیدی در نظام حقوقی خانواده ایجاد و ناچار استنباط و وضع قوانین مربوط به خود را طلب میکند. 4. روششناسی بسیاری از احکام و قوانین اجتماعی دین، به گونههای مختلف قابل انجام است. (دانش بشری) در کشف شیوههای برتر و هماهنگ با مقتضیات و نیازمندیهای زمان، فایده بسیاری دارد. بنابراین نقش دانش بشری، در قانونگذاری معمولاً یکی از راههای یاد شده است. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/500008)
دستاوردهای بشری، قوانین علمی و یا اجتماعی چه نقشی در حکومت دینی دارد؟
دستاوردهای بشری چند گونه است؛
یکم. مقبولات و پسند جامعه، فرهنگ، آداب، رسوم و سنتهای نهادینه شده در طول تاریخ؛ این گونه امور را در یک جمعبندی میتوان تحت عنوان (عرف) قرارداد. بنابراین آنچه در باب عرف گفته شد، در اینجا نیز تا حدود زیادی قابل تطبیق است. ر.ک: پاسخ پرسش 21.
دوّم. دستاوردهای علمی؛ رهآوردهای علمی نقشهای مختلفی ایفا میکنند؛ از جمله:
1. موضوعشناسی
موضوعات احکام و قوانین دینی چند گونه است: برخی ساده و روشن و بعضی پیچیده و نیازمند کارشناسی دقیق است. علوم بشری در شناخت موضوعات این گونه احکام و قوانین، کارآیی بالایی دارد. از طرف دیگر (موضوعشناسی) در تشخیص مصادیق احکام ثانویه و احکام حکومتی، رکن اساسی است و علوم و دانشهای بشری، در این عرصه شدیداً مورد نیازند. 2. تبدیل موضوع
علوم بشری گاه موضوع احکام شرعی را دگرگون ساخته و از این طریق موجب تغییر حکم میشوند؛ مثلاً دسترسی بشر به دانش انتقال خون، موجب میشود، خون از محدوده نجاساتی که فاقد منفعت حلال است، خارج شده، تحت عنوان موضوعاتی قرار گیرد که دارای منفعت حلال است. با این تغییر، موضوع جدیدی برای مبادلات اقتصادی ایجاد و مبادله آن قانونی میشود. 3. موضوع سازی
رشد دانش بشر همواره موضوعات نوینی را فرا روی فقه اسلامی قرار میدهد؛ مثلاً توانایی بشر درباروری، موضوع جدیدی در نظام حقوقی خانواده ایجاد و ناچار استنباط و وضع قوانین مربوط به خود را طلب میکند. 4. روششناسی
بسیاری از احکام و قوانین اجتماعی دین، به گونههای مختلف قابل انجام است. (دانش بشری) در کشف شیوههای برتر و هماهنگ با مقتضیات و نیازمندیهای زمان، فایده بسیاری دارد.
بنابراین نقش دانش بشری، در قانونگذاری معمولاً یکی از راههای یاد شده است. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 23/500008)
- [سایر] انقلاب اسلامی چه دستاوردهای در زمینه های مختلف سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی ، علمی و ... داشته؟
- [سایر] برخی دستاوردهای علمی با تفاسیر دینی ناسازگار است اسلام چگونه این دو را با یکدیگر هماهنگ می کند؟
- [سایر] برخی دستاوردهای علمی با تفاسیر دینی ناسازگار است اسلام چگونه این دو را با یکدیگر هماهنگ می کند؟
- [سایر] بر فرض شکل مطلوب حکومت دینی از طریق امامت و یا خلافت، بیعت چه نقشی در حکومت دینی به عهده دارد؟
- [سایر] نقش اقتصاد و روابط و قوانین اقتصادی جدید، در حکومت دینی تا چه اندازه قابل قبول است؟ آیا قوانین و روابط اقتصادی، در شیوه و اجرای حکومت دینی تأثیرگذار است؟
- [سایر] در حکومت دینی، تحقق جامعه دینی مهم است یاحاکمیت قوانین دینی؟ آیا فراهم شدن جامعه دینی فقط از طریق حکومت دینی ممکن است و یا راههای دیگری برای تحقق جامعه دینی وجود دارد؟
- [سایر] حکومت دینی، در حال گذر از جهان سنتی به جهان مدرن چه جایگاه و نقشی دارد؟
- [سایر] اگر دین، امری فردی تلقی شود و حکومت، امری اجتماعی، آیا در این فرض حکومت دینی قابل تصور است؟
- [سایر] فرق میان قوانین بشری و قوانین الهی از نظر روح عمل، چیست؟
- [سایر] حقوق عمومی و حقوق اساسی مردم، تا چه اندازه در حکومت دینی تضمین شده است؟ آیا قوانین اساسی و عمومی متعلّق به مردم، در حکومت دینی دارای احترام و اعتبار است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد؛ پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکاه بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه فرزندی به کتابهای علمی دینی احتیاج دارد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکاْ بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پسر به کتاب های علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [امام خمینی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر پسر به کتاب های علمی مفید و یا دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر میتواند آنها را از زکات خریده و در معرض استفاد پسرش قرار دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پسر به کتابهای علمی و دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند انها را از زکات خریده و در معرض استفاده پسر قرار دهد و اگر بخواهد از سهم سبیل الله بخرد بنابر احتیاط باید بر ان مصلحت عمومی مترتب باشد