پرسش: چه عوامی بر شکل گیری اندیشه سیاسی شهید مطهری موثر بوده اند؟

پرسش: چه عوامی بر شکل گیری اندیشه سیاسی شهید مطهری موثر بوده اند؟

با سلام و احترام خدمت شما، شهید مطهری علاوه بر تلاش برای تبیین و تحلیل اندیشه های اصیل اسلامی، بخش عمده ای از تلاش های خود را به آسیب شناسی اندیشه های موجود اختصاص داده بود تا در آن راستا، مانع انحراف اندیشه سیاسی اسلام از مسیر اصلی آن شود.در اندیشه استاد مطهری با دو نوع دغدغه رو به رو هستیم . ایشان هم دغدغه پرداختن به پرسش های پایدار و جهان شمول را داشته اند و هم به دنبال پاسخ دادن به مسایل گذرا و پرسش های موقت و نو پیدا در صحنه سیاسی اجتماعی عصر خود بوده اند.
مطهری، مجموعه ای از دنیاهای متفاوت است: دنیای فلسفه، اخلاق، فقه، سیاست، اقتصاد، عرفان، تفسیر، اصول، تاریخ و... اما در همه این عرصه ها، پاسخ گویی به این مشکلات و پرسش ها را مدنظر داشته است؛ (مجموعه مقالات، اندیشه سیاسی آیت الله مطهری، به کوشش نجف لک زایی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه ، 1381، ص 15-16)
خود ایشان در این زمینه می فرماید:(این بنده از حدود بیست سال پیش که قلم به دست گرفته، مقاله یا کتاب نوشته ‌ام، تنها چیزی که در همه نوشته ‌هایم آن را هدف قرار داده ‌ام حلّ مشکلات و پاسخگوئی به سؤالاتی است که در زمینه مسائل اسلامی در عصر ما مطرح است.
نوشته‌ های این بنده، برخی فلسفی، برخی اجتماعی، برخی اخلاقی، برخی فقهی و برخی تاریخی است. با اینکه موضوعات این نوشته‌ ها کاملا با یکدیگر مغایر است، هدف کلی از همه اینها یک چیز بوده و بس.
دین مقدّس اسلام یک دین ناشناخته است. حقایق این دین تدریجا در نظر مردم، واژگونه شده است، و علت اساسی گریز گروهی از مردم، تعلیمات غلطی است که به این نام داده می‌ شود. این دین مقدّس در حال حاضر بیش از هر چیز دیگر از ناحیه برخی از کسانی که مدعی حمایت از آن هستند ضربه و صدمه می‌ بیند. هجوم استعمار غربی با عوامل مرئی و نامرئیش از یک طرف، و قصور یا تقصیر بسیاری از مدعیان حمایت از اسلام در این عصر از طرف دیگر، سبب شده که اندیشه ‌های اسلامی در زمینه‌ های مختلف، از اصول گرفته تا فروع، مورد هجوم و حمله قرار گیرد. بدین سبب این بنده وظیفه خود دیده است که در حدود توانایی در این میدان انجام وظیفه نماید.) ( مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران: صدرا ، 1374، ص 14)
بخش عمده ای از اندیشه های فلسفی، اجتماعی و سیاسی شهید مطهری را می توان از نقد ایشان بر چهار جریان و مکتب عمده فکری – سیاسی سمت یابی کرد: مارکسیسم، ناسیونالیسم، تحجرگرایی و التقاط.
شهید مطهری در عصری می زیست که عرصه فکری – سیاسی ایران و کشورهای اسلامی دیگر مورد هجوم مکاتب و ایدئولوژی های انحرافی و عمدتاً الحادی قرار گرفته بود. این امر حساسیت ویژه ای به مباحث انتقادی اندیشه مندان مسلمان در مقابل تفکرات عمدتاً وارداتی موجود می بخشید. این تفکر شهید با همان شیوه نظام مند فکری خود مکاتب و تفکرات فوق الذکر را به مقابله علمی – اندیشه ای طلبید.

گروه اندیشه سیاسی مرکز مشاوره