با توجه به آیه 62 سوره (بقره) آیا میتوان به درستی پلورالیسم دینی معتقد شد؟ متن آیه یاد شده چنین است: (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ النَّصاری وَ الصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ)؛ بقره (2)، آیه 62.؛ (در حقیقت آنان که (به اسلام) ایمان آوردند و یهودیان و مسیحیان و صائبان، هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و کار شایسته کرد؛ پس پاداششان را نزد پروردگارشان خواهند داشت و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهناک خواهند شد). این آیه مربوط به دو گروه است: 1. مسلمانان، 2. کسانی از پیروان شریعتهای آسمانی که بدون تعصب و لجاجت، بر آیین خداپرستی و ایمان به معاد زندگی کردهاند. اما کسانی که چهره جدید حق را شناخته و از روی لجاجت و تعصب، از ایمان به اسلام خودداری میکنند مصداق این آیه نخواهند بود. زیرا قرآن در جاهای دیگر وضعیت این گروه را روشن ساخته و آنان را کافر و مشمول لعنت الهی دانسته و میفرماید: (وَ لَمَّا جاءَهُمْ کِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ وَ کانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَی الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الْکافِرِینَ ) بقره(2 )، آیه 89.؛ (و هنگامی که از جانب خداوند، کتابی (قرآن) که مؤید آنچه نزد آنان است، برایشان آمد و از دیرباز (در انتظارش )بر کسانی که کافر شده بودند، پیروزی میجستند؛ ولی همین که آنچه (که اوصافش)را میشناختند، برایشان آمد، انکارش کردند؛ پس لعنت خدا بر کافران باد). چنانکه مشاهده میشود، آیه فوق کسانی که پس از نزول قرآن از ایمان به آن سرباز میزنند را کافر و مورد لعن الهی قلمداد کرده است. احتمال دیگر این است که این آیات هشداری است به مدعیان اسلام و مسیحیت و یهودیت که عنوان و اسم، کارساز نیست؛ بلکه ملاک ارزش (ایمان واقعی به خدا و قیامت و بندگی او) است و لازمه این ایمان و بندگی چیزی جز سرسپردگی در برابر همه قوانین الهی نیست. لازمه این سرسپردگی کامل و تمام عیار هم این است که شخص در هر عصری که زندگی میکند به آخرین پیام و شریعت الهی که جامعترین و کاملترین آنهاست تسلیم شود. ر.ک : المیزان، ج 1، ص 391. بنابراین آیه شریفه، دلالتی بر درستی (پلورالیسم) به معنای حقانیت عرضی ادیان و شریعتهای مختلف ندارد؛ بلکه برای همگان (یک حق واقعی) را تعریف میکند و آن ایمان راستین به خدا و معاد و پایبندی به عمل صالح است که مصداق آن در هر زمان پیروی از آخرین شریعت الهی است. جهت آگاهی بیشتر بنگرید : محمدحسن قدردان قراملکی، قرآن و پلورالیزم، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول، 1380. در نتیجه آیه مربوط به پیروان ادیان مذکور در زمان اعتبار آنها یعنی پیش از نسخ آنها توسط شریعت حضرت خاتمالمرسلین میباشد. (ادیان و مذاهب، حمید رضا شاکرین، کد: 6/500012)
با توجه به آیه 62 سوره (بقره) آیا میتوان به درستی پلورالیسم دینی معتقد شد؟
متن آیه یاد شده چنین است: (إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ النَّصاری وَ الصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ)؛ بقره (2)، آیه 62.؛ (در حقیقت آنان که (به اسلام) ایمان آوردند و یهودیان و مسیحیان و صائبان، هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و کار شایسته کرد؛ پس پاداششان را نزد پروردگارشان خواهند داشت و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهناک خواهند شد).
این آیه مربوط به دو گروه است:
1. مسلمانان،
2. کسانی از پیروان شریعتهای آسمانی که بدون تعصب و لجاجت، بر آیین خداپرستی و ایمان به معاد زندگی کردهاند.
اما کسانی که چهره جدید حق را شناخته و از روی لجاجت و تعصب، از ایمان به اسلام خودداری میکنند مصداق این آیه نخواهند بود. زیرا قرآن در جاهای دیگر وضعیت این گروه را روشن ساخته و آنان را کافر و مشمول لعنت الهی دانسته و میفرماید: (وَ لَمَّا جاءَهُمْ کِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ وَ کانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَی الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الْکافِرِینَ )
بقره(2 )، آیه 89.؛ (و هنگامی که از جانب خداوند، کتابی (قرآن) که مؤید آنچه نزد آنان است، برایشان آمد و از دیرباز (در انتظارش )بر کسانی که کافر شده بودند، پیروزی میجستند؛ ولی همین که آنچه (که اوصافش)را میشناختند، برایشان آمد، انکارش کردند؛ پس لعنت خدا بر کافران باد).
چنانکه مشاهده میشود، آیه فوق کسانی که پس از نزول قرآن از ایمان به آن سرباز میزنند را کافر و مورد لعن الهی قلمداد کرده است.
احتمال دیگر این است که این آیات هشداری است به مدعیان اسلام و مسیحیت و یهودیت که عنوان و اسم، کارساز نیست؛ بلکه ملاک ارزش (ایمان واقعی به خدا و قیامت و بندگی او) است و لازمه این ایمان و بندگی چیزی جز سرسپردگی در برابر همه قوانین الهی نیست. لازمه این سرسپردگی کامل و تمام عیار هم این است که شخص در هر عصری که زندگی میکند به آخرین پیام و شریعت الهی که جامعترین و کاملترین آنهاست تسلیم شود. ر.ک : المیزان، ج 1، ص 391.
بنابراین آیه شریفه، دلالتی بر درستی (پلورالیسم) به معنای حقانیت عرضی ادیان و شریعتهای مختلف ندارد؛ بلکه برای همگان (یک حق واقعی) را تعریف میکند و آن ایمان راستین به خدا و معاد و پایبندی به عمل صالح است که مصداق آن در هر زمان پیروی از آخرین شریعت الهی است. جهت آگاهی بیشتر بنگرید : محمدحسن قدردان قراملکی، قرآن و پلورالیزم، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول، 1380.
در نتیجه آیه مربوط به پیروان ادیان مذکور در زمان اعتبار آنها یعنی پیش از نسخ آنها توسط شریعت حضرت خاتمالمرسلین میباشد. (ادیان و مذاهب، حمید رضا شاکرین، کد: 6/500012)
- [سایر] معنای حزن و خوف در سوره یونس، آیه 62 چیست؟
- [سایر] آیه الکرسی فقط آیه 255 سوره بقره است یا آیات 255 تا 257 سوره بقره است؟
- [سایر] آیا سحر و جادو واقعیّت دارد به ویژه با توجه به آیه ی 102 سوره ی بقره ؟
- [سایر] مضمون آیه انفاق در سوره بقره (آیه 274) چگونه است؟
- [سایر] اختلاف میان آیه 233 سوره بقره و آیه 15 سوره احقاف چگونه توجیه پذیر است؟
- [سایر] آیه 102 سوره بقره را تفسیر کنید؟
- [سایر] منظور از آیه 286 سوره بقره چیست؟
- [سایر] با توجه به آیه 184 سوره بقره، آیا از نگاه فقه شیعه با توجه به دیدگاه اهل سنت روزه در سفر اختیاری است واگر روزه بگیرد قضا ندارد؟
- [سایر] مضمون آیه حکمت ( آیه 269 سوره بقره ) چیست؟
- [سایر] در قرآن دو آیه وجود دارد که از هر نظر مانند هم هستند یکی آیه 62 سوره بقره و دیگری آیه 69 مائده با اینکه همه مفردات و کلمات دو آیه باهم یکی هستند ولی در یک آیه کلمه الصابئون ولی در دیگری الصابئین آمده علت این چه می باشد؟
- [آیت الله جوادی آملی] .در چهار سوره قرآن, آیه سجده هست: آیه 15 سوره (سجده), آیه 37 سوره (فصّلت), آیه 62 سوره (نجم) و آیه 19 سوره (علق). هر کس یکی از این چهار آیه را بخواند یا گوش فرا دهد، پس از تمام شدن آیه، فوراً باید سجده کند و اگر آن را فراموش کرده، هر وقت یادش آمد, باید سجده نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکة یس و الصافات و آیه الکرسی و آیه پنجاه و چهارم ازو سورة اعراف و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هر چه ازو قرآن ممکن بخوانند .
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیههای: 15 سوره سجده و 37 سوره فصّلت و 62 سوره نجم و 19 سوره علق، آیات سجده واجب است که اگر انسان بخواند یا گوش دهد بعد از تمام شدن آن آیه باید فوراً سجده کند، هر چند هنگام خواندن یا گوش دادن به قرآن بودن آن توجّه نداشته باشد و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده کند و کسی که گوش نمیدهد ولی آیه را میشنود بنا بر احتیاط مستحب سجده کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس، و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف یعنی آیه اِنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ... و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است برای راحت شدن محتضر بر بالین او، سوره مبارکه یس والصافات واحزاب وآیْ الکرسی وآیه پنجاه وچهارم از سوره اعراف وسه آیه آخر سوره بقره بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است برای راحت شدن محتضر؛ بر بالین او سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و آیه الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره را بلکه هرچه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله خوئی] مستحب است برای راحتشدن محتضر بر بالین او سورة مبارکه" یس" و" الصافات" و" احزاب" و" آیة الکرسی" و آیة پنجاه و چهارم از سورة اعراف و سه آیة آخر سوره بقره را، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه یس و الصافات و احزاب و آیة الکرسی و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.