چگونه با دیگران، رابطه ای سالم برقرار کنیم؟ لطفاً راهکار عملی ارائه دهید.

چگونه با دیگران، رابطه ای سالم برقرار کنیم؟ لطفاً راهکار عملی ارائه دهید.

خوشحالیم که شما مخاطب ما هستید؛ همانطور که می دانید آدمی فطرتاً موجودی اجتماعی و نیازمند ارتباط با دیگران و در موقعیتهایی مانند دوستی با دیگران و ... نیازمند دانستن مدیریت رابطه است؛ به ویژه در عصر ارتباطاتِ پیشرفته و سریع، برقرار ساختن ارتباط مؤثر و مفید و مدیریتی فعال در صحنه‌ های متنوع فعّالیّت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و علمی ضرورتی تردیدناپذیر است. عدم ارتباط و نداشتن مدیریت رابطه آفتی است که آدمی را از کاروان رو به تعالی و ترقّی باز می ‌دارد؛ به قابلیت‌های نهفته فرصت بروز نمی‌ دهد و توان‌ها و استعدادها را سرکوب و نابود می ‌سازد؛ زیرا از دیدگاه روان شناختی نداشتن این مهارتها توجهی غیر عادی و اضطراب آلود به خویشتن است که در یک یا چند موقعیت اجتماعی تجلی می ‌کند و فرد را در انواع تنش‌های روانی، شرایط نامناسب عاطفی و شناختی و نابسامانی‌های جسمی و زیستی فرو می ‌برد و موجب بروز رفتارهای خام و نسنجیده و واکنش‌های نامناسب مانند زود رنجی می‌ گردد. لذا نداشتن مهارت ارتباطی مناسب باعث می گردد فرد در مواجه با دیگران نتواند از تمام ظرفیت و توانایی خود استفاده نماید و در برابر دیگران احساس ضعف نموده و در روابط خود با دیگران دچار بازداری ارتباطی شود.

چه باید کرد؟
بر اساس شناختی که از خود دارید، هرگز نباید درمان آن را در داروخانه‌ ها و لابه لای اقدامات پزشکی و آرام بخش‌ها و تقویت کننده‌ ها جستجو کنید.در این راه بدنبال فراگیری چند اصطلاح و کلمه نیز نباشید بلکه اساس را بر تغییرات شناختی و اصلاح رفتاری و فراگرفتن مهارتهای زندگی استوار نمایید و از روش‌های شناخت درمانی و تغییر در باورها و نظام ارزشی و افزایش مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های شغلی و حرفه‌ای و تحصیلی استفاده کنید. بر این اساس، در این بخش به راهکارهایی عملی اشاره می نماییم که امید است مؤثر باشد.

قبل از بیان راهکارها چند نکته را یادآور می شویم :
1. قبل از سخن گفتن با دوستان خود، مطلب مورد نظر را نوشته، در ذهن مرور و تمرین کنید و شکل بیان و مهارت لازم را فراهم آورید.
2. پیش بینی نمایید در رابطه خود با چه واکنشی ممکن است روبرو شوید و خود را برای آن آماده نمایید.در این صورت کمتر در رابطه خود آسیب می بینید و آستانه تحمل خود را بالا می برید، زیرا پیش بینی می تواند از اسیب روانی جلوگیری نماید و باعث زود رنجی نشود.
3. توجّه داشته باشید تا زمین نخورید راه رفتن نمی ‌آموزید. پس باید نقد دیگران و تمسخر آن‌ها باشد تا شما مجال رشد یابید. بنابراین، اگر با عکس العمل دیگران روبه‌رو شدید یا در فعّالیّت‌های آغازین احساس ناتوانی کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم بپوشید، هر چند می‌ توانید آن را ارائه کنید و از این راه برای ارائه بهتر و کامل‌تر مطالب آماده شوید.

الف) فاکتورهای مهم در رسیدن به یک ارتباط سالم
1. استفاده از کلمات : یکی از روش های برقراری ارتباط انسانها با یکدیگر طریقه گفت و شنود و مکالمه است.کلمات ،مبین عواطف و احساسات انسانهاست؛ از طریق رد و بدل کردن کلمات، اهداف و مقاصد و نیتها آشکار می شود. در حقیقت، شخصیت انسانها در زیر زبانشان و بین سخنانشان نهفته است. پس در این مورد، واژه ها و کلمات و جملات نقش ویژه ای را در نقل و انتقال مفاهیم و احساسات انسانها بازی می کند. واژه ها در نقل و انتقال اطلاعات و ارتباط دو انسان، از بار احساسی مهمی برخوردارند و از نظر عاطفی،کلمات تأثیر فوق العاده ای در روحیه انسان دارد. لذا لازم است در انتخاب کلمات و بکار بردن جملات دقت نموده و زیباترین و بهترین کلمات را انتخاب نماییم.
2. بیان و نحوه گفتگو : همانطور که انتخاب کلمات مهم است نحوه بیان نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین سبب،خداوند متعال در قرآن کریم اولین ویژگی مهم انسان را پس از خلقت او بیان ذکر می نماید : (انسان را بیافرید. به او سخن گفتن آموخت). بیان و گفتار ،مهمترین وسیله ارتباط انسانها با یکدیگر است و چون ارتباط فرایندی است دو طرفه، بخش اعظم ارتباط انسانها از طریق گفت و شنود و همین مکالمات عادی و روزمره صورت می گیرد و لذا در ارتباط صحیح و سالم، باید هم گوینده خوبی بود و هم شنونده خوبی.
3. موقعیت و فضای ارتباط : گاهی گفتن یک کلمه مثبت، در شرایط و فضای نامناسب و نامساعد، بار منفی القا می کند. لذا باید نسبت به موقعیت و فضایی که این واژه ها و کلمات در آن رد و بدل می شود، آشنایی داشت. باید توجه داشت که قبل از ارتباط کلامی، فضای برخورد یعنی وضعیت ظاهری : نگاه ها، حالت های چهره، ابروها، حرکت ها و ... در ارتباطات سالم و مناسبات صحیح انسانی بسیار مؤثر است. قیافه عبوس،تبسم ملیح، غرور و یا خضوع و فروتنی، در ایجاد فضای مثبت و یا منفی، اثرهای مهمی در ارتباط ها می گذارند.
4. بالا بردن ظرفیت هیجانی : برقراری رابطه‌ای که به خوشبختی و کامیابی منجر شود مستلزم ظرفیت هیجانی بالایی است که قدرت درونی، مهارت‌های تسلط بر نفس و توانایی تحمل توفان‌های زندگی را به شما خواهد داد. با احترام و عشق و گذشت دو جانبه می‌توانیم با افراد با آرامش ذهنی، زندگی کنیم وگرنه در دنیای آشفته درون خود زندگی خواهیم کرد.

ب) راهکارهای رسیدن به ارتباط سالم
1. دانستن این نکته که برقراری چنین ارتباطی با دیگران زمان بر است.
2. یک رابطه سالم با دیگران احساسات صمیمانه و دوستانه را می‌طلبد؛ ‌زیرا صمیمیت نقش بسیار مهمی ‌در ارتباطات بین فردی دارد.
3. بینش افراد در روابط با دیگران نقش اساسی دارد؛ ‌لذاست که رابطه سالم با سوء تفاهم و زخم های گذشته ارتباطی ندارد. در واقع اگر بینش را به منزله طرز تلقی به خصوص، ‌نحوه خاص برخورد با مسائل و نوع ویژه ای از نگریستن به موضوعات در نظر بگیریم، ‌بینش تعیین کننده شیوه ها و خط مشی های زندگی شما خواهد بود. بینش ها، روش ها را می آفرینند و تنظیم کننده روابط شما با جهان درون و بیرون هستند. لذا نسبت به دیگران حسن نظر داشته باشید و نگذارید تفاوت های رفتاری که در افراد مشاهده می شود، به کیفیت رابطه شما آسیب برساند.
4. یک رابطه سالم، گفتگوی سالم می‌طلبد؛ ‌لذا توجه داشته باشید که :
- هیچ کس دقیقاً همان چیزی نیست که خواهان آن هستید. گاه افراد با اعمالشان شما را نا امید می‌کنند. یک رابطه سالم به این معناست که دیگران را به همان صورتی که هستند بپذیرید و قصد تغییر آنها را نداشته باشید.
- شنونده خوبی باشید. وقتی طرف مقابل مشغول صحبت است تنها به صحبت های او گوش دهید و به پاسخ خودتان نیندیشید.
- با گوش جان صحبت‌های طرف مقابل را بشنوید. گاه افراد در گفته‌هایشان احساسی را بیان می‌دارند که تنها با گوش شنیده نمی‌شود و بایستی قلب خود را نیز برای آن بکار بگیرید.
- اگر احساس می‌کنید نکته‌ای را از گفته‌های طرف مقابل متوجه نشده‌اید از او بخواهید تکرار کند؛ زیرا این حس را به وی منتقل می نماید که شما برای تک تک حرف های وی ارزش قایلید.
-سعی کنید علاقمندی خود را به شنیدن مطالب طرف مقابل در رفتار و گفتار خود نشان دهید.
- تبادل اطلاعات برای شروع ارتباط مفید می‌باشد. در بیان خود و اطلاعاتتان راحت باشید ولی متوجه باشید که در آغاز، طرف مقابل را با انبوهی از مطالب دچار سردرگمی‌ نکنید.
- یک رابطه سالم بر مبنای احترام متقابل پایه ریزی شده است. بسیاری از ما سعی می‌کنیم افراد و موقعیتها را تابع خواسته‌های خویش سازیم و طبیعی است وقتی آنها به شیوه خود عمل می‌کنند ما آمادگی آن را نداشته و احساس نگرانی، غم و حتی خشم می‌کنیم.
- برای گفتگو و مذاکره وقت مناسبی را تعیین کنید.
- از طرف مقابل ایراد نگیرید و او را سرزنش نکنید. به موضوع حمله ببرید نه به شخص. به عنوان مثال در ارتباط سالم، زن و شوهر در امر گله کردن از یکدیگر احساس راحتی می‌کنند، اما معمولاً در زمان عصبانیت، گله‌‌های خود را در قالبی منحرف همچون حمله به شخصیت طرف مقابل ابراز می‌کنند که به ترور شخصیت معروف است، یعنی انتقادی است که نه بر عمل فرد، بلکه به خود فرد وارد می‌شود و تأثیر عاطفی این انتقادهای بسیار تباه کننده‌ است. قابل درک است که احتمال بروز چنین حملاتی زمانی افزایش پیدا می‌کند که زن یا شوهر احساس کنند طرف مقابل شکایت آنان را نشنیده یا نادیده گرفته است.
- به احساسات منفی و غیرقابل کنترل خود اجازه بروز ندهید. به دیگران فرصت دهید درباره خودشان صحبت کنند. یک رابطه سالم به افراد حق بیان می‌دهد.
- از موضوع بحث خارج نشوید. حول یک موضوع مشخص بحث و گفتگو کنید و هر موضوعی که شما را آزرده ساخته و ارتباطی با موضوع فعلی ندارد پیش نکشید.
- توجه داشته باشید که هر چه بیشتر خوبی‌های افراد را ببینید، روابط بهتری با آنها برقرار خواهید نمود.
امیدواریم با توجّه به اهمّیّت و حساسیت موضوع، با همت عالی و بلند، و استفاده از راهکارهایی که ارائه شد، به هدف مد نظر خود نائل آیید. در پایان باید یاد آور شد، این مقصود اندک اندک به دست می‌ آید نه با چند جلسه تمرین و خواندن چند جلد کتاب. اجرای پیوسته دستور العمل‌ها، تکنیک ها و رفتارهای مناسب، در رسیدن به هدف سودمند است.

معرفی کتاب جهت مطالعه بیشتر :
1. فرهنگ تفاهم در ارتباط والدین فرزندان،ترجمه پریچهر فرجادی.
2. مهارت های اساسی زندگی سالم ،خسرو امیر حسینی.
3. اصول و تکنیک های برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، قادر باستانی.
نویسنده : محمدصادق آقاجانی