دوستی دروغگو دارم؛ نمی دانم با او چه رفتاری داشته باشم و او را چگونه از کار زشتش با خبر کنم؟ کمکم کنید.
با سلام و عرض ارادت خدمت شما پرسشگر گرامی؛ از اینکه با ما سخن می گوئید خرسندیم و امیدواریم که ارتباط شما با ما تداوم داشته باشد و راهنمای خوبی برایتان باشیم.
از دیدگاه اسلام افراد جامعه باید نسبت به سرنوشت یکدیگر حساس باشند و چنانچه فردی به جای انتخاب مسیر بندگی، برای زندگی خود شیوه ای دیگری را انتخاب کرد به گونه ای که رفتارهای نادرست او رفته رفته فرد مورد نظر را از مسیر بندگی خدا خارج کند، سایر افراد جامعه اسلامی نباید نسبت به این امر ساکت باشند و با جدیت نسبت به اصلاح رفتار و نگرش فرد مورد نظر اقدام کنند. به قدری هدایت اهمیت دارد که اگر کسی موجب هدایت فردی شود، ثواب او بی حد و حصر خواهد بود. امام صادق علیه السلام از امیر مؤمنان علیه السلام- نقل کردند: (هنگامی که پیامبر مرا به یمن روانه کرد، گفت: ای علی! با کسی پیش از آن که وی را دعوت به اسلام کرده باشی کارزار مکن. به خدا سوگند که اگر خداوند مردی را به دست تو هدایت کند، برای تو بهتر است از همه آنچه خورشید بر آن طلوع و غروب کرده است و حق دوستی او با خداوند از آن تو است) (الحیاة با ترجمه احمد آرام/ ج1/ص: 693).
چند نکته مهم :
1. برای اینکه تلاش های تربیتی شما به نتیجه برسد باید در زمینه ویژگی های دوستتان اطلاعات کاملی را داشته باشید از این رو لازم است با دقت رفتارهای او را زیر نظر بگیرید و بیشتر با ویژگی های شخصیتی او آشنا شوید. خواندن کتاب هایی که در رابطه با روان شناسی جوانی و تفاوت های روان شناختی زن و مرد چاپ شده است به شما در این کار کمک می کند.
2. به عقیده روان شناسان، دوران جوانی، دوره بروز احساسات مذهبی و شکفته شدن تمایلات ایمانی و اخلاقی است. همه جوانان فطرتاً کنجکاو و خداجو هستند، اما باید به خاطر داشت که همیشه با زبان منطق و استدلال نمی توان این استعداد فطری را بیدار نگاه داشته و پرورش داد؛ بلکه علاوه بر زبان منطق می توان آنان را با تجربه درونی دین آشنا کرد تا لذت یاد خدا را با تمام وجود درک کنند.
3. امر تربیت به صورت تدریجی شکل می گیرد، بنابراین توقع نداشته باشید که با بکارگیری شیوه های مختلف تربیتی دوستتان یک شبه تغییر اساسی پیدا کند؛ بلکه باید این امر با صبر و حوصله انجام پذیرد و باید از هرگونه عجله و برخوردهای تند و غیر تربیتی پرهیز شود.
4. علل رفتار او را شناسایی کنید. با شناسایی علت رفتارهای او بهتر می توانید او را در حل مشکلاتش کمک کنید.
اکنون که تا حدی با نکات کلی و مهمی که در این مسیر باید به آن توجه شود آشنا شدید، به بررسی راهکارهای عملی موضوع مد نظر شما می پردازیم :
1.در اولین گام لازم است تا ارتباط عاطفی خود را با دوستتان تقویت کنید، زیرا تا زمانی که ارتباط عاطفی قوی بین شما و دوستتان بر قرار نشود، به کارگیری شیوه های تربیتی نمی تواند تاثیر چندانی داشته باشد. اگر ذهن و قلب فرد را به صندوقچه ای تشبیه کنیم که در آن قفل می باشد تنها راه باز کردن در این صندوقچه ارتباط عاطفی با فرد است؛ پس تمام همت خود را بکارگیرید تا ارتباط عاطفی خود را با او بیشتر کنید؛ هر چقدر شما در این مرحله موفق شوید، موفقیت شما در رسیدن به هدفتان بیشتر خواهد شد.
2. از شیوه های تربیتی غیر مستقیم استفاده کنید. در این شیوه به جای اینکه محتوای تربیتی به صورت مستقیم به مخاطب انتقال داده شود، به صورت غیر مستقیم مخاطب در معرض پیام های تربیتی قرار می گیرد. تهیه و اهدای کتبی که درباره مسائل دینی می باشد؛ نوشتن روایاتی که در زمینه دروغ است و قرار دادن آن در جایی که مخاطب با آن روبرو شود و یا هر چیزی که احتمال می دهید در تشویق او برای ترک اینگونه رفتارها مفید است.
3. دوست در شکل گیری شخصیت فرد نقش مهمی دارد. تاثیر دوست بر رفتارهای فرد نا محسوس است بگونه ای که حتی خود فرد هم از این تاثیر آگاه نمی شود؛ بنابراین در برنامه تربیتی خود سعی کنید، دوستتان با افراد متدین معاشرت داشته باشد. او را تشویق کنید تا با افراد متدین ارتباط بر قرار کند.
4. در صورت همکاری با شما و لو یک گام و یا انجام دادن کوچک ترین رفتار مثبت در این زمینه، او را مورد تشویق قرار دهید.
5. سعی کنید او را با لذت یاد خدا آشنا کنید، زمانی که فردی با لذت یاد خدا آشنا شد، محال است از یاد خدا غافل شود. شرکت در مراسم مذهبی (بویژه مراسم احیاء)، مسافرت های مذهبی مانند زیارت امام رضا علیه السلام و ... می تواند در این راه مفید باشد، بنابراین او را تشویق کنید تا در مراسم مذهبی شرکت کند و از این طریق نسبت به مسایل مذهبی آگاهی پیدا کند.
6. از لحن آمرانه (تحکم آمیز)، توهین و تحقیر به شدت پرهیز کنید.
7. شناختن تمایلات طبیعی و تمنیات فطری فرد و ارضای صحیح هر یک از آنها، اساسی ترین پایه تربیت دینی است؛ بنابراین باید این تمایلات و خواسته های درونی او را شناسایی کنید و برنامه تربیتی خود را بر اساس آن قرار دهید.
8. هر شخصی یک نقطه پذیرش و به قول معروف (رگ خوابی) دارد، سعی کنید این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آورید و از این کانال وارد شوید و هدف خود را تعقیب کنید و لذا به صرف این که باید شخصی را هدایت کرد بسنده نکنید، بلکه با مطالعه بر روی خصوصیات وی راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آورید؛ سپس زیر بناهای فکری وی را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان و معاد، اموری هستند که دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد افراد می باشد. پس باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید.
9. سعی کنید نقطه نظرات و دیدگاه های خویش را بر او تحمیل نکنید زیرا جوانان سخن کسی را که بخواهد عقیده‌اش را بر آنان تحمیل کند نمی پذیرند و با کسی که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند دوستی نمی‌ورزند و به او اعتماد نمی‌کنند.
10. به صورت غیر مستقیم با او درباره آسیب های دروغ گفتن و فواید راستگویی صحبت کنید.
11. هیچ گاه دروغ گفتن او را وسیله ای برای تحقیرش قرار ندهید.
نویسنده : محمدصادق آقاجانی
