سلام من در کلاس خیلی استرس دارم وهنگام صحبت کردن تنم می لرزه و صدام می گیره. باید چکار کنم؟ با تشکر پرسشگر گرامی، خوشحالیم از اینکه شما دانشجوی با ایمان با این مرکز ارتباط برقرار کرده اید. اضطراب د ر حضور دیگران در هنگام صحبت برای جمع، مشکل شایعی می باشد. ولی با تلاش و پشتکار و تمرین هایی که خدمتتان ارائه می کنیم قابل درمان است. یکی از علل اضطراب هنگام حضور در جمع و عدم جرأت ، نداشتن اعتماد به نفس کافی است. اعتماد به نفس ضرورتاً تضمین کننده موفقیت نیست ولی عدم اعتماد به نفس مطمئناً باعث شکست میشود. نداشتن اعتماد به نفس ، علل زیادی دارد. یکی از آنها داشتن افکار منفی است و چون زیر بنای احساسات انسان افکار او است، اگر این افکار منفی باشد، احساسات او نیز منفی و تخریب گر خواهد بود. اگر بتوانید افکار منفی را تبدیل به افکار مثبت کنید، ترس شما از بین میرود. بنابراین ما میتوانیم با اصلاح افکار منفی خود، بسیاری از احساسات نادرستمان را - که برخاسته از این افکار منفی است - از بین ببریم. چند نمونه از افکار منفی که منجر به ترس از سخن گفتن در حضور جمع میشود عبارت است از: (اگر من صحبت کنم، میترسم عصبی و مضطرب شوم و نتوانم نظراتم را به روشنی بیان کنم)؛ (من نباید مضطرب شوم) (اگر نتوانم درست صحبت کنم، همه مرا مورد تمسخر قرار میدهند)؛ (این اتفاق نشان میدهد من آدم بیعرضه و حقیری هستم) و... . اگر شما بتوانید این افکار منفی را تبدیل به افکار مثبت کنید، یقیناً مشکلتان حل خواهد شد؛ یعنی، به جای اینها این گونه فکر کنید: (اگر من صحبت کنم ممکن است ابتدا عصبی و مضطرب شوم، اما این طبیعی است، وقتی شروع کردم، آرامش بیشتری پیدا میکنم. من بزرگترین جلسه گردان و سخنران دنیا نیستم، اما میتوانم نقطه نظرهایم را ارائه دهم). (هیجان داشتن اشکال ندارد؛ همه ما در این موقع چنین احساسی پیدا میکنیم). اینکه چرا باید این طور فکر کنیم، به این دلیل است که اگر ما در مقابل اضطراب خود مقاومت کنیم، وضع بدتر میشود. پس باید آن را بپذیریم؛ ولی بزرگ نمایی نکنیم. در مورد این فکر منفی - که ممکن است شما را مسخره کنند - به خود بگویید: (لازم نیست همه مردم دنیا مرا قبول داشته باشند، زیرا من هرگز انسان کاملی نیستم؛ پس طبیعی است که مورد تمسخر عدهای باشم). در مورد این فکر منفی - که آدم بیعرضه و حقیری هستید - به خود بگویید: (هیچ رابطهای بین خوب حرف زدن در جمع و اینکه من یک انسان حقیر و بیارزش و بیعرضه باشم، وجود ندارد. این فرض غلط است که اگر عدهای مرا قبول ندارند و حقیر میپندارند؛ همه مردم مرا حقیر بپندارند و هیچ کس مرا دوست نداشته باشد). بنابراین ما میتوانیم با اصلاح افکار منفی خود، بسیاری از احساسات نادرستمان را - که برخاسته از این افکار منفی است - از بین ببریم. علت دیگر نداشتن اعتماد به نفس شما، اضطراب اجتماعی است. اضطراب اجتماعی از عدم یادگیری مهارتهای اجتماعی ناشی میشود. یکی از ابعاد وجودی انسان که باید در محیط خانه و مدرسه متناسب با سایر ابعاد رشد کند، بعد اجتماعی است. انسان موجودی اجتماعی است و باید در بستر اجتماع با همنوعان خود زندگی کند. برای اینکه بعد اجتماعی انسان رشد کند و در صحنههای گوناگون بتواند با دیگران روابط مناسبی داشته باشد باید مهارتهای اجتماعی را یاد بگیرد. بعضی خانوادهها و یا بعضی از معلمان و مربیان دوران کودکی و نوجوانی، زمینه رشد و شکوفایی کودک را آن طور که باید، فراهم نمیکنند که یا قادر به آن نیستند، یا امکانات لازم را ندارند و یا خودشان نیز در این زمینه دچار مشکل هستند. به هر دلیل، این فرایند اجتماعی شدن و یادگیری مهارتهای ارتباطی با دیگران به درستی تحقق پیدا نمیکند وقتی نوجوان وارد صحنههای بزرگ اجتماعی میشود، فشار و ناراحتیهای کمرویی را در خود بیشتر حس میکند؛ زیرا میخواهد دوستیابی کند، با همکلاسان خود صمیمی باشد، در کلاس درس در مقابل جمع کنفرانس دهد و مسئولیتی را برعهده بگیرد... علیرغم این که توانایی لازم را برای یادگیری مطالب دارد و آنها را نیز خوب میداند، ولی از ارائه آنها عاجز است و دچار اضطراب، خجالت و کمرویی و عوارض ناشی از آن میشود. خوشبختانه یادگیری مهارتهای اجتماعی و بر طرف کردن اضطراب و ترس ، کاری است که امکان عملی آن وجود دارد و تجربه نیز آن را ثابت کرده است. بنابراین اگر کسی تصمیم جدی داشته باشد، میتواند با این مشکل مقابله کند و خود را با آموزش مهارت های اجتماعی نظیر سخنوری و صحبت در جمع ، درمان نماید و از حصار کمرویی رها شود و از توانمندیهایی که دارد، در صحنه اجتماع بهره ببرد. برای مفقیت در سخنرانی و حضور در جمع لازم است که فرد دارای اعتماد به نفس و عزت نفس باشد. ما در اینجا به نکاتی در زمینه جرات مندی و اعتماد به نفس در حضور دیگران خصوصا محیط علمی کلاس و توان ابراز وجود می پردازیم. 1. افکار تحقیر کننده را از خود دور کنید. به این بیاندیشید که اساتید شما نیز روزی مثل شما دانشجو بوده اند و شما را درک خواهند کرد و انتظار زیادی از شما ندارند، کسانی که در کلاس حضور دارند همه مثل شما دانشجو هستند و ممکن است جلسه بعدی نوبت آنها باشد که کنفرانس ارائه بدهند. 2. باید سعی کنید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید که این کار با توجه به توانمندی ها و قابلیت ها و کوچک شمردن نقاط ضعف و عدم توجه به آنها امکان پذیر است. 3. جدولی تهیه کنید و نقاط قوت خود را در آن بنویسید. این امر به بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس شما کمک شایانی می کند. 4. در انجام رفتارهای اجتماعی کوچک و در محیطهای دیگر که بیشتر احساس راحتی میکنید، فعال باشید. این کار را از سلام کردن، احوالپرسی، جواب سلام دادن، نگاه کردن، تعارف کردن و تعارف شنیدن با اطرافیان و استادان در بیرون از کلاس آغاز کنید. و با تمرین به کارهای بزرگتر و مهمتر گسترش دهید. البته این کارها در صورتی توصیه می شود که حمل بر غرض ورزی نگردد و زمینه از بین رفتن آبروی انسان نگردد. 5. با افراد فعال و پر تحرکی که احساس خجالت نمیکنند، بیشتر مأنوس باشید و از خجالتیها فاصله بگیرید. 6. ارتباط بصری با مخاطب را حفظ کنید. 7. همیشه سخن را با مقدمه، کلام یا یک کلمه جالب آغاز کنید، از به کارگیری کلمات پیچیده بپرهیزید. کلمات آغازین باید متدوال و جذاب باشند. 8. قبل از سخن گفتن، مطلب مورد نظر را نوشته، در ذهن مرور و تمرین کنید و شکل بیان و مهارت لازم را فراهم آورید. 9. به درستی سخنی که میگویید و به جا بودن آن یقین داشته باشید و با مطالعه و پشتوانه علمی قبلی به میدان گفتار گام نهید. 10. هنگام سخن گفتن، هرگز به دیگران و قضاوت و حرکات و سکناتشان توجّه نکنید. گفتارتان را پیگیرید و با خونسردی به هدف بیندیشید. 11. موانع احتمالی و افکار و اعمال مزاحم را شناسایی و ذهن خود را برای مقابله با آن آماده سازید؛ مثلاً اگر خنده حاضران از ادامه سخن بازتان میدارد، شما نیز بخندید. 12. از جزئیات بکاهید و اصل سخن را به صورت خلاصه و گویا بیان کنید. 13. اجازه سوء استفاده به دیگران ندهید. کافی است به کار خود ادامه داده، در صورت روبهرو شدن با واکنش آنان خود را در برابرشان احساس نکنید. 14. همیشه کلامی برای گفتن و عمل یا هنری برای ارائه به جمع داشته باشید و آن را ارائه کنید. در جاهایی که کمتر احساس کمرویی میکنید و شبیه کلاس است، فعالتر باشید. 15. توجه داشته باشید تا زمین نخورید راه رفتن نمیآموزید. پس باید نقد دیگران و تمسخر آنها باشد تا شما مجال رشد یابید. بنابراین، اگر با عکس العمل دیگران روبهرو شدید یا در فعالیتهای آغازین احساس ناتوانی کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم پوشید؛ هر چند میتوانید آن را ارائه کنید و از این راه برای ارائه بهتر و کاملتر مطالب آماده شوید. 16. رفتار قاطعانه را تمرین کنید: نیاز به قاطعیت آنگاه مطرح میشود که مسئله تماس با دیگران در کار است. اشخاص در روابط خود با دیگران، از روشهای رفتاری گوناگونی چون رفتار انفعالی، رفتار با قاطعیت و رفتار پرخاشگرانه، بهره میگیرند بهترین سبک رفتار، رفتار قاطعانه است که در آن، شخص، عقاید و احساسات خود را با رعایت اصل احترام به دیگران و ملاحظه حقوق آنها ابراز کرده و از حق و حقوق خود دفاع می نماید. البته افراد با سبک برخورد قاطعانه همان طوری که برای باورها و احساسات خود ارزش قایلند شکیبا بوده و به احساسات دیگران نیز بها میدهند. 17. از جملههای با فاعل (من) بهره بگیرید: این مهارت، به اشخاص میآموزد که خود انگیختگی بیشتری داشته باشند و احساساتشان را با راحتی بیشتری بیان کنند. همچنین به اشخاص امکان میدهد که احساسات خود را سرکوب نکنند. بهرهگیری از فاعل (من) در جملهها، اشخاص را تشویق میکند تا صاحب اندیشه، احساسات، عقاید، ادراکات و باورهای خود باشند. 18. تلاش کنید که در کارهای اجتماعی در محیط خانه، مدرسه و دانشگاه مانند اردو و بازیهای دسته جمعی شرکت کنید نقش فعالی را بپذیرید. 19. هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضای بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهی نکنید و توجه خود را بر مطلبی که میگویید متمرکز کنید. 20. قبلاً مطلبی را که میخواهید در مقابل جمع بازگو کنید چندین بار در مقابل آینه تکرار کنید و فرض کنید که در مقابل جمع میباشید. 21. سعی کنید بر آنچه میخواهید بگویید تسلط کافی داشته باشید. 22. اگر با شکست مواجه شدید، خود را نبازید و برای بار دیگر خود را آماده انجام آن کار بکنید. 23. قبل از این که در مقابل جمع قرار گیرید به خودتان تلقین کنید که (میتوانم در مقابل جمع صحبت کنم). 24. وقتی حالت اضطراب پیدا میکنید سعی کنید همه ماهیچههای بدنتان را آرام و شل کنید. 25. برای شکستن جو حاکم بر جمع و آرامش در صحبت کردن سعی کنید داستانهای کوچک، طنز، لطیفههای شیرین و مناسب را که افراد خبره در جلسات سخنرانی بیان میکنند، در دفترچهای یادداشت کنید و شما نیز در شرایط مقتضی از آنها استفاده کنید. مطمئن باشید با جدیت، پشتکار و تمرین به خوبی میتوانید بر مشکل اضطراب اجتماعی و کمرویی پیروز شوید. 26. استقبال از انتقاد: از انتقاد نهراسید بلکه از آن استقبال کنید. اگر انسان قائل به این باشد که انتقاد امری مثبت می باشد و هدف از آن رشد و پیشرفت می باشد. زمانی که با انتقاد دیگران مواجه گردد بجای ناراحت شدن آن را نصیحتی خیر خواهانه و دوستانه می پندارد و در جهت رشد شخصیتی خود از آن بهره می جوید. بنابراین بر طبق حدیث امام صادق علیه السلام می فرمایند: : احب إخوانی إلیّ من أهدی إلی عیوبی) محبوب ترین برادران من در نظرم کسی است که عیوب مرا به من بگوید.[1] هنگام برخورد با کسی که از شما انتقاد میکند، بهترین و مناسبترین شیوه را انتخاب کنید و کاری کنید که انتقاد او از حالت خصمانه، به حالتی دوستانه تبدیل شود. شما با این کار، هم انتقاد او را سازنده میکنید هم او را خلع سلاح مینمایید و از اضطراب خود نیز میکاهید. برای این کار لازم است هیچ عکسالعمل متضاد و پرخاشگرانهای بروز ندهید و اگر انتقادهای او، دارای نکته مثبتی است، آن را بپذیرید. در اینجا با چند مثال مطلب را بیشتر توضیح میدهیم: برای تهیه یک گزارش یا مقاله، زحمت زیادی کشیدهاید؛ ولی استاد یا همکلاسیتان، به شما میگوید: (گزارش (یا مقاله) بسیار بدی نوشتهای؛ حواست کجا بود؟! آیا هنگام نوشتن خیالاتی شده بودی؟) شما میتوانید بگویید: (مثل اینکه نکته مهمی را فراموش کردهام. البته وقت زیادی صرف تهیه این گزارش کردهام. ممکن است نظر خود را بیشتر توضیح دهید؟) این طرز برخورد، از شدت عصبانیت استادتان میکاهد و به احتمال زیاد، بهتر با شما گفت و گو میکند و راهنمایی مفیدتری به شما ارائه میدهد. 27. از تماس چشمی بهره بگیرید: ارتباطهای غیر کلامی گاهی از کلام و سخن ، باور پذیرترند. دیگران، نداشتن تماس چشمی در زمان ابراز نظر را به حساب نداشتن صداقت میگذارند. برقراری تماس چشمی، بیش تر هنگام ابراز احساسات در برابر دیگران دشوار است که علت را باید در ترس از طرد شدن جستجو کرد. آموختن این مهارت، با نگاه کردن 1 تا 2 ثانیه در چشمان طرف مقابل آغاز میشود و زمان آن به تدریج به 8 تا 10 ثانیه میرسد. 28. از زبان جسم و تن، قاطعانه بهره بگیرید: لحن استوار و قاطعانه صدا اگر با بدن شُل و افتاده همراه باشد، پیام دوگانهای را به کسی که با او در ارتباط هستید، مخابره میکند؛ بهگونهای که طرف مقابل، پیام شما را نامطمئن یا غیر صمیمانه ارزیابی میکند. حالت بدن، یا پیام شما را تقویت و یا از قدرت آن میکاهد. افزون بر تماس چشمی و لحن صدا، حالت ستون فقرات و حالت سر، احساس شما را دربارة پیامی که مخابره میکنید نشان میدهند. توصیه میکنیم که بدنی راست و قائم داشته باشید و وزن بدنتان را به طور یکسان روی دو پای خود تقسیم کنید. بهتر است مرکز ثقل شما، روی پاهایتان باشد. 29. هنگامی که دچار مشکل می شوید و در جمع احساس اضطراب و استرس می کنید چند نفس عمیق می تواند به شما آرامش ببخشد تا در پرتو آن بتوانید بدون عجله و هول کردن و بر اساس فکر صحبت کنید و رفتار نمایید. فقط باید توجه داشته باشید که به هیچ عنوان عجله نکنید این جمله را همیشه در ذهن داشته باشید. 30. عجله نکنید: اگر عجله نکنید و آرامش خود را حفظ کنید، همه مشکلات حل خواهد شد. 31. به خود تلقین کنید که هیچ اتفاقی نیفتاده و قرار نیست که اتفاقی بیفتد و من از پس مشکل بر می آیم و دلیلی وجود ندارد که نتوانم در جمع صحبت کنم. 32. در صورتی که دستپاچگی و اضطراب بخاطر ارتباط برقرار کردن با جنس مخالف باشد یا اینکه در حضور تعداد افرادی از جنس مخالف باشد جای نگرانی ندارد، زیرا این امری طبیعی است و نشان از ایمان و فطرت پاک انسانی دارد. 33. یکی از راهکارهای رشد توانمندی شما در برقراری رابطه علمی با استاد، این است که از سوالهای کوچک شروع کنید. شما باید از سوالهایی که می دانید از پس پرسیدن آنها بر می آیید و سوالهای خوبی هستند شروع کنید و در این باره با یکی از دوستانتان که صمیمی هستید کمک بخواهید تا در شرایط مقتضی از شما حمایت کنند. البته باید توجه داشته باشید که شما نباید انتظار زیادی از خودتان داشته باشید ممکن است در این تمرین موفق نباشید ولی حتی در اینصورت هیچ اتفاق بدی نیفتاده است و بسیار اتفاق می افتد که دانشجویی، سوالی از استاد می پرسد و شاید سوال دانشجو سوال خوبی نباشد و استاد جواب او را ندهد. در واقع این طرز تفکر ماست که احساس ما راجع به خودمان و استاد و رفتارمان را تعیین می کند یعنی اگر آن دانشجو رفتار استاد را حمل بر غرور استاد یا مشکل شخصی با خودش یا کوچک شمردن خودش از ناحیه استاد کند در نتیجه احساس بدی خواهد داشت ولی اگر حمل بر این کند که شاید وقت نبوده یا شاید استاد سوال من را متوجه نشد در این صورت نه تنها از سوال کردن منصرف نخواهد شد بلکه ممکن است حتی بعد از کلاس سوال خود را مجددا از استاد بپرسد. 34. شما باید دست به رفتارهای جرات مندانه بزنید و از حضور در جمع ترس به خود راه ندهید. و برای حضور خود و صحبت های خود برنامه ریزی کنید حتی می توانید بصورت کلید واژه صحبت هایی را که قصد بازگو کردن آنها در جمع را دارید در برگه ای یادداشت نمایید و از روی آن صحبت نمایید. 35. تلقین مثبت را فراموش نکنید. به خود تلقین کنید که من از بقیه چیزی کم ندارم خیلی نقاط مثبت دارم که خیلی از افراد ندارند. من نباید ترسی از حضور در جمع داشته باشم. همه کسانی که به راحتی در حضور استاد صحبت می کنند در تواناییها و استعداد ها با من همطراز می باشند و جای نگرانی نیست. 36. موفقیت های خود دراین زمینه را تشویق نمایید. خود را تحسین کنید و به خود جایزه دهید این جایزه می تواند دیدن یک فیلم یا یک گردش و تفریح باشد. 37. به دنبال این نباشید که نقاط ضعف شما کشف نشوند و دیگران به آنها پی نبرند بلکه هر کسی نقاط ضعفی دارد که نیازی به مخفی کردن آنها نیست. 38. سکوت در هنگام اضطراب: هنگامی که اضطراب شما را فراگرفته است اقدام به کاری نکنید 10 ثانیه سکوت نمایید و تمرکز کنید تا رفتاری همراه با آرامش و درست از خودتان بروز دهید. 39. از اتفاقات بد نهراسید: ترس شما از اینکه ممکن است الان لکنت بگیرم یا خوب صحبت نکنم باعث دستپاچگی و عدم تمرکز و اتفاقات بد خواهد گردید بنابراین اگر افکار مزاحم را به فکرتان راه ندهید هرگز اتفاقی برای شما نخواهد افتاد و موفق خواهید شد. 40. شوخی کردن با جمع راهکاری برای خروج از بن بست: هنگامی که اشتباهی را در جمع مرتکب می شوید اعتراف به اشتباه با مایه طنز و حتی اعتراف به اینکه من الان دچار اضطراب هستم شما را از اضطراب رهایی می بخشد. در واقع زمانی که شما به اضطراب خود اعتراف می کنید دیگر چیزی برای مخفی کردن و فشار روحی و استرس ندارید و با آرامش به کارتان ادامه می دهید. 41. در صحبت کردن سنگین و شمرده و با آرامش صحبت کنید. 42. در برابر آینه ایستاده، جلوههای رفتاری خوشایند، حالات بدنی و برداشتهای مثبتی که از وضعیت ظاهری خود دارید، یادداشت کنید و روزی چند بار با صدای بلند بخوانید، مانند این جمله: (من خوش قامت هستم) و.... 43. فهرستی از ده لغت یا عبارت - که بیانگر ویژگیهای مثبت شخصیت شما است - تهیه کنید و روزی چند بار آنها را در قالب جمله کاملی بخوانید ؛ مثلاً بگویید: (من باهوش هستم) و... . 44. هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون: (من خجالتی هستم)، (من کمرو هستم) و (من جرأت بیان ندارم) را به زبان نیاورید، بلکه جرأت و شهامت را به خود تلقین کنید، و با صدای بلند در طول روز، چندین نوبت بگویید: من شهامت بیان این سخن، عمل و فعالیت را دارم. اجازه ندهید خاطره شکستهای قبلی به اندیشه شما راه یابد. موفقیتهای گذشته را به خاطر آورید. 45. هرگز خود را سرزنش نکنید. 46. موانع احتمالی و افکار و اعمال مزاحم را شناسایی و ذهن خود را برای مقابله با آن آماده سازید. 47. قبل از اینکه در میان جمع دوستان در کلاس حاضر شوید وشروع به صحبت کنید ، خود را آرام سازید، مثلا با چند تنفس عمیق دیافراگمی برخودتان مسلط شوید و آنگاه سعی نمایند بیانات خود را بصورت آرام، مودبانه ولی قاطعانه مطرح کنید. لازمه این امر یادگیری و تمرین تنش زدایی(ریلکسیشن) است، شما می توانید با یاد گرفتن این مهارت کارآمد در مراکز مشاوره و رواندرمانی بر بسیاری از مشکلات زندگی که از اضطراب ناشی می شود براحتی فائق آیید. لازم به ذکر است که متخصصان ریلکسیشن در منابع خود به سی و شش بیماری که با استفاده از این تکنیک بر طرف می شود اشاره نموده اند که می توانید با جستجوی واژه فوق در اینترنت از آنها آگاه شوید. 48. یکی دیگر از این روش ها تمرین صحبت و رابطه کلامی در مقابل آینه می باشد. یعنی تصویر خود در آینه را فردی غریبه تصور نمایید و رفتار های خود در برابر او را مورد مشاهده و تمرین و اصلاح قرار دهید. 49. یکی از تمرین های موثر در رابطه با استرس در روابط اجتماعی، تمرین موقعیت اجتماعی می باشد. یعنی بر فرض دوستتان نقش استاد و شما نقش خودتان را بازی می کنید و تمام آنچه در موقعیت واقعی قرار است که به استاد بزنید را تمرین می کنید و ارزیابی از رفتارهای خودتان به دست می آورید. 50. یک تمرینی که می توانید از آن استفاده کنید این است که هر روز که از خانه بیرون می روید و در معرض برخورد با افراد مختلف قرار می گیرید ، باب گفتگو را باز کنید و در مورد مسائل مختلف با آنها صحبت کنید. و هر بار که در این کار موفق شدید برای خود تشویقی در نظر بگیرید مثل اینکه یک چیز خوش مزه ای بخورید. 51. یکی دیگر از تکنیکهایی که روانشناسان برای موقعیت های مشابه تجویز می کنند استفاده از تکنیک (کاورت کاندیشن اینگ) یا شرطی سازی نهانی است به این ترتیب که یکماه، هر روز نیم بیست دقیقه در جای ساکتی بنشینید چشمان خود را ببندید و تصور کنید که برای سخنرانی به جلسه ای دعوت شده اید که به آن جلسه می روید و با متانت و تسلط شروع به صحبت می کنید و با موفقیت سخنرانی را تمام می کنید و بشدت مورد تشویق حضار قرار می گیرید و در پایان جلسه نیز از طرف دعوت کنندگان از شما تقدیر به عمل می آید. 52. تکنیک دیگر حساسیت زدایی تدریجی است یعنی ابتدا در یک جمع دو سه نفره از دوستان شروع به صحبت، خواندن دعا، قرآن، و یا ارائه یک مطلب کنید، و وقتی که کاملا در این امر تسلط پیدا کردید در جمع هایی که قدری وسیعتر از جمع قبلی است این کارها را بمنید و کم کم دایره را گسترش دهید تا بتوانید در جمع دویست سیصد نفره براحتی و بدون هیچگونه استرسی سخنرانی کنید. 53. سعی کنید در انجام اعمال عبادی مثل نماز اول وقت سستی به خرج ندهید. موفقیت و روحیه معنوی و عزت نفس با نزدیک شدن به خدا برای انسان حاصل می گردد. 54. در همه کارها به خداوند متعال توکل کنید: افرادی که پیوسته به یاد خدا هستند و به عظمت او ایمان دارند، نه هرگز از بیم تحقیر و سرزنش دیگران عرصه را خالی میکنند و نه هیچگاه به کبر و خود بزرگ بینی دچار میشوند. هر کاری را بر اساس احساس وظیفه و تکلیف انجام میدهند. برای آنها پرداختن به کار با نیت الهی، مهمتر از نتیجه آن است. نه از شکست مایوس میشوند و نه از پیروزی سرمست میگردند. بنابراین مهمترین اصل در کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند ونیایش با او است. وقتی بتوانید حضور در محضر خالق هستی و کمال مطلق را احساس و به او تکیه و اعتماد کنید و بزرگیاش را دریابید و به او بپیوندید، به بزرگی شخصیت خویش واقف خواهید شد.زیرا وقتی تمام تلاشتان رضایت یک نفر(خداوند) باشد دیگر نگران رضایت و عدم رضایت دیگران نخواهید بود. بنابراین، در نمازها حضور قلب بیشتر پیدا کنید و خود را با ذات اقدس الهی مرتبط بدانید، با او سخن بگویید و درد دل کنید و از او کمک بخواهید. برای مطالعه بیشتر: 1. قدرت تفکر،ژوزف مورفی 2. قدرت اراده، سروری 3. غلبه بر ترس و خستگی،ادوارد اسپنسرث 4. اعتماد به نفس برتر،فیلد گیل لیندن 5. آیین زندگی،دیل کارنگی 6. رمز پیروزی مردان بزرگ،سبحانی 7. پیروزی فکر،مورفی 8. اعتماد به نفس:دستیابی به آن و زندگی با آن،باربارا دی انجلیس 9. کلیدهای پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان،گلن استن هاوس 10. اعتماد به نفس برتر،گیل لیندن فیلد در پایان مجددا توصیه می کنیم که برای درمان مشکلتان حتما باید تک تک توصیه ها را به صورت جدی به کار بگیرید و با توکل به خدا و یاری طلبی از او و بدون اینکه در خود ترسی احساس کنید اقدام به تمرین های درمانی نمایید. و بدانید که افرادی که در زندگی و ارتباطات اجتماعی موفقیتی کسب کرده اند، برتری بر شما نداشته اند، بلکه استعدادهای خود را شناخته و قبول کرده اند و آنها را به کار گرفته و به دیگران عرضه کرده اند شما نیز می توانید، به شرط آنکه توانایی های خود را باور کنید و ترسی در این مسیر به دلتان راه ندهید. به این نکته توجه داشته باشید که کلید حل مشکل اینگونه افراد، تمرین و تمرین و تمرین آن چیزهایی است که گفته شد. و همیشه بیاد داشته که شما پیرو کسی هستید که فرمود: از بزدلی و ناجرات ورزی بپرهیزید که ننگ و نقص است.(علی علیه آلاف التحیه و السلام) منتخب میزان الحکمه روایت 1046 دوست گرامی، امیدواریم با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع، با همت عالی و بلند، راهکارهای عملی و روشهای تغییر شناخت اهتمام کامل و دقیق و مستمر داشته باشید. تا به هدف نائل آیید. در اینجا باید یاد آور شد، این مقصود اندک اندک به دست میآید نه با چند جلسه تمرین و خواندن چند جلد کتاب. اجرای پیوسته دستور العملها، تکنیکها و رفتارها در رسیدن به هدف سودمند است. مطمئن باشید با جدیت، پشتکار و تمرین به خوبی میتوانید بر مشکل اضطراب اجتماعی پیروز شوید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم. [1] . روضة المتقین، ج 12، ص نویسنده:هادی عبدلی
سلام من در کلاس خیلی استرس دارم وهنگام صحبت کردن تنم می لرزه و صدام می گیره. باید چکار کنم؟ با تشکر
سلام من در کلاس خیلی استرس دارم وهنگام صحبت کردن تنم می لرزه و صدام می گیره. باید چکار کنم؟ با تشکر
پرسشگر گرامی، خوشحالیم از اینکه شما دانشجوی با ایمان با این مرکز ارتباط برقرار کرده اید. اضطراب د ر حضور دیگران در هنگام صحبت برای جمع، مشکل شایعی می باشد. ولی با تلاش و پشتکار و تمرین هایی که خدمتتان ارائه می کنیم قابل درمان است. یکی از علل اضطراب هنگام حضور در جمع و عدم جرأت ، نداشتن اعتماد به نفس کافی است. اعتماد به نفس ضرورتاً تضمین کننده موفقیت نیست ولی عدم اعتماد به نفس مطمئناً باعث شکست میشود. نداشتن اعتماد به نفس ، علل زیادی دارد. یکی از آنها داشتن افکار منفی است و چون زیر بنای احساسات انسان افکار او است، اگر این افکار منفی باشد، احساسات او نیز منفی و تخریب گر خواهد بود. اگر بتوانید افکار منفی را تبدیل به افکار مثبت کنید، ترس شما از بین میرود. بنابراین ما میتوانیم با اصلاح افکار منفی خود، بسیاری از احساسات نادرستمان را - که برخاسته از این افکار منفی است - از بین ببریم. چند نمونه از افکار منفی که منجر به ترس از سخن گفتن در حضور جمع میشود عبارت است از:
(اگر من صحبت کنم، میترسم عصبی و مضطرب شوم و نتوانم نظراتم را به روشنی بیان کنم)؛ (من نباید مضطرب شوم)
(اگر نتوانم درست صحبت کنم، همه مرا مورد تمسخر قرار میدهند)؛ (این اتفاق نشان میدهد من آدم بیعرضه و حقیری هستم) و... .
اگر شما بتوانید این افکار منفی را تبدیل به افکار مثبت کنید، یقیناً مشکلتان حل خواهد شد؛ یعنی، به جای اینها این گونه فکر کنید:
(اگر من صحبت کنم ممکن است ابتدا عصبی و مضطرب شوم، اما این طبیعی است، وقتی شروع کردم، آرامش بیشتری پیدا میکنم. من بزرگترین جلسه گردان و سخنران دنیا نیستم، اما میتوانم نقطه نظرهایم را ارائه دهم).
(هیجان داشتن اشکال ندارد؛ همه ما در این موقع چنین احساسی پیدا میکنیم).
اینکه چرا باید این طور فکر کنیم، به این دلیل است که اگر ما در مقابل اضطراب خود مقاومت کنیم، وضع بدتر میشود. پس باید آن را بپذیریم؛ ولی بزرگ نمایی نکنیم. در مورد این فکر منفی - که ممکن است شما را مسخره کنند - به خود بگویید: (لازم نیست همه مردم دنیا مرا قبول داشته باشند، زیرا من هرگز انسان کاملی نیستم؛ پس طبیعی است که مورد تمسخر عدهای باشم). در مورد این فکر منفی - که آدم بیعرضه و حقیری هستید - به خود بگویید: (هیچ رابطهای بین خوب حرف زدن در جمع و اینکه من یک انسان حقیر و بیارزش و بیعرضه باشم، وجود ندارد. این فرض غلط است که اگر عدهای مرا قبول ندارند و حقیر میپندارند؛ همه مردم مرا حقیر بپندارند و هیچ کس مرا دوست نداشته باشد). بنابراین ما میتوانیم با اصلاح افکار منفی خود، بسیاری از احساسات نادرستمان را - که برخاسته از این افکار منفی است - از بین ببریم. علت دیگر نداشتن اعتماد به نفس شما، اضطراب اجتماعی است. اضطراب اجتماعی از عدم یادگیری مهارتهای اجتماعی ناشی میشود. یکی از ابعاد وجودی انسان که باید در محیط خانه و مدرسه متناسب با سایر ابعاد رشد کند، بعد اجتماعی است. انسان موجودی اجتماعی است و باید در بستر اجتماع با همنوعان خود زندگی کند. برای اینکه بعد اجتماعی انسان رشد کند و در صحنههای گوناگون بتواند با دیگران روابط مناسبی داشته باشد باید مهارتهای اجتماعی را یاد بگیرد. بعضی خانوادهها و یا بعضی از معلمان و مربیان دوران کودکی و نوجوانی، زمینه رشد و شکوفایی کودک را آن طور که باید، فراهم نمیکنند که یا قادر به آن نیستند، یا امکانات لازم را ندارند و یا خودشان نیز در این زمینه دچار مشکل هستند. به هر دلیل، این فرایند اجتماعی شدن و یادگیری مهارتهای ارتباطی با دیگران به درستی تحقق پیدا نمیکند وقتی نوجوان وارد صحنههای بزرگ اجتماعی میشود، فشار و ناراحتیهای کمرویی را در خود بیشتر حس میکند؛ زیرا میخواهد دوستیابی کند، با همکلاسان خود صمیمی باشد، در کلاس درس در مقابل جمع کنفرانس دهد و مسئولیتی را برعهده بگیرد... علیرغم این که توانایی لازم را برای یادگیری مطالب دارد و آنها را نیز خوب میداند، ولی از ارائه آنها عاجز است و دچار اضطراب، خجالت و کمرویی و عوارض ناشی از آن میشود. خوشبختانه یادگیری مهارتهای اجتماعی و بر طرف کردن اضطراب و ترس ، کاری است که امکان عملی آن وجود دارد و تجربه نیز آن را ثابت کرده است. بنابراین اگر کسی تصمیم جدی داشته باشد، میتواند با این مشکل مقابله کند و خود را با آموزش مهارت های اجتماعی نظیر سخنوری و صحبت در جمع ، درمان نماید و از حصار کمرویی رها شود و از توانمندیهایی که دارد، در صحنه اجتماع بهره ببرد. برای مفقیت در سخنرانی و حضور در جمع لازم است که فرد دارای اعتماد به نفس و عزت نفس باشد.
ما در اینجا به نکاتی در زمینه جرات مندی و اعتماد به نفس در حضور دیگران خصوصا محیط علمی کلاس و توان ابراز وجود می پردازیم.
1. افکار تحقیر کننده را از خود دور کنید. به این بیاندیشید که اساتید شما نیز روزی مثل شما دانشجو بوده اند و شما را درک خواهند کرد و انتظار زیادی از شما ندارند، کسانی که در کلاس حضور دارند همه مثل شما دانشجو هستند و ممکن است جلسه بعدی نوبت آنها باشد که کنفرانس ارائه بدهند.
2. باید سعی کنید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید که این کار با توجه به توانمندی ها و قابلیت ها و کوچک شمردن نقاط ضعف و عدم توجه به آنها امکان پذیر است.
3. جدولی تهیه کنید و نقاط قوت خود را در آن بنویسید. این امر به بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس شما کمک شایانی می کند.
4. در انجام رفتارهای اجتماعی کوچک و در محیطهای دیگر که بیشتر احساس راحتی میکنید، فعال باشید. این کار را از سلام کردن، احوالپرسی، جواب سلام دادن، نگاه کردن، تعارف کردن و تعارف شنیدن با اطرافیان و استادان در بیرون از کلاس آغاز کنید. و با تمرین به کارهای بزرگتر و مهمتر گسترش دهید. البته این کارها در صورتی توصیه می شود که حمل بر غرض ورزی نگردد و زمینه از بین رفتن آبروی انسان نگردد.
5. با افراد فعال و پر تحرکی که احساس خجالت نمیکنند، بیشتر مأنوس باشید و از خجالتیها فاصله بگیرید.
6. ارتباط بصری با مخاطب را حفظ کنید.
7. همیشه سخن را با مقدمه، کلام یا یک کلمه جالب آغاز کنید، از به کارگیری کلمات پیچیده بپرهیزید. کلمات آغازین باید متدوال و جذاب باشند.
8. قبل از سخن گفتن، مطلب مورد نظر را نوشته، در ذهن مرور و تمرین کنید و شکل بیان و مهارت لازم را فراهم آورید.
9. به درستی سخنی که میگویید و به جا بودن آن یقین داشته باشید و با مطالعه و پشتوانه علمی قبلی به میدان گفتار گام نهید.
10. هنگام سخن گفتن، هرگز به دیگران و قضاوت و حرکات و سکناتشان توجّه نکنید. گفتارتان را پیگیرید و با خونسردی به هدف بیندیشید.
11. موانع احتمالی و افکار و اعمال مزاحم را شناسایی و ذهن خود را برای مقابله با آن آماده سازید؛ مثلاً اگر خنده حاضران از ادامه سخن بازتان میدارد، شما نیز بخندید. 12. از جزئیات بکاهید و اصل سخن را به صورت خلاصه و گویا بیان کنید.
13. اجازه سوء استفاده به دیگران ندهید. کافی است به کار خود ادامه داده، در صورت روبهرو شدن با واکنش آنان خود را در برابرشان احساس نکنید.
14. همیشه کلامی برای گفتن و عمل یا هنری برای ارائه به جمع داشته باشید و آن را ارائه کنید. در جاهایی که کمتر احساس کمرویی میکنید و شبیه کلاس است، فعالتر باشید. 15. توجه داشته باشید تا زمین نخورید راه رفتن نمیآموزید. پس باید نقد دیگران و تمسخر آنها باشد تا شما مجال رشد یابید. بنابراین، اگر با عکس العمل دیگران روبهرو شدید یا در فعالیتهای آغازین احساس ناتوانی کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم پوشید؛ هر چند میتوانید آن را ارائه کنید و از این راه برای ارائه بهتر و کاملتر مطالب آماده شوید.
16. رفتار قاطعانه را تمرین کنید: نیاز به قاطعیت آنگاه مطرح میشود که مسئله تماس با دیگران در کار است. اشخاص در روابط خود با دیگران، از روشهای رفتاری گوناگونی چون رفتار انفعالی، رفتار با قاطعیت و رفتار پرخاشگرانه، بهره میگیرند بهترین سبک رفتار، رفتار قاطعانه است که در آن، شخص، عقاید و احساسات خود را با رعایت اصل احترام به دیگران و ملاحظه حقوق آنها ابراز کرده و از حق و حقوق خود دفاع می نماید. البته افراد با سبک برخورد قاطعانه همان طوری که برای باورها و احساسات خود ارزش قایلند شکیبا بوده و به احساسات دیگران نیز بها میدهند.
17. از جملههای با فاعل (من) بهره بگیرید: این مهارت، به اشخاص میآموزد که خود انگیختگی بیشتری داشته باشند و احساساتشان را با راحتی بیشتری بیان کنند. همچنین به اشخاص امکان میدهد که احساسات خود را سرکوب نکنند. بهرهگیری از فاعل (من) در جملهها، اشخاص را تشویق میکند تا صاحب اندیشه، احساسات، عقاید، ادراکات و باورهای خود باشند.
18. تلاش کنید که در کارهای اجتماعی در محیط خانه، مدرسه و دانشگاه مانند اردو و بازیهای دسته جمعی شرکت کنید نقش فعالی را بپذیرید.
19. هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضای بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهی نکنید و توجه خود را بر مطلبی که میگویید متمرکز کنید.
20. قبلاً مطلبی را که میخواهید در مقابل جمع بازگو کنید چندین بار در مقابل آینه تکرار کنید و فرض کنید که در مقابل جمع میباشید.
21. سعی کنید بر آنچه میخواهید بگویید تسلط کافی داشته باشید.
22. اگر با شکست مواجه شدید، خود را نبازید و برای بار دیگر خود را آماده انجام آن کار بکنید.
23. قبل از این که در مقابل جمع قرار گیرید به خودتان تلقین کنید که (میتوانم در مقابل جمع صحبت کنم).
24. وقتی حالت اضطراب پیدا میکنید سعی کنید همه ماهیچههای بدنتان را آرام و شل کنید.
25. برای شکستن جو حاکم بر جمع و آرامش در صحبت کردن سعی کنید داستانهای کوچک، طنز، لطیفههای شیرین و مناسب را که افراد خبره در جلسات سخنرانی بیان میکنند، در دفترچهای یادداشت کنید و شما نیز در شرایط مقتضی از آنها استفاده کنید. مطمئن باشید با جدیت، پشتکار و تمرین به خوبی میتوانید بر مشکل اضطراب اجتماعی و کمرویی پیروز شوید.
26. استقبال از انتقاد: از انتقاد نهراسید بلکه از آن استقبال کنید. اگر انسان قائل به این باشد که انتقاد امری مثبت می باشد و هدف از آن رشد و پیشرفت می باشد. زمانی که با انتقاد دیگران مواجه گردد بجای ناراحت شدن آن را نصیحتی خیر خواهانه و دوستانه می پندارد و در جهت رشد شخصیتی خود از آن بهره می جوید. بنابراین بر طبق حدیث امام صادق علیه السلام می فرمایند: : احب إخوانی إلیّ من أهدی إلی عیوبی) محبوب ترین برادران من در نظرم کسی است که عیوب مرا به من بگوید.[1] هنگام برخورد با کسی که از شما انتقاد میکند، بهترین و مناسبترین شیوه را انتخاب کنید و کاری کنید که انتقاد او از حالت خصمانه، به حالتی دوستانه تبدیل شود. شما با این کار، هم انتقاد او را سازنده میکنید هم او را خلع سلاح مینمایید و از اضطراب خود نیز میکاهید. برای این کار لازم است هیچ عکسالعمل متضاد و پرخاشگرانهای بروز ندهید و اگر انتقادهای او، دارای نکته مثبتی است، آن را بپذیرید. در اینجا با چند مثال مطلب را بیشتر توضیح میدهیم: برای تهیه یک گزارش یا مقاله، زحمت زیادی کشیدهاید؛ ولی استاد یا همکلاسیتان، به شما میگوید: (گزارش (یا مقاله) بسیار بدی نوشتهای؛ حواست کجا بود؟! آیا هنگام نوشتن خیالاتی شده بودی؟) شما میتوانید بگویید: (مثل اینکه نکته مهمی را فراموش کردهام. البته وقت زیادی صرف تهیه این گزارش کردهام. ممکن است نظر خود را بیشتر توضیح دهید؟) این طرز برخورد، از شدت عصبانیت استادتان میکاهد و به احتمال زیاد، بهتر با شما گفت و گو میکند و راهنمایی مفیدتری به شما ارائه میدهد.
27. از تماس چشمی بهره بگیرید: ارتباطهای غیر کلامی گاهی از کلام و سخن ، باور پذیرترند. دیگران، نداشتن تماس چشمی در زمان ابراز نظر را به حساب نداشتن صداقت میگذارند. برقراری تماس چشمی، بیش تر هنگام ابراز احساسات در برابر دیگران دشوار است که علت را باید در ترس از طرد شدن جستجو کرد. آموختن این مهارت، با نگاه کردن 1 تا 2 ثانیه در چشمان طرف مقابل آغاز میشود و زمان آن به تدریج به 8 تا 10 ثانیه میرسد.
28. از زبان جسم و تن، قاطعانه بهره بگیرید: لحن استوار و قاطعانه صدا اگر با بدن شُل و افتاده همراه باشد، پیام دوگانهای را به کسی که با او در ارتباط هستید، مخابره میکند؛ بهگونهای که طرف مقابل، پیام شما را نامطمئن یا غیر صمیمانه ارزیابی میکند. حالت بدن، یا پیام شما را تقویت و یا از قدرت آن میکاهد. افزون بر تماس چشمی و لحن صدا، حالت ستون فقرات و حالت سر، احساس شما را دربارة پیامی که مخابره میکنید نشان میدهند. توصیه میکنیم که بدنی راست و قائم داشته باشید و وزن بدنتان را به طور یکسان روی دو پای خود تقسیم کنید. بهتر است مرکز ثقل شما، روی پاهایتان باشد.
29. هنگامی که دچار مشکل می شوید و در جمع احساس اضطراب و استرس می کنید چند نفس عمیق می تواند به شما آرامش ببخشد تا در پرتو آن بتوانید بدون عجله و هول کردن و بر اساس فکر صحبت کنید و رفتار نمایید. فقط باید توجه داشته باشید که به هیچ عنوان عجله نکنید این جمله را همیشه در ذهن داشته باشید.
30. عجله نکنید: اگر عجله نکنید و آرامش خود را حفظ کنید، همه مشکلات حل خواهد شد.
31. به خود تلقین کنید که هیچ اتفاقی نیفتاده و قرار نیست که اتفاقی بیفتد و من از پس مشکل بر می آیم و دلیلی وجود ندارد که نتوانم در جمع صحبت کنم.
32. در صورتی که دستپاچگی و اضطراب بخاطر ارتباط برقرار کردن با جنس مخالف باشد یا اینکه در حضور تعداد افرادی از جنس مخالف باشد جای نگرانی ندارد، زیرا این امری طبیعی است و نشان از ایمان و فطرت پاک انسانی دارد.
33. یکی از راهکارهای رشد توانمندی شما در برقراری رابطه علمی با استاد، این است که از سوالهای کوچک شروع کنید. شما باید از سوالهایی که می دانید از پس پرسیدن آنها بر می آیید و سوالهای خوبی هستند شروع کنید و در این باره با یکی از دوستانتان که صمیمی هستید کمک بخواهید تا در شرایط مقتضی از شما حمایت کنند. البته باید توجه داشته باشید که شما نباید انتظار زیادی از خودتان داشته باشید ممکن است در این تمرین موفق نباشید ولی حتی در اینصورت هیچ اتفاق بدی نیفتاده است و بسیار اتفاق می افتد که دانشجویی، سوالی از استاد می پرسد و شاید سوال دانشجو سوال خوبی نباشد و استاد جواب او را ندهد. در واقع این طرز تفکر ماست که احساس ما راجع به خودمان و استاد و رفتارمان را تعیین می کند یعنی اگر آن دانشجو رفتار استاد را حمل بر غرور استاد یا مشکل شخصی با خودش یا کوچک شمردن خودش از ناحیه استاد کند در نتیجه احساس بدی خواهد داشت ولی اگر حمل بر این کند که شاید وقت نبوده یا شاید استاد سوال من را متوجه نشد در این صورت نه تنها از سوال کردن منصرف نخواهد شد بلکه ممکن است حتی بعد از کلاس سوال خود را مجددا از استاد بپرسد.
34. شما باید دست به رفتارهای جرات مندانه بزنید و از حضور در جمع ترس به خود راه ندهید. و برای حضور خود و صحبت های خود برنامه ریزی کنید حتی می توانید بصورت کلید واژه صحبت هایی را که قصد بازگو کردن آنها در جمع را دارید در برگه ای یادداشت نمایید و از روی آن صحبت نمایید.
35. تلقین مثبت را فراموش نکنید. به خود تلقین کنید که من از بقیه چیزی کم ندارم خیلی نقاط مثبت دارم که خیلی از افراد ندارند. من نباید ترسی از حضور در جمع داشته باشم. همه کسانی که به راحتی در حضور استاد صحبت می کنند در تواناییها و استعداد ها با من همطراز می باشند و جای نگرانی نیست.
36. موفقیت های خود دراین زمینه را تشویق نمایید. خود را تحسین کنید و به خود جایزه دهید این جایزه می تواند دیدن یک فیلم یا یک گردش و تفریح باشد.
37. به دنبال این نباشید که نقاط ضعف شما کشف نشوند و دیگران به آنها پی نبرند بلکه هر کسی نقاط ضعفی دارد که نیازی به مخفی کردن آنها نیست.
38. سکوت در هنگام اضطراب: هنگامی که اضطراب شما را فراگرفته است اقدام به کاری نکنید 10 ثانیه سکوت نمایید و تمرکز کنید تا رفتاری همراه با آرامش و درست از خودتان بروز دهید.
39. از اتفاقات بد نهراسید: ترس شما از اینکه ممکن است الان لکنت بگیرم یا خوب صحبت نکنم باعث دستپاچگی و عدم تمرکز و اتفاقات بد خواهد گردید بنابراین اگر افکار مزاحم را به فکرتان راه ندهید هرگز اتفاقی برای شما نخواهد افتاد و موفق خواهید شد.
40. شوخی کردن با جمع راهکاری برای خروج از بن بست: هنگامی که اشتباهی را در جمع مرتکب می شوید اعتراف به اشتباه با مایه طنز و حتی اعتراف به اینکه من الان دچار اضطراب هستم شما را از اضطراب رهایی می بخشد. در واقع زمانی که شما به اضطراب خود اعتراف می کنید دیگر چیزی برای مخفی کردن و فشار روحی و استرس ندارید و با آرامش به کارتان ادامه می دهید.
41. در صحبت کردن سنگین و شمرده و با آرامش صحبت کنید.
42. در برابر آینه ایستاده، جلوههای رفتاری خوشایند، حالات بدنی و برداشتهای مثبتی که از وضعیت ظاهری خود دارید، یادداشت کنید و روزی چند بار با صدای بلند بخوانید، مانند این جمله: (من خوش قامت هستم) و....
43. فهرستی از ده لغت یا عبارت - که بیانگر ویژگیهای مثبت شخصیت شما است - تهیه کنید و روزی چند بار آنها را در قالب جمله کاملی بخوانید ؛ مثلاً بگویید: (من باهوش هستم) و... .
44. هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون: (من خجالتی هستم)، (من کمرو هستم) و (من جرأت بیان ندارم) را به زبان نیاورید، بلکه جرأت و شهامت را به خود تلقین کنید، و با صدای بلند در طول روز، چندین نوبت بگویید: من شهامت بیان این سخن، عمل و فعالیت را دارم. اجازه ندهید خاطره شکستهای قبلی به اندیشه شما راه یابد. موفقیتهای گذشته را به خاطر آورید.
45. هرگز خود را سرزنش نکنید.
46. موانع احتمالی و افکار و اعمال مزاحم را شناسایی و ذهن خود را برای مقابله با آن آماده سازید.
47. قبل از اینکه در میان جمع دوستان در کلاس حاضر شوید وشروع به صحبت کنید ، خود را آرام سازید، مثلا با چند تنفس عمیق دیافراگمی برخودتان مسلط شوید و آنگاه سعی نمایند بیانات خود را بصورت آرام، مودبانه ولی قاطعانه مطرح کنید. لازمه این امر یادگیری و تمرین تنش زدایی(ریلکسیشن) است، شما می توانید با یاد گرفتن این مهارت کارآمد در مراکز مشاوره و رواندرمانی بر بسیاری از مشکلات زندگی که از اضطراب ناشی می شود براحتی فائق آیید. لازم به ذکر است که متخصصان ریلکسیشن در منابع خود به سی و شش بیماری که با استفاده از این تکنیک بر طرف می شود اشاره نموده اند که می توانید با جستجوی واژه فوق در اینترنت از آنها آگاه شوید.
48. یکی دیگر از این روش ها تمرین صحبت و رابطه کلامی در مقابل آینه می باشد. یعنی تصویر خود در آینه را فردی غریبه تصور نمایید و رفتار های خود در برابر او را مورد مشاهده و تمرین و اصلاح قرار دهید.
49. یکی از تمرین های موثر در رابطه با استرس در روابط اجتماعی، تمرین موقعیت اجتماعی می باشد. یعنی بر فرض دوستتان نقش استاد و شما نقش خودتان را بازی می کنید و تمام آنچه در موقعیت واقعی قرار است که به استاد بزنید را تمرین می کنید و ارزیابی از رفتارهای خودتان به دست می آورید.
50. یک تمرینی که می توانید از آن استفاده کنید این است که هر روز که از خانه بیرون می روید و در معرض برخورد با افراد مختلف قرار می گیرید ، باب گفتگو را باز کنید و در مورد مسائل مختلف با آنها صحبت کنید. و هر بار که در این کار موفق شدید برای خود تشویقی در نظر بگیرید مثل اینکه یک چیز خوش مزه ای بخورید.
51. یکی دیگر از تکنیکهایی که روانشناسان برای موقعیت های مشابه تجویز می کنند استفاده از تکنیک (کاورت کاندیشن اینگ) یا شرطی سازی نهانی است به این ترتیب که یکماه، هر روز نیم بیست دقیقه در جای ساکتی بنشینید چشمان خود را ببندید و تصور کنید که برای سخنرانی به جلسه ای دعوت شده اید که به آن جلسه می روید و با متانت و تسلط شروع به صحبت می کنید و با موفقیت سخنرانی را تمام می کنید و بشدت مورد تشویق حضار قرار می گیرید و در پایان جلسه نیز از طرف دعوت کنندگان از شما تقدیر به عمل می آید.
52. تکنیک دیگر حساسیت زدایی تدریجی است یعنی ابتدا در یک جمع دو سه نفره از دوستان شروع به صحبت، خواندن دعا، قرآن، و یا ارائه یک مطلب کنید، و وقتی که کاملا در این امر تسلط پیدا کردید در جمع هایی که قدری وسیعتر از جمع قبلی است این کارها را بمنید و کم کم دایره را گسترش دهید تا بتوانید در جمع دویست سیصد نفره براحتی و بدون هیچگونه استرسی سخنرانی کنید.
53. سعی کنید در انجام اعمال عبادی مثل نماز اول وقت سستی به خرج ندهید. موفقیت و روحیه معنوی و عزت نفس با نزدیک شدن به خدا برای انسان حاصل می گردد.
54. در همه کارها به خداوند متعال توکل کنید: افرادی که پیوسته به یاد خدا هستند و به عظمت او ایمان دارند، نه هرگز از بیم تحقیر و سرزنش دیگران عرصه را خالی میکنند و نه هیچگاه به کبر و خود بزرگ بینی دچار میشوند. هر کاری را بر اساس احساس وظیفه و تکلیف انجام میدهند. برای آنها پرداختن به کار با نیت الهی، مهمتر از نتیجه آن است. نه از شکست مایوس میشوند و نه از پیروزی سرمست میگردند. بنابراین مهمترین اصل در کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند ونیایش با او است. وقتی بتوانید حضور در محضر خالق هستی و کمال مطلق را احساس و به او تکیه و اعتماد کنید و بزرگیاش را دریابید و به او بپیوندید، به بزرگی شخصیت خویش واقف خواهید شد.زیرا وقتی تمام تلاشتان رضایت یک نفر(خداوند) باشد دیگر نگران رضایت و عدم رضایت دیگران نخواهید بود. بنابراین، در نمازها حضور قلب بیشتر پیدا کنید و خود را با ذات اقدس الهی مرتبط بدانید، با او سخن بگویید و درد دل کنید و از او کمک بخواهید.
برای مطالعه بیشتر:
1. قدرت تفکر،ژوزف مورفی
2. قدرت اراده، سروری 3. غلبه بر ترس و خستگی،ادوارد اسپنسرث
4. اعتماد به نفس برتر،فیلد گیل لیندن
5. آیین زندگی،دیل کارنگی
6. رمز پیروزی مردان بزرگ،سبحانی
7. پیروزی فکر،مورفی
8. اعتماد به نفس:دستیابی به آن و زندگی با آن،باربارا دی انجلیس
9. کلیدهای پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان،گلن استن هاوس
10. اعتماد به نفس برتر،گیل لیندن فیلد
در پایان مجددا توصیه می کنیم که برای درمان مشکلتان حتما باید تک تک توصیه ها را به صورت جدی به کار بگیرید و با توکل به خدا و یاری طلبی از او و بدون اینکه در خود ترسی احساس کنید اقدام به تمرین های درمانی نمایید. و بدانید که افرادی که در زندگی و ارتباطات اجتماعی موفقیتی کسب کرده اند، برتری بر شما نداشته اند، بلکه استعدادهای خود را شناخته و قبول کرده اند و آنها را به کار گرفته و به دیگران عرضه کرده اند شما نیز می توانید، به شرط آنکه توانایی های خود را باور کنید و ترسی در این مسیر به دلتان راه ندهید. به این نکته توجه داشته باشید که کلید حل مشکل اینگونه افراد، تمرین و تمرین و تمرین آن چیزهایی است که گفته شد. و همیشه بیاد داشته که شما پیرو کسی هستید که فرمود: از بزدلی و ناجرات ورزی بپرهیزید که ننگ و نقص است.(علی علیه آلاف التحیه و السلام) منتخب میزان الحکمه روایت 1046 دوست گرامی، امیدواریم با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع، با همت عالی و بلند، راهکارهای عملی و روشهای تغییر شناخت اهتمام کامل و دقیق و مستمر داشته باشید. تا به هدف نائل آیید. در اینجا باید یاد آور شد، این مقصود اندک اندک به دست میآید نه با چند جلسه تمرین و خواندن چند جلد کتاب. اجرای پیوسته دستور العملها، تکنیکها و رفتارها در رسیدن به هدف سودمند است. مطمئن باشید با جدیت، پشتکار و تمرین به خوبی میتوانید بر مشکل اضطراب اجتماعی پیروز شوید.
منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.
[1] . روضة المتقین، ج 12، ص
نویسنده:هادی عبدلی
- [سایر] با سلام ادامه کد مشاوره 1108478 معدل سال پیش (سال اول دبیرستان)من 19.75است ولی به علت استرس زیاد در کلاس فعال نیستم.موقع استرس تپش قلب زیاد،نمیتونم صحبت کنم،حالم خیلی بد میشه.
- [سایر] با سلام و خسته باشید من وقتی میخوام با کسی صحبت کنم معمولا استرس کل وجودم را میگیرد و بدن و حتی لب و لوچه ام می لرزد . مخصوصا هنگامی که با خانم ها صحبت میکنم خیلی استرس میگیرم و در کلاس درس که مختلط هستیم صحبت کردن برام خیلی مشکل است در حالی که متاهل هستم ولی از روبرو شدن با خانم ها خیلی استرس دارم لطفا راهنمایی کنید . از راهنمایی که در مورد اعتماد بنفس برای بنده انجام دادید ممنونم
- [سایر] سلام عرض می کنم خدمت استاد محترم اقای مرادی از تشریف فرمایتون به مدرسه علمیه فاطمه الزهرا (سلام الله علیها)پونک تشکر می کنم از کم بودن وقت عذر خواهی می کنم شما در مورد کلاس مشاوره ازدواج صحبت کردید من خیلی علاقمند هستتم می خواستم ببینم ایا جایی کلاس داره بتونم پیگیری کنم ؟ در این روزهای مبارک ما رو هم از دعای خودتون بهره مند کنید با تشکر.
- [سایر] باعرض سلام و خسته نباشید<br />یک سوال ضروری داشتم،من کلاس ششم ابتدایی درس می خونم قصد دارم که به مدرسه تیزهوشان برم و فشارو استرس خیلی زیادی روی من هست می خواستم بدونم چطوری میتونم این استرس رو کم کنم؟ آخه یه مسئله دیگه هم هست این که این استرس بیش تر از طرف پدر و مادرمه
- [سایر] با سلام خانم مشاور من صبح ها که از خواب بیدار میشوم استرس زیادی دارم نمیدانم چیکار کنم . با تشکر از شما
- [سایر] با سلام وعرض ادب لطفاً جهت آموزش مفاهیم قرآن کریم وروش تدبر در آیات شریف آن کتاب ،سی دی ویا کلاس و.... معرفی فرمائید. با تشکر
- [سایر] سلام برای تامین کلسیم چکار کنم شیر نمی توانم بخرم ایا از تخم مرغ پخته شده می شود شربت کلسیم درست کرد چگونه تشکر
- [سایر] با سلام من 10 سال است که از ناراحتی استرس رنج می برم حتی از تنها ماندن برای مدت خیلی کوتاه هم می ترسم بنظر شما چکار کنم ؟ در ضمن من 9 سال است ازدواج کردم یک پسر 7 ساله دارم ولی با گذشت تمام این اتفاقات خوب همچنین استرس دارم.
- [سایر] با سلام و خدا قوت. خانوم دکتر من مشکلم اینه که از دورانی که مدرسه میرفتم تا الان که دانشگاه میرم سر کلاس خیلی کم رو هستم مثلا استاد میگه از رودرس بخون دچار استرس میشم و نفسم میگیره مخصوصا حالا که پسرم داریم تو کلاسمون، دوست دارم برم کنفرانس بدم و بلند بلند صحبت کنم اما اصلا نمیتونم خیلی واسم سخته همه نگام کنن ... درسمو تازه تموم کردم دیگه با این مشکلم انگیزه ندارم واسه ارشد شرکت کنم ...خواهشا کمکم کنید با تشکر....
- [سایر] با سلام صحبت من ممکنه که یه کم متفاوت باشه ... ...این موضوع به شدت حیاتیه و از شما خواهش می کنم که راهنماییم کنید که کجا می تونم حضوری با شما صحبت کنم با تشکر