احساس می‌کنم کارایی مغزم کم شده است. همه از بیکاری در رشته‌ام میگویند ؛ لطفاً مرا راهنمایی کنید؟!
سؤال شما به دو مطلب متفاوت اشاره دارد:
بخش اول، نگرانی و شکایت از کاهش عملکرد مغز و ذهن؛
بخش دوم، مربوط به رشته تحصیلی است.
در پاسخ به بخش اول سؤال گفتنی است؛ کاهش کارآیی ذهنی می‌تواند علل گوناگونی داشته باشد که به بعضی از آنها اشاره می‌شود:
1. ممکن است بر اثر برخی از مشکلات روحی (مثل اضطراب و افسردگی) تمرکز شما کم شده و در نتیجه این مشکل به وجود آمده باشد.
2. سوء تغذیه و کمبود برخی از مواد مورد نیاز بدن و مغز (مانند مواد قندی) می‌تواند کارایی سیستم عصبی را کاهش دهد.
3. اختلال خواب (پرخوابی یا بی‌خوابی) و نامنظم شدن چرخه خواب و نیز عدم استراحت کافی، نیز بی‌تأثیر نمی‌باشد.
4. تلقین منفی نسبت به توانمندی‌های خود، عامل دیگری است برای اینکه انسان خود را ناتوان و ضعیف ارزیابی کند.
5. بی‌انگیزگی، یأس و ناامیدی نسبت به آینده شغلی، موجب بروز این گونه نگرانی‌ها می‌شود.
6. بیماری‌های جسمانی - مانند اختلال در سیستم عصبی و نامنظم شدن ناقلین و پیک‌های عصبی - در کاهش کارآیی مغز نقش دارد.
به نظر می‌رسد بدون اینکه هیچ گونه برچسبی به خودتان بزنید و بدون تلقین منفی، هر چه زودتر به مشاور مراجعه کنید تا مشکل شما از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد. عامل اصلی آن، مشخص شود. چه بسا مشکلی که مطرح کرده‌اید، توهمی بیش نیست و اصلاً توانایی ذهنی شما کاهش پیدا نکرده است.
بخش دوم سؤال شما در واقع نوعی نگرانی درباره رشته تحصیلی و آینده شغلی است.
در این زمینه نیز توجه به نکات زیر بایسته است:
1. بی‌تردید رشته تحصیلی نقش تعیین کننده‌ای در آینده شغلی هر کس دارد. البته برخی رشته‌ها در نظر مردم، ارزش بیشتری دارد و برای آنها اهمیت خاصی قائل‌اند. این اختلاف نظر، موجب کاهش ارزش علمی و عملی آن نمی‌شود. اگر بخواهید در زندگی شخصی و علمی به خواست مردم توجه کنید و مطابق نگرش آنها عمل کنید، هرگز ره به جایی نخواهید برد ؛ زیرا هر رشته مورد علاقه شما ممکن است مورد بی‌مهری عده‌ای دیگر باشد. در انتخاب رشته تحصیلی، دو عنصر مؤثر است: الف. علاقه شخصی، ب. توانمندی ذهنی.
این دو عنصر، در وجود شما هست ؛ زیرا هم به رشته خود علاقه‌مندید و هم توان یادگیری آن را دارید. با وجود این دو عنصر، دیگر خواست مردم و سخنان آنان، نباید در شما تأثیری بگذارد.
2. از امروز دیگر عبارت ناتوانی مغزی و هوشی را بر زبان نیاورید که خود یک نوع تلقین منفی است و موجب از کف دادن توانایی‌های شما می‌گردد. اگر شما ناتوان بودید، پس چگونه به دانشگاه راه یافته‌اید ؛ در حالی که خیلی از افراد به این موفقیت دست نیافته‌اند؟! باور داشته باشید که امروز نیز از همان توانمندی‌ها برخوردارید.
3. فهرستی از لیاقت‌ها و توانایی‌های خود را تهیه کنید و روزی دو یا سه بار آن را بخوانید. بکوشید روزی یک صفت خوب به آن اضافه کنید.
4. در به کارگیری حافظه و توان هوشی خود، تردید نکنید. آیات قرآن و اشعار ارزشمند را حفظ کنید. کتاب‌های مورد علاقه خود را مطالعه و همواره از توانمندی‌های خود استفاده کنید.
5. هرگاه سؤالی برای شما مطرح شد، آن را یادداشت کرده و درباره جواب آن بیندیشید. در آن زمینه مطالعه و یا از دیگران سؤال کنید. هرگز با تلقین اینکه (من نمی‌دانم و...)، به خواندن مکرر سؤال نپردازید.
6. به صورت مرتب و با برنامه، هر روز دو نوبت قرآن بخوانید ؛ به خصوص به هنگام صبح و شب (قبل از خواب).
7. افکار منفی را به ذهن خود راه ندهید. همیشه به آینده مثبت بیندیشید. لازم است بدانید مغز انسان گنجایش بسیار بالایی دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید ادیسون تنها از 13 درصد ظرفیت مغز خودش استفاده کرده است و افراد متخصص، اغلب تنها از 8 درصد توانایی مغزشان استفاده می‌کنند ؛ بنابراین مغز ما انسان‌ها گنجایش بسیار زیادی دارد و باید تلاش کنیم از این ظرفیت بالا و پتانسیل عظیم حداکثر استفاده را ببریم.
نویسنده: ابوالقاسم بشیری
