خانمی 35 ساله هستم با دو بچه. شوهرم بد دهن و بد اخلاق است و به هر بهانه ای دعوا می کند چند روزی خوب است و دوباره به هر بهانه ای دعوا راه می اندازد. من به خاطر اینکه دعوا نشود و سر و صدا راه نیفتد و از ترس آبروم باهاش حرف نمی زنم، اما قهر هم نیستم. خواستم بدانم کار من درست است؟ لطفاً راهنماییم کنید.

خانمی 35 ساله هستم با دو بچه. شوهرم بد دهن و بد اخلاق است و به هر بهانه ای دعوا می کند چند روزی خوب است و دوباره به هر بهانه ای دعوا راه می اندازد. من به خاطر اینکه دعوا نشود و سر و صدا راه نیفتد و از ترس آبروم باهاش حرف نمی زنم، اما قهر هم نیستم. خواستم بدانم کار من درست است؟ لطفاً راهنماییم کنید.

پرسشگر گرامی؛ از حسن اعتمادتان به مشاوران این مرکز که باعث گردیده در اولین تماس خود با پرسمان، مسائل مهم زندگی خود را با ما در میان بگذارید، سپاسگزاریم.
احساستان را از زندگی در شرایطی که برایمان ترسیم نمودید کاملاً درک می­نماییم. شاید هیچ چیزی به این اندازه برای یک زن آزار دهنده نباشد که مجبور باشد در فضایی زندگی نماید که همسرش احترامش را حفظ نکند.
به هر حال امیدواریم خداوند آرامشی را به شما هدیه نماید تا آنچه را که نمی ­توانید تغییر دهید، بپذیرید و شهامتی ارزانی تان نماید که آنچه را می­ توانید تغییر دهید، تغییر دهید و دانشی که تفاوت آن دو را بدانید.
اگر چه ممکن است ماندن در رابطه زناشویی با شوهرتان هر روز مشکلات و مسائل حادی برای­تان به همراه داشته باشد، امّا با توجّه به این­که احتمالاً سابقه بددهنی همسرتان به سال­ها پیش برمی­ گردد و لاجرم برای ترک آن نیز متقاعد نشده، بنابراین شاید هیچ چیز به این اندازه کمکتان نکند که بهتر است ابتدا واقعیّات زندگی با همسرتان را بپذیرید تا بتوانید متناسب با آن به دنبال راه حل باشید.
از جمله موارد مهمی که شایسته است شما به آن توجه نمایید، یادگیری شیوه رفتار درست با همسرتان به عنوان فردی بددهن است؛ زیرا عدم رعایت این نکات آثار و تبعات سنگینی را برای شما و فرزندان­تان به همراه خواهد داشت؛ بنابراین در ادامه در مورد نحوه برخورد شما با بددهنی همسرتان به مواردی اشاره می­ گردد که شایسته است در نوع تعامل با همسرتان مدّ نظر قرار دهید :
1- به طور کلّی گفتنی است که گرچه حق دفاع برای همه کس در چنین شرایطی محفوظ است؛ ولی دفاع منحصر در مقابله به مثل و خشمگین شدن در مقابل چنین افرادی نیست، بلکه با حفظ آرامش و فرو بردن خشم نیز می ‌توان از خویش دفاع کرد؛ لذا از شما انتظار می­رود که در گام اوّل طبق آموزه­های قرآن مجید که یکی از اوصاف پرهیزکاران را(والکاظمین الغیظ)[1] می‌داند و این صفت را مقید به قید و وصفی نکرده است( یعنی در هر حال این صفت، پسندیده و قابل تحسین است)، عمل نمایید؛ زیرا این تصوّر باطلی است که گمان نمایید با خشمگین شدن در مقابل چنین فردی و مقابله به مثل می­توان او را اصلاح کرد؛ زیرا نه تنها چنین عکس العملی به اصلاح فرد مقابل نمی­انجامد، بلکه باعث تنبیه و مجازات وی نیز نشده و حتّی باعث نمی­گردد خودتان نیز تخلیه شوید.
امام علی‌ علیه ‌السلام شنیدند که مردی به قنبر دشنام می‌گوید و قنبر برای جواب او خود را آماده کرده است. حضرت فرمود:( قنبر آرام باش! دشنام گویی را با خواری و بی اعتنایی واگذار که با این کار خدا را خشنود و شیطان را خشمگین می‌سازی و دشمنت را کیفر می‌دهی) سپس قسم یاد کرد که هرگز شخص با ایمان، پروردگار خود را از چیزی مانند حلم راضی نساخته و شیطان را از عملی مثل سکوت، خشمگین نکرده و احمق را همانند خاموشی مجازات ننموده است.[2]
2- در گام بعد و برای تغییر و اصلاح رفتار همسرتان سعی نمایید علّت بددهنی ایشان نسبت به خود را بیابید. برای اینکار مواقعی را که وی دچار چنین رفتاری شده لیست نموده و بکاوید. مطمئن باشید با این­کار کمک شایان توجّهی به حل مسأله خواهید نمود؛ زیرا از یک سو هم به علّت رفتار وی پی ­خواهید برد هم اینکه متوجّه می گردید چه رفتار و عکس­ العملی از سوی شما باعث تشدید یا کاهش رفتار نامطلوب وی خواهد شد. به عنوان مثال ممکن است به این نتیجه برسید که وقتی از مردان دیگر نظیر برادر و یا پدر خود در مقابل همسرتان تعریف می­ کنید وی حسّاس شده و در عکس­ العملی شدید و فقط برای ابراز ناراحتی خود دهان به الفاظ ناشایست می­ گشاید. مسلّم است در چنین مواردی شایسته است از تعریف مردان دیگر در مقابل او جداً خودداری کنید.
3- تا جایی که در توانتان است، از درگیری لفظی با وی اجتناب کنید.
4- هرگز مقابله به مثل ننموده و بددهنی­های وی را جواب ندهید.
5- در هر حال سعی کنید متانت خود را در کلام و رفتار حفظ نموده و عفّت کلام را در مقابل وی کاملاً رعایت کنید.
6- در مواقع بددهنی وی سکوت کنید، اما اگر با سکوت شما بیشتر عصبی شده و بددهنی می­ کند، سکوت نکرده، بلکه با او به آرامی و مؤدبانه صحبت نمایید.
7- در مواقعی که با همدیگر خیلی خوب هستید با آرامش و زبان خوش به او بگویید که جنبه­های بسیار مثبتی دارد و حیف است که حرفهای بد از دهانش خارج شود.
8- احادیثی از معصومین درباره بددهنی و حرف ­های زشت برای او به شیوه مستقیم و غیرمستقیم بیان کنید.
9- در صورت امکان با افرادی که از نظر اخلاقی و شخصیّتی در سطح مطلوبی هستند رفت و آمد داشته باشید تا به مرور زمان اخلاق و رفتارشان در همسرتان مؤثّر افتد.
10- در صورتی که دوستان ناباب و بددهن دارد سعی کنید ارتباط او را با آنها به روشهای مختلف و با ذکاوت زنانگی خود کمتر کنید.
11- اگر با مشکلی همچون مسائل مالی مواجه می­شود با او همدردی نمایید تا احساس کند خود و کارهایش برای شما مهم هستند.
12- از معجزه ابراز محبّت و تکریم شخصیّت همسرتان در خلوت و جمع غافل نگردید؛ زیرا همه انسانها بالطبع دوستدار محبّت­اند و حاضر نیستند به هر قیمتی خود را از چنین کانون آرامش بخشی محروم سازند؛ لذاست که در اینصورت سازگاری­شان با اطرافیان و به ویژه با فردی که به وی محبّت می­کند بیشتر خواهد شد.
نکته نهایی
پرسشگر گرامی؛ یک اصل کلی در مورد انسانها وجود دارد و آن اینکه انسان موجودی تغییرپذیر است، یعنی همانطور که روی دیگران تأثیر می­گذارد از رفتار دیگران متأثر نیز می­شود و رفتار او تغییر می­کند. قطعاً شما با رفتار پسندیده خود می­توانید همسرتان را تحت تأثیر قرار دهید. مطمئن باشید اگر حوصله به خرج داده و صبر و تحمّل را سرلوحه رفتار خود نمایید به لطف خدا تغییرات اساسی در رفتار و گفتار همسرتان ایجاد خواهید نمود. از توسّل به اهل بیت علیهم السلام و درخواست استعانت از آنان در مسیر هدایت همسرتان غفلت نورزید.

پی نوشت ها :
[1]. آل عمران (3)، آیه 134.
[2]. سفینةالبحار، ج 1، ماده حلم، ص 300

نویسنده : گروه روانشناسی و مشاوره پرسمان