حلال
حلال،این عنوان در مقابل حرام وبه معنای انچه که از لحاظ شرعی جایز است.
گرفتن سود بانکی حلال است یا حرام است؟
گرفتن سود بانکی ازنظر شرعی اشکال دارد؟ طبق نظر برخی از مراجع عظام تقلید: به نظر مشهور مراجع عظام: سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مردم نزد بانکها و سودی که بانک به آن می‌دهد در صورتی حلال است که طبق قراردادها و عقود اسلامی(مانند مضاربه، شرکت، جعاله و...) باشد و پرداخت‌کننده یقین داشته باشد و یا احتمال قابل‌ملاحظه دهد که بانک به‌عنوان وکیل از طرف مشتری این قراردادها را به‌صورت شرعی انجام می‌دهد، امام اگر بداند که این امور جنبه ظاهری و صوری دارد و فقط روی کاغذ است آن سود حرام است. به نظر آیت‌الله بهجت: گذاشتن پول در بانک و گرفتن سود بانکی جایز نیست، ولی جایز است پول را به بانک داد و مقدار سود توافقی را با فروش چیزی به بانک، از بانک گرفت، مثلاً اگر سود بانکی پول شما در یک سال دویست هزار تومان میشود، بانک یک خودکار را از شما به مبلغ دویست هزار تومان خریداری کند، به‌شرط آن‌که به مدت یک سال، یک‌میلیون تومان به‌عنوان قرض در بانک بگذارید. به نظر آیت‌الله وحید خراسانی: اگر با بانک شرط سود کنید این سپرده‌گذاری و سود دریافتی حرام است و اگر شرط سود نکنید ولی خود را طلبکار بانک بدانید بازهم بنابراحتیاط واجب این سپرده گذاری و سود دریافتی حرام است. و اگر شرط سود نکنید و خود را طلبکار بانک ندانید این سپرده‌گذاری اشکالی ندارد و اگر به‌عنوان سرمایه‌گذاری باشد با رعایت شرایط مضاربه درصورتی‌که برای معاش خود و خانواده به ای سرمایه‌گذاری نیاز دارید باید بنا بر احتیاط واجب همان ابتداء یک‌پنجم آن را به‌عنوان خمس بپردازید و اگر برای معاش خود و خانواده به آن نیاز ندارید بنا بر فتوی باید خمس این سرمایه را بپردازید و سودی که بانک می‌پردازد قبل از تصرف در آن، بنا بر احتیاط واجب یک‌پنجم آن را به سادات فقیر به‌قصد ما فی الذمه بدهید. پی‌نوشت‌ها: جامع المسائل(فارسی-فاضل)، ج1، ص:220، سؤال 884. استفتائات (بهجت)، ج3، ص:191، سؤال3993. استفتائات جدید (تبریزی)، ج1، ص:478، سؤال 2100. اجوبه الاستفتائات رهبری (فارسی)، ص:463، سؤال 1904. استفتائات جدید (مکارم)، ج1، ص:416، سؤال1383. جامع الاحکام (صافی)، ج2، ص:304، سؤال 1991.
گرفتن سود بانکی ازنظر شرعی اشکال دارد؟ طبق نظر برخی از مراجع عظام تقلید: به نظر مشهور مراجع عظام: سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مردم نزد بانکها و سودی که بانک به آن می‌دهد در صورتی حلال است که طبق قراردادها و عقود اسلامی(مانند مضاربه، شرکت، جعاله و...) باشد و پرداخت‌کننده یقین داشته باشد و یا احتمال قابل‌ملاحظه دهد که بانک به‌عنوان وکیل از طرف مشتری این قراردادها را به‌صورت شرعی انجام می‌دهد، امام اگر بداند که این امور جنبه ظاهری و صوری دارد و فقط روی کاغذ است آن سود حرام است. به نظر آیت‌الله بهجت: گذاشتن پول در بانک و گرفتن سود بانکی جایز نیست، ولی جایز است پول را به بانک داد و مقدار سود توافقی را با فروش چیزی به بانک، از بانک گرفت، مثلاً اگر سود بانکی پول شما در یک سال دویست هزار تومان میشود، بانک یک خودکار را از شما به مبلغ دویست هزار تومان خریداری کند، به‌شرط آن‌که به مدت یک سال، یک‌میلیون تومان به‌عنوان قرض در بانک بگذارید. به نظر آیت‌الله وحید خراسانی: اگر با بانک شرط سود کنید این سپرده‌گذاری و سود دریافتی حرام است و اگر شرط سود نکنید ولی خود را طلبکار بانک بدانید بازهم بنابراحتیاط واجب این سپرده گذاری و سود دریافتی حرام است. و اگر شرط سود نکنید و خود را طلبکار بانک ندانید این سپرده‌گذاری اشکالی ندارد و اگر به‌عنوان سرمایه‌گذاری باشد با رعایت شرایط مضاربه درصورتی‌که برای معاش خود و خانواده به ای سرمایه‌گذاری نیاز دارید باید بنا بر احتیاط واجب همان ابتداء یک‌پنجم آن را به‌عنوان خمس بپردازید و اگر برای معاش خود و خانواده به آن نیاز ندارید بنا بر فتوی باید خمس این سرمایه را بپردازید و سودی که بانک می‌پردازد قبل از تصرف در آن، بنا بر احتیاط واجب یک‌پنجم آن را به سادات فقیر به‌قصد ما فی الذمه بدهید. پی‌نوشت‌ها: جامع المسائل(فارسی-فاضل)، ج1، ص:220، سؤال 884. استفتائات (بهجت)، ج3، ص:191، سؤال3993. استفتائات جدید (تبریزی)، ج1، ص:478، سؤال 2100. اجوبه الاستفتائات رهبری (فارسی)، ص:463، سؤال 1904. استفتائات جدید (مکارم)، ج1، ص:416، سؤال1383. جامع الاحکام (صافی)، ج2، ص:304، سؤال 1991.
پاسخ:
گرفتن سود بانکی ازنظر شرعی اشکال دارد؟
طبق نظر برخی از مراجع عظام تقلید:
به نظر مشهور مراجع عظام:
سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مردم نزد بانکها و سودی که بانک به آن می‌دهد در صورتی حلال است که طبق قراردادها و عقود اسلامی(مانند مضاربه، شرکت، جعاله و...) باشد و پرداخت‌کننده یقین داشته باشد و یا احتمال قابل‌ملاحظه دهد که بانک به‌عنوان وکیل از طرف مشتری این قراردادها را به‌صورت شرعی انجام می‌دهد، امام اگر بداند که این امور جنبه ظاهری و صوری دارد و فقط روی کاغذ است آن سود حرام است.
به نظر آیت‌الله بهجت:
گذاشتن پول در بانک و گرفتن سود بانکی جایز نیست، ولی جایز است پول را به بانک داد و مقدار سود توافقی را با فروش چیزی به بانک، از بانک گرفت، مثلاً اگر سود بانکی پول شما در یک سال دویست هزار تومان میشود، بانک یک خودکار را از شما به مبلغ دویست هزار تومان خریداری کند، به‌شرط آن‌که به مدت یک سال، یک‌میلیون تومان به‌عنوان قرض در بانک بگذارید.
به نظر آیت‌الله وحید خراسانی:
اگر با بانک شرط سود کنید این سپرده‌گذاری و سود دریافتی حرام است و اگر شرط سود نکنید ولی خود را طلبکار بانک بدانید بازهم بنابراحتیاط واجب این سپرده گذاری و سود دریافتی حرام است. و اگر شرط سود نکنید و خود را طلبکار بانک ندانید این سپرده‌گذاری اشکالی ندارد و اگر به‌عنوان سرمایه‌گذاری باشد با رعایت شرایط مضاربه درصورتی‌که برای معاش خود و خانواده به ای سرمایه‌گذاری نیاز دارید باید بنا بر احتیاط واجب همان ابتداء یک‌پنجم آن را به‌عنوان خمس بپردازید و اگر برای معاش خود و خانواده به آن نیاز ندارید بنا بر فتوی باید خمس این سرمایه را بپردازید و سودی که بانک می‌پردازد قبل از تصرف در آن، بنا بر احتیاط واجب یک‌پنجم آن را به سادات فقیر به‌قصد ما فی الذمه بدهید.
پی‌نوشت‌ها:
جامع المسائل(فارسی-فاضل)، ج1، ص:220، سؤال 884.
استفتائات (بهجت)، ج3، ص:191، سؤال3993.
استفتائات جدید (تبریزی)، ج1، ص:478، سؤال 2100.
اجوبه الاستفتائات رهبری (فارسی)، ص:463، سؤال 1904.
استفتائات جدید (مکارم)، ج1، ص:416، سؤال1383.
جامع الاحکام (صافی)، ج2، ص:304، سؤال 1991.
- [سایر] آیا سود بانکی حرام است؟
- [سایر] بهره های بانکی حرام است یا حلال؟
- [آیت الله بهجت] حکم سود بانکی، سود وام و سود سپرده چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا سود اوراق مشارکت حلال است یا حرام ؟
- [آیت الله سبحانی] گرفتن سود سپرده بر اساس قوانین بانکی کشورهای غیر اسلامی جایز است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] خانه ای خریداری شده است که بخشی از قیمت آن سود بانکی بوده است، تکلیف چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا سود بانکی در صورتی که شخص به قصد سود برای پول در بانک بگذارد یا به این قصد نباشد در هر دو صورت حکمش چیست ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] همانگونه که مستحضرید برخی از بانک ها ضمن ارائه خدمات بانکی از جمله کارت بانک، به باقیمانده حساب بانکی چه بخواهیم و چه نخواهیم به طور خودکار سود هشت درصد اضافه می کنند. لطفاً حکم استفاده از این سود بانکی را مرحمت فرمایید؟
- [سایر] در بانک های ایران سیستم به گونه ای است که وقتی پولی را در بانک می گذاریم پس از مدتی به آن سود تعلق می گیرد. آیا سود تعلق گرفته به این پول، حرام است یا حلال؟!
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیاسودی که به سپرده های بانکی تعلق می گیرد حلال است؟ و آیا خمس دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تخم حیوانات دریایی حلال، حلال و تخم حیوانات دریایی حرام، حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر سپرده‌های بانکی به عنوان قرض باشند و سودی برای آن‌ها مقرر نشود، تصرف در آن‌ها برای بانکها جایز است و اگر سودی قرارداد شود، قرارداد سود حرام و باطل است و اصل قرض نیز خالی از اشکال نیست و بانکها بنابر احتیاط نمیتوانند در آنچه میگیرند تصرّف کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تخم پرندگان حلال، حلال و تخم پرندگان حرام، حرام است. و اگر مشتبه باشد تخمهائی که دو طرف آن مساوی است حرام است و تخمهائی که یک طرف آن باریک تر است حلال است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] گرفتن سود از بانک های خارجی و غیرمسلمان اشکال ندارد، ولی از بانکهای مسلمان، حرام است.
- [آیت الله مظاهری] تخم و شیر از حیوان حلال گوشت حلال است و از حیوان حرام گوشت حرام است، و تخم ماهی که به آن خاویار می‌گویند اگر از ماهی فلسدار باشد حلال است.
- [آیت الله اردبیلی] تخم ماهی حلال گوشت (خاویار) هرچند نرم و لَزِج باشد حلال است و تخم ماهی حرام گوشت هرچند سفت و خشن باشد حرام می‌باشد و اگر در موردی مشتبه شود که از قبیل حلال است یا حرام، بنابر احتیاط اگر لَزِج و نرم باشد، از مصرف آن خودداری شود و اگر سفت و زبر باشد، خوردن آن حلال است.
- [آیت الله مظاهری] اگر شک داشته باشیم حیوانی حلال گوشت است یا حرام گوشت، خوردن گوشت و شیر و تخم آن حلال است.
- [آیت الله بهجت] وام گرفتن از بانک در صورتی که در آن شرط سود شده باشد، جایز نیست و ربا و حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جایز نیست چیزی که فایده حلال و حرام هر دو دارد به قصد فایده حرام عاریه بدهند.
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش رادیو و تلویزیون، که دارای منافع حلال و حرام است، به قصد منفعت حلال مانعی ندارد؛ و همچنین است استفاده از آن در جهت حلال، ولی بههیچوجه نباید از آن استفاده حرام بکنند، و نیز باید در دسترس کسی که استفاده حرام می‌کند قرار ندهند.