قرآن و معاد جسمانی و روحانی؟

قرآن و معاد جسمانی و روحانی؟

آیاتی که بیانگر معاد (جسمانی- روحانی) هستند بر دو دسته اند:
الف. آیاتی که در مقام بیان پاداش و کیفر اعمال هستند که لازمه آن تحقق معاد است و الا وعده به پاداش و جزاء وعده ای کاذب خواهد بود. تعداد این آیات 1261 آیه است که می توان به دو سه مورد اشاره کرد:
سوره آل عمران آیه 4:
کسانی که به آیات خدا کفر ورزیدند بی‌تردید عذابی سخت‌خواهند داشت و خداوند شکست‌ناپذیر و صاحب‌انتقام است
سوره انعام آیه 70:
فریفته شدگان به زندگی دنیا ...... گرفتار اعمالی شده اند که خود انجام داده اند؛ نوشابه ای از آب سوزان برای آنهاست و عذاب دردناکی به خاطر اینکه کفر می ورزیدند
سوره هود آیه 108:
و اما کسانی که نیکبخت‌شده‌اند تا آسمانها و زمین برجاست در بهشت جاودانند مگر آنچه پروردگارت بخواهد [که این] بخششی است که بریدنی نیست
سوره رعد آیه 29:
کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند خوشا به حالشان و خوش سرانجامی دارند

ب. آیاتی که به نوعی تصریح به حیات پس از مرگ دارند (یا در مقام بیان حشر و نشر اند و یا گفتگوی آن جهانی را مطرح می کنند و یا ظهور در جاودانگی روح انسان دارند). تعداد این آیات 414 آیه است و به عنوان مثال چند مورد را ذکر می کنیم:
سوره اعراف آیه 48:
و اهل ا عراف مردانی را که آنان را از سیمایشان می‌شناسند ندا می دهند [و] می‌گویند جمعیت‌شما و آن [همه] گردنکشی که می‌کردید به حال شما سودی نداشت
همان آیه 50:
و دوزخیان بهشتیان را آواز می‌دهند که از آن آب یا از آنچه خدا روزی شما کرده بر ما فرو ریزید می‌گویند خدا آنها را بر کافران حرام کرده است
سوره یس آیه 51 و 52:
و در صور دمیده خواهد شد پس بناگاه از گورهای خود شتابان به سوی پروردگار خویش می‌آیند می‌گویند ای وای بر ما چه کسی ما را از آرامگاهمان برانگیخت؟

1.آیاتی که بیانگر معاد روحانی هستند که می توان به مواردی مثال زد:
سوره بقره آیه 167:
خداوند کارهایشان را که بر آنان مایه حسرتهاست به ایشان می‌نمایاند (خواننده عزیز حتما می داند که حسرت برای روح است و نه جسم)
سوره توبه آیه 72:
خداوند به مردان و زنان با ایمان باغهایی وعده داده است که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است در آن جاودانه خواهند بود و [نیز] سراهایی پاکیزه در بهشتهای جاودان [به آنان وعده داده است] و خشنودی خدا بزرگتر است این است همان کامیابی بزرگ (در این آیه پس از بیان لذت جسمانی رضوان خداوند مطرح می شود و اینکه این رضوان از این لذت جسمانی برتر است فلذا باید لذتی روحانی باشد)

2. آیاتی که بیانگر معاد جسمانی هستند که خود نیز دو دسته اند:
الف. آیاتی که بیانگر نعمت ها و عذاب هایی در آخرت هستند که فقط می تواند جسمانی باشد (باغ های بهشت، انواع غذاها و ظروف، انواع لباس ها و ...)به عنوان مثال:
سوره نساءآیه 56:
به زودی کسانی را که به آیات ما کفر ورزیده‌اند در آتشی [سوزان] درآوریم که هر چه پوستشان بریان گردد پوستهای دیگری بر جایش نهیم تا عذاب را بچشند آری خداوند توانای حکیم است
سوره حاقه آیه 26:
کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده می شود ... (به آنان گفته می شود) بخورید و بنوشید گواراتان باد به [پاداش] آنچه در روزهای گذشته انجام دادید

ب. آیاتی که بیانگر حضور بدن انسان در روز رستاخیز است. این آیات سه دسته اند:
1. انسان پس از مرگ به خاک بر می گردد و سپس از آن خارج می شود. به عنوان مثال:
سوره طه آیه 55:
ما شما را از خاک آفریدیم و به خاک باز می گردانیم و دوباره از خاک بر می انگیزانیم
2. انسان ها از دورن گورهای خود بر می خیزند. به عنوان مثال:
سوره یس آیه 51:
و در صور دمیده خواهد شد پس بناگاه از گورهای خود شتابان به سوی پروردگار خویش می‌آیند
3. سخن گفتن اعضای بدن انسان در روز قیامت. به عنوان مثال:
سوره یس آیه 65:
امروز بر دهانهای آنان مهر می‌نهیم و دستهایشان با ما سخن می‌گویند و پاهایشان بدانچه فراهم می‌ساختند گواهی می‌دهند
علاوه بر آیات فوق آیاتی نیز در قرآن مطرح شده که نمونه های مشابه معاد را ذکر می کند تا انسان های متقی به مسئله معاد یقین بیشتری پیدا کنند. به عنوان مثال می توان به داستان حضرت ابراهیم و احیای پردگان که در آیه 260 سوره ابراهیم آمده اشاره کرد و یا داستان حضرت عزیر (ارمیای نبی) که در آیه 259 همان سوره آمده است کما اینکه خود قرآن برای معاد به رویش گیاهان پس از خشکی و مردگی آنها تمثیل زده است. (سوره اعراف آیه 57)
بنابراین هم معاد جسمانی و هم معاد روحانی در آیات قرآن ذکر شده است که ما صرفا چند آیه از آیات معاد را گفتیم تا برای خواننده محترم نقطه شروعی باشد که خود نیز از لذت مطالعه و فهم قرآن بی نصیب نماند.