منظور از مقام محمود که در سوره اسراء، آیه 79 و همچنین زیارت عاشورا آمده، به چه معناست؟
مقام محمود، مقام شفاعت است و این مقام، در مرحله نخست، ویژه رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و بعد اهل بیت‌علیهم السلام او است. روایات فراوانی وجود دارد که مقام محمود را به مقام شفاعت، تفسیر کرده است. امام صادق(علیه السلام) درباره مقام محمود می‌فرماید: مقام و مرتبه‌ای است که همه پیشینیان و متأخران، غبطه آن را می‌خورند1.<BR/> در حدیث دیگری چنین آمده‌است: وقتی علی بن ابی طالب(علیه السلام)، آیه (فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً )2 را تلاوت کرد، پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)، به علی(علیه السلام) فرمود: (همانا پروردگار متعال، شفاعت را به من بخشید تا در حق اهل توحید از امتم، شفاعت کنم و آن را درباره دشمنان تو و دشمنان فرزندان تو، ممنوع ساخت)3.<BR/> همچنین فرمود: مقام پسندیده، مقامی است که من در آن برای امتم شفاعت می‌کنم4.<BR/> در این زمینه، در آثار دانشمندان اهل سنت، روایات زیادی از پیامبر(صلی الله علیه وآله)، نقل شده که در آنها، مقام محمود، به شفاعت، تفسیر و تأویل شده است5.<BR/> مفسران به پیروی از این احادیث، معتقدند که (منظور از این مقام والا و ارجمند، منزلت شفاعت و بالاتر از مقام شفاعت است)6.<BR/> 2. گرچه مقام محمود، ویژه پیامبر و آل اوست، ولی در مراحل پایین‌تر، عالمان راستین، شهدا و مؤمنین هم می‌توانند این مقام را دارا شوند و به اذن خدا، از بعضی افراد، شفاعت کنند.<BR/> امیرالمومنین(علیه السلام) در مورد اهل محشر می‌فرماید: (جمع می‌شوند در موطنی که در آن جا، مقام حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) است. آن گاه، پیامبر به گونه‌ای خداوند را ستایش می‌کند که هیچ کس قبل از او ستایش نکرده است و بعد از آن، ستایش می‌کند هر مؤمن و مؤمنه‌ای، و ابتدا می‌کند به صدیقین و شهدا و بعد از آن صالحان؛ در این هنگام تمامی اهل آسمان و زمین، پیامبر را ستایش می‌کنند ؛ چنان که در قرآن آمده است: <BR/>(عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً) ؛ (پس خوشا به حال کسی که برای او در این روز، بهره و نصیبی باشد و وای به حال کسی که در این روز، بهره و نصیبی نداشته باشد)7.<BR/> <BR/><BR/> 1 نورالثقلین، ج 3، ص 206 .<BR/> 2 اسراء (17 )، آیه 79 .<BR/> 3 همان، ص 207 ؛ تفسیر برهان، ج 2، ص 438 .<BR/> 4 نورالثقلین، ج3، ص 392 .<BR/> 5 در المنثور، ج 5، ص 324 .<BR/> 6 تفسیر موضوعی قرآن، ج 5، (معاد در قرآن ) .<BR/> 7 نورالثقلین، ج 3، ص 205
