اختلاف
اختلاف ضد اتفاق است.
اختلاف آراء علما را چگونه می‌توان توجیه کرد؟
اختلاف آراء علما را چگونه می‌توان توجیه کرد؟ درباره احکام گفتنی است که احکام دو گونه است: 1- ضروری، 2- اختلافی. احکام ضروری دستور صریح دارد و مورد قبول همگان است؛ نظیر وجوب نماز، روزه، حج و... احکام اختلافی آن است که دستور صریح ندارد و لذا ضروری دین به شمار نمی‌رود و ممکن است صاحب نظران، دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن داشته باشند. هم‌چنین در احکام غیرضروری این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان و بر اساس اصول اجتهادی، فقیه فتوای ابتکاری و جدیدی صادر کند؛ نظیر فتوای امام(ره) درباره شطرنج. و نیز در احکام غیر ضروری، نظام فکری و گرایش‌ها و مطالعات مجتهد در صدور فتوایش نقش دارد؛ یعنی، ممکن است درباره یک موضوع، فقیهی که با مسائل روز و نیز با زندگی اقشار مختلف آشنایی دارد و مسافرت‌هایی را به کشورهای مختلف داشته است و... به گونه‌ای فتوا بدهد؛ ولی فقیه دیگری که تنها با اصطلاحات تخصصی و اجتهادی آشنا است، به گونه‌ای دیگر فتوا صادر کند: بنابراین آشنایی فقیه با مسائل روز و نوع نگرش وی در جهان‌بینی، قهراً در استنباط و فتوای او تأثیر خواهد داشت. ناگفته نماند که همین اختلاف نظر نیز موازین و حریم خاصی دارد و امکان ندارد از چارچوبه اسلام و دستورات کلی شرع خارج شود. پس ضروری دین، یک حکم بیشتر ندارد. غیر ضروری نیز در چارچوبه خاص و معینی قرار دارد و بر این اساس می‌توان گفت که: (دین به نوبه خود نظام‌بردار است).
اختلاف آراء علما را چگونه می‌توان توجیه کرد؟ درباره احکام گفتنی است که احکام دو گونه است: 1- ضروری، 2- اختلافی. احکام ضروری دستور صریح دارد و مورد قبول همگان است؛ نظیر وجوب نماز، روزه، حج و... احکام اختلافی آن است که دستور صریح ندارد و لذا ضروری دین به شمار نمی‌رود و ممکن است صاحب نظران، دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن داشته باشند. هم‌چنین در احکام غیرضروری این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان و بر اساس اصول اجتهادی، فقیه فتوای ابتکاری و جدیدی صادر کند؛ نظیر فتوای امام(ره) درباره شطرنج. و نیز در احکام غیر ضروری، نظام فکری و گرایش‌ها و مطالعات مجتهد در صدور فتوایش نقش دارد؛ یعنی، ممکن است درباره یک موضوع، فقیهی که با مسائل روز و نیز با زندگی اقشار مختلف آشنایی دارد و مسافرت‌هایی را به کشورهای مختلف داشته است و... به گونه‌ای فتوا بدهد؛ ولی فقیه دیگری که تنها با اصطلاحات تخصصی و اجتهادی آشنا است، به گونه‌ای دیگر فتوا صادر کند: بنابراین آشنایی فقیه با مسائل روز و نوع نگرش وی در جهان‌بینی، قهراً در استنباط و فتوای او تأثیر خواهد داشت. ناگفته نماند که همین اختلاف نظر نیز موازین و حریم خاصی دارد و امکان ندارد از چارچوبه اسلام و دستورات کلی شرع خارج شود. پس ضروری دین، یک حکم بیشتر ندارد. غیر ضروری نیز در چارچوبه خاص و معینی قرار دارد و بر این اساس می‌توان گفت که: (دین به نوبه خود نظام‌بردار است).
پاسخ:
اختلاف آراء علما را چگونه می‌توان توجیه کرد؟
درباره احکام گفتنی است که احکام دو گونه است:
1- ضروری،
2- اختلافی.
احکام ضروری دستور صریح دارد و مورد قبول همگان است؛ نظیر وجوب نماز، روزه، حج و... احکام اختلافی آن است که دستور صریح ندارد و لذا ضروری دین به شمار نمی‌رود و ممکن است صاحب نظران، دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن داشته باشند. هم‌چنین در احکام غیرضروری این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان و بر اساس اصول اجتهادی، فقیه فتوای ابتکاری و جدیدی صادر کند؛ نظیر فتوای امام(ره) درباره شطرنج. و نیز در احکام غیر ضروری، نظام فکری و گرایش‌ها و مطالعات مجتهد در صدور فتوایش نقش دارد؛ یعنی، ممکن است درباره یک موضوع، فقیهی که با مسائل روز و نیز با زندگی اقشار مختلف آشنایی دارد و مسافرت‌هایی را به کشورهای مختلف داشته است و... به گونه‌ای فتوا بدهد؛ ولی فقیه دیگری که تنها با اصطلاحات تخصصی و اجتهادی آشنا است، به گونه‌ای دیگر فتوا صادر کند:
بنابراین آشنایی فقیه با مسائل روز و نوع نگرش وی در جهان‌بینی، قهراً در استنباط و فتوای او تأثیر خواهد داشت. ناگفته نماند که همین اختلاف نظر نیز موازین و حریم خاصی دارد و امکان ندارد از چارچوبه اسلام و دستورات کلی شرع خارج شود. پس ضروری دین، یک حکم بیشتر ندارد. غیر ضروری نیز در چارچوبه خاص و معینی قرار دارد و بر این اساس می‌توان گفت که: (دین به نوبه خود نظام‌بردار است).
- [سایر] چنانچه با وجود رسمیت جلسات هیأت حل اختلاف اکثریت آراء حاصل نشود تکلیف چیست؟
- [سایر] آیا آراء سازشی صادره از سوی هیأتهای تشخیص نیز قابل اعتراض و ارجاع به هیأت حل اختلاف می باشد؟
- [سایر] سر اختلاف علما، فقها و مفسرین در فهم متون دینی چیست؟
- [سایر] اختلاف میان آیه 233 سوره بقره و آیه 15 سوره احقاف چگونه توجیه پذیر است؟
- [سایر] چگونه نظریه معاد از دیدگاه فلسفه ای اسلام قابل توجیه است؟ گفتند که بین فلاسفه و متکلم اختلاف نظر وجود دارد؟ دلایل آنها را بیان فرمایید.
- [سایر] در نماز و روزه استیجاری، در مسایلی که بین علما اختلاف نظر است، باید به نظرات و فتاوای مستأجر عمل شود یا شخص اجیر شده؟
- [سایر] چگونه نظریه معاد از دیدگاه فلسفه ای اسلام قابل توجیه است؟ گفتند که بین فلاسفه و متکلم اختلاف نظر وجود دارد؟ دلایل آنها را بیان فرمایید.
- [سایر] چگونه می‌توان امام زمان(عج) را شناخت؟دلیل قرآنی وجود حضرت حُجّت (عج) چیست؟ حیات حضرت ولی عصر(علیهالسلام) از نظر علمی چگونه توجیه می‌شود؟
- [سایر] کدام رئیسجمهور بیشترین آراء را به خود اختصاص داده است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا می‌توان در انتخابات به بهانه حفظ نظام اسلامی یا برگزیده شدن نامزدی که ما او را اصلح میدانیم کارهای ذیل را انجام داد: 1. در شمارش آراء دست کاری کرده، آن را کم یا زیاد کنیم؟ 2. به جای دیگران رأی داده، یا بیش از یک رأی به صندوق بیندازیم؟ 3. آراء رقیب را هنگام شمارش، حذف یا باطل کنیم؟ 4. رأی بیسوادها را طبق نظر خودمان بنویسیم؟ 5. با شناسنامههای اموات که هنوز باطل نشدهاند رأی دهیم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سالها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله سبحانی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سال ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سالها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله بروجردی] نبش قبر امامزادهها و شهدا و علما و صلحا اگر چه سالها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله خوئی] نبش قبر امامزادهها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سالها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله مظاهری] (اصالة الصحة) اصلی از اصول اسلامی است و معنای آن این است که اگر عملی را از مسلمانی دیدیم که از جهت ظاهر خوب نیست، آن را خوب بدانیم و کار او را به صورت صحیح و خوب توجیه کنیم، حتّی امام صادق(سلاماللهعلیه) فرمودهاند: هفتاد توجیه برای آن بکن تا سوءظن برای تو پیدا نشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نبش قبری که باعث هتک حرمت فرد مسلمان میگردد؛ مانند امامزادهها و شهدا و علما و صلحا، اگر چه سالها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله مظاهری] اختلاف در قرائت که قرّاء گفتهاند صحیح نیست و نماز باید بر طبق قرآن خوانده شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مسائلی که مجتهدین اختلاف نظر دارند باید از (اعلم) تقلید کند.