آیه تطهیر چگونه شامل چهارده معصوم میشود؟ گاهی اشکال می شود که آیه تطهیر تنها دلالت بر عصمت پنج تن دارد و نمی تواند عصمت سایر ائمه را اثبات کند؛ در پاسخ می گوئیم: اوّلا: حصر در آیه تطهیر اضافی است نه حقیقی. حصر اضافی نسبت به عده ای خاص است و مطلق نمی باشد. در مورد آیه تطهیر، حصر به لحاظ همسران و دیگران است؛ یعنی این پنج تن نه همسران مشمول آیه تطهیرند و این منافات ندارد با این که افرادی از قبیل همین پنج تن مشمول آیه تطهیر باشند؛ همان گونه که پیامبر(صلی الله علیه وآله) کلمه اهل بیت را در حدیث ثقلین به طور عموم به کار برده است. ثانیاً: در زمان نزول آیه، از چهارده معصوم همین پنج تن بیشتر نبودند و پیامبر(صلی الله علیه وآله) کسا را روی خود و آنان انداخته، آیه نازل شد که طبیعتاً خطاب به آنان بود. اگرچه منافاتی ندارد، شامل افرادی مثل آنان نیز بشود؛ خصوصاً آن که حکم در آیه بر عنوان (اهل بیت) آمده است و از آنجا که در هر زمان احتیاج به امام معصومی است، لذا افراد دیگری نیز که عنوان اهل بیت بر آنان صادق است، مشمول آیه تطهیرند. ثالثاً: روایات فراوانی از طرق شیعه و سنی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) وارد شده که امامان بعد از من، دوازده نفرند و چون امام باید معصوم از هر خطا و گناه باشد،(مراجعه شود: شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی) پس باید سایر امامان نیز معصوم باشند. رابعاً: برای اثبات عصمت سایر امامان(علیهم السلام)، اثبات عصمت یکی از آنان کافی است؛ زیرا به طور قطع هر یک از امامان بر امام بعد خود وصیت کرده و او را امام معصوم بعد از خود معرفی کرده است؛ و چون با آیه تطهیر عصمت امام علی(علیه السلام) و امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) را ثابت کردیم اگر اینان بر امام بعد از خود تصریح کردند عصمت او نیز با این نصّ ثابت خواهد شد.( گردآوری از کتاب: امام شناسی در قرآن وپاسخ به شبهات ،علی اصغر رضوانی، مسجد مقدس جمکران، قم، 1385 ه.ش، ج 1، ص 385( خامسا: بر اساس روایات، چهارده معصوم علیهم السّلام همه یک نور هستند و امتیازی به یکدیگر ندارند،(بحارالانوار ، ج 25، ص 1 و ج36، ص 280) لذا وقتی می گوییم آیه تطهیر در شان اهل بیت نازل شده است به این معنی است که در شان تمام چهارده معصوم علیهم السلام نازل شده است. به این مطلب امام سجاد علیه السلام در روایتی اشاره فرموده است: نقل شده وقتی اسراء را به شام میبرند، برخی به اسراء طعنه میزنند. پیرمردی میگوید شما از اسرای کدام قبیله خارجی هستید. امام سجاد (علیه السلام) میفرماید: آیا قرآن خواندهاید؟ گفت: بله. فرمود: آیا آیه شریفه: إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا (سوره احزاب/آیه33) را خواندهاید؟ گفت: بله، ولی به شما چه ربطی دارد؟! مگر شما اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هستید؟ امام سجاد (علیه السلام) فرمود: اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ما هستیم و این آیه در شأن ما نازل شده است.( احتجاج، طبرسی، ص 157؛ نیز میتوانید در این زمینه به تفاسیر ابن کثیر و الدر المنثور و طبری، ذیل این آیه شریفه را ملاحظه کنید)
آیه تطهیر چگونه شامل چهارده معصوم میشود؟
گاهی اشکال می شود که آیه تطهیر تنها دلالت بر عصمت پنج تن دارد و نمی تواند عصمت سایر ائمه را اثبات کند؛ در پاسخ می گوئیم:
اوّلا: حصر در آیه تطهیر اضافی است نه حقیقی. حصر اضافی نسبت به عده ای خاص است و مطلق نمی باشد. در مورد آیه تطهیر، حصر به لحاظ همسران و دیگران است؛ یعنی این پنج تن نه همسران مشمول آیه تطهیرند و این منافات ندارد با این که افرادی از قبیل همین پنج تن مشمول آیه تطهیر باشند؛ همان گونه که پیامبر(صلی الله علیه وآله) کلمه اهل بیت را در حدیث ثقلین به طور عموم به کار برده است.
ثانیاً: در زمان نزول آیه، از چهارده معصوم همین پنج تن بیشتر نبودند و پیامبر(صلی الله علیه وآله) کسا را روی خود و آنان انداخته، آیه نازل شد که طبیعتاً خطاب به آنان بود. اگرچه منافاتی ندارد، شامل افرادی مثل آنان نیز بشود؛ خصوصاً آن که حکم در آیه بر عنوان (اهل بیت) آمده است و از آنجا که در هر زمان احتیاج به امام معصومی است، لذا افراد دیگری نیز که عنوان اهل بیت بر آنان صادق است، مشمول آیه تطهیرند.
ثالثاً: روایات فراوانی از طرق شیعه و سنی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) وارد شده که امامان بعد از من، دوازده نفرند و چون امام باید معصوم از هر خطا و گناه باشد،(مراجعه شود: شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی) پس باید سایر امامان نیز معصوم باشند.
رابعاً: برای اثبات عصمت سایر امامان(علیهم السلام)، اثبات عصمت یکی از آنان کافی است؛ زیرا به طور قطع هر یک از امامان بر امام بعد خود وصیت کرده و او را امام معصوم بعد از خود معرفی کرده است؛ و چون با آیه تطهیر عصمت امام علی(علیه السلام) و امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) را ثابت کردیم اگر اینان بر امام بعد از خود تصریح کردند عصمت او نیز با این نصّ ثابت خواهد شد.( گردآوری از کتاب: امام شناسی در قرآن وپاسخ به شبهات ،علی اصغر رضوانی، مسجد مقدس جمکران، قم، 1385 ه.ش، ج 1، ص 385(
خامسا: بر اساس روایات، چهارده معصوم علیهم السّلام همه یک نور هستند و امتیازی به یکدیگر ندارند،(بحارالانوار ، ج 25، ص 1 و ج36، ص 280) لذا وقتی می گوییم آیه تطهیر در شان اهل بیت نازل شده است به این معنی است که در شان تمام چهارده معصوم علیهم السلام نازل شده است.
به این مطلب امام سجاد علیه السلام در روایتی اشاره فرموده است:
نقل شده وقتی اسراء را به شام میبرند، برخی به اسراء طعنه میزنند. پیرمردی میگوید شما از اسرای کدام قبیله خارجی هستید. امام سجاد (علیه السلام) میفرماید: آیا قرآن خواندهاید؟ گفت: بله. فرمود: آیا آیه شریفه:
إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا (سوره احزاب/آیه33)
را خواندهاید؟ گفت: بله، ولی به شما چه ربطی دارد؟! مگر شما اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هستید؟ امام سجاد (علیه السلام) فرمود: اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ما هستیم و این آیه در شأن ما نازل شده است.( احتجاج، طبرسی، ص 157؛ نیز میتوانید در این زمینه به تفاسیر ابن کثیر و الدر المنثور و طبری، ذیل این آیه شریفه را ملاحظه کنید)
- [آیت الله جوادی آملی] آیا طبق آیه شریفه? تطهیر میشود استدلال نمود که معصومین (علیهمالسلام) از هر گونه پلیدی و نجاست ظاهری و باطنی حتی نجاست خون و ...، پاک میباشند؟
- [سایر] آیا آیه تطهیر شامل زنان پیامبر هم می شود؟
- [سایر] آیا آیات قرآن درباره جنگ بدر، مانند آیه تطهیر، عصمت خلفا را اثبات نمی کند؟
- [سایر] چرا کلمه اهل بیت در آیه تطهیر شامل همسران پیامبر نمی شود؟
- [سایر] شبهه: آیه تطهیر درباره اهل بیت پیامبر (ص) نیست و این آیه هیچ ارتباطی با عصمت آنان ندارد.
- [سایر] اگر آیه تطهیر در میان آیات مربوط به همسران پیامبراکرم(ص) آمده،چرا شامل آنها نمی شود؟
- [سایر] آیا آیهی تطهیر دربارهی اهل بیت خاص پیامبر و از جمله امام حسین علیه السّلام است و این آیه چه ارتباطی با عصمت آنان دارد؟
- [سایر] آیا آیهی تطهیر دربارهی اهل بیت خاص پیامبر و از جمله امام حسین علیه السّلام است و این آیه چه ارتباطی با عصمت آنان دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا طبق آیه شریفهی تطهیر میشود استدلال نمود که معصومین (عَلَیْهمُالسَّلَام) از هر گونه پلیدی و نجاست ظاهری و باطنی حتی نجاست خون و …، پاک میباشند؟
- [سایر] آیا چهارده معصوم(ع) هدف خلقت هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مسلمانی به یکی از چهارده معصوم علیهمالسلام در حال اختیار و سلامت عقل دشنام دهد یا با آنان دشمنی داشته باشد، نجس است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که وضو ندارد بنابر احتیاط واجب نباید اسم ذات و اسماء صفات خداوند متعال را به هر زبانی که نوشته شده باشد مس نماید و احتیاط مستحب ان است که اسماء مبارکه چهارده معصوم علیهم السلام را هم بدون وضو مس ننماید
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شک کند که مخرج را تطهیر کرده یا نه، لازم است تطهیر نماید، اگر چه عادتا همیشه بعد از بول یا غائط فوراً تطهیر میکرده است.
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کند مخرج را تطهیر کرده یا نه، اگر همیشه بعد از بول یا غائط فوراً تطهیر میکرده لازم نیست خود را تطهیر نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شک کند که مخرج را تطهیر کرده یا نه واجب است تطهیر نماید اگر چه همیشه بعد از بول یا غایط فورا تطهیر می کرده است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شک کند که مخرج را تطهیر کرده یا نه واجب است تطهیر نماید اگر چه همیشه بعد از بول یا غایط فورا تطهیر می کرده است
- [آیت الله بروجردی] اگر شک کند که مخرج را تطهیر کرده یا نه، اگر چه همیشه بعد از بول یا غائط فوراً تطهیر میکرده، احتیاط واجب آن است که تطهیر نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند که مخرج را تطهیر کرده یا نه اگرچه همیشه بعد از ادرار یا مدفوع فورا تطهیر میکرده باید خود را تطهیر نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] پاک کردن مخرج غائط با چیزهایی که احترام آنها لازم است، مانند کاغذی که اسم خداوند متعال یا یکی از معصومین علیهمالسلام بر آن نوشته شده، حرام است، همچنین بنا بر احتیاط باید از پاک کردن مخرج با استخوان و سرگین اجتناب نمود ولی اگر با آنها پاک نمود مخرج غائط پاک میشود، اگر چه احتیاط مستحب در تکرار تطهیر با اشیاء دیگر میباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند تطهیر مسجد بر او واجب نیست ولی باید به کسی که می تواند تطهیر کند و احتمال دهد که تطهیر می کند اطلاع دهد