بخشیدن انگشتر توسط علی (ع) در حال نماز؟
یکی از دروغهای تاریخی، انگشتر دادن امام علی (ع) در حال نماز است؛ زیرا اولًا ایشان فقیر بوده؛ ثانیاً نیت نماز با زکات، قابل جمع نیست و ثالثاً رکوع، به معنای خواری و ذلت است نه رکوع نماز. پاسخ‌:: 1. نقل شأن نزول آیه ولایت، تنها منحصر به شیعه نیست بلکه علمای بزرگ و مفسران برجسته اهل سنت نیز، آن را نقل کرده‌اند. حال، آیا آنها نیز، دروغ گفته و تهمت زده‌اند.[1] 2. در اینجا از بین ده‌ها سندی که وجود دارد، به نقل یک حدیث از الدرالمنثور تألیف سیوطی، از معروفترین تفاسیر روایی اهل سنت، بسنده می‌کنیم: اخرج الخطیب فی المتفق عن ابن عباس قَالَ تَصَدَّقَ عَلی (ع) بِخَاتَمِهِ وَهُوَ راکِعٌ فَقالَ النَّبی (ص) لِلسَّائِل مَنْ أَعْطاک هَذَا الْخَاتَم قَالَ ذَاکَ الرَّاکِع فَأَنْزَلَ اللهُ إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللهُ وَرَسُولُهُ.[2] خطیب در کتاب المتفق از ابن عباس نقل کرده است که: علی (ع)، انگشترش را در حال رکوع صدقه داد. پیامبر (ص) از سائل پرسید: (این انگشتر را چه کسی به تو بخشیده است؟) گفت: (آن شخصی که در حال رکوع است). آن‌گاه خداوند، این آیه را نازل کرد: (إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ ...). (مائده: 55) البته سیوطی این حدیث را از چند طریق دیگر نقل کرده است. 3. عبارت (حضرت علی از لحاظ اقتصادی بسیار فقیر بوده ...) نیز، صحیح نیست؛ زیرا: الف) سوره مائده، در سال نهم و دهم نازل شده و در این هنگام امیرمؤمنان (ع) نیز، همانند سایر مسلمانان از نظر اقتصادی، وضع نسبتاً مناسبی داشته است. ب) برای انفاق کردن، لازم نیست که انسان حتماً ثروتمند باشد، بلکه برعکس، افراد فقیر بیشتر از ثروتمندان، اهل صدقه و انفاق هستند. ج) او به نص آیه قرآن، انگشتر خود را بخشید و این امر، مستلزم داشتن ثروت زیاد نیست. ممکن است انگشتر، به عنوان غنیمت، در یکی از جنگ‌ها به دست حضرت رسیده باشد و آن‌گاه ایشان خواسته است آن را در راه خدا، انفاق کند. د) در اینجا، زکات به معنای صدقه و انفاق مالی است نه زکات مصطلح؛ زیرا زکات مصطلح اولًا تنها به نُه چیز تعلق می‌گیرد. ثانیاً هر یک، نصاب خاصی دارد و ثالثاً لازم نیست در حال رکوع پرداخت شود. در قرآن، زکات به این معنی، زیاد به کار برده شده است. چنان‌که در بسیاری از آیه‌های مکی، در کنار اقامه نماز، دادن زکات آمده است. درحالی‌که در مکه، زکات واجب نبوده و در سال دوم هجری در مدینه، واجب شده است. به‌هرحال، در قرآن در بیشتر موارد، زکات به هر نوع انفاق مالی اعم از واجب و مستحب اطلاق می‌شود. ه) این سخن نیز، که یهودیان برای علی (ع) نفقه، می‌آوردند، سخنی بی‌اساس و دروغ است؛ زیرا همه مسلمانان با یهود مدینه، داد و ستد داشتند و گاهی ممکن بود چیزی از آنها به عاریه، یا قرض و ...، می‌گرفتند و سپس پس می‌دادند. 4. ادعای اینکه: (نیت نماز با نیت زکات قابل جمع نیست) نیز، صحیح نیست؛ زیرا: الف) آنها خیال کرده‌اند که به هنگام نیت، باید نیت به زبان گفته شود. به همین دلیل می‌گویندکه حضرت، چگونه در نماز توانسته است بگوید که انگشتر خود را در راه خدا انفاق می‌کنم ...)؟! حقیقت امر چنین نیست و تنها همین‌قدر که انسان توجه دارد که کاری را برای خدا و نزدیک شدن به او انجام می‌دهد، همین نیت است. نیت در عبادات، همچون نیت در کارهای معمولی مانند، آب خوردن، نشستن و برخاستن است. حتی لازم نیست از قلب بگذرانیم، تا چه رسد که بخواهیم به زبان بگوییم. ب) در حقیقت، اشکال گوینده این سخن، به خداوند متعال است. چون خدا کسی را که در حال رکوع، زکات می‌دهد، مدح و ستایش کرده است. حال، این درست است که بگویند: یا این عمل (انفاق در حال رکوع) اتفاق نیفتاده است و یا خداوند متعال نعوذ بالله اشتباه می‌کند؟! ج) آیا تداخل بین عبادت‌ها، امکان‌پذیر نیست؟ به عنوان مثال: آیا در حال نگاه کردن به کعبه (که عبادت است)، نمی‌توان سبحان الله و یا ذکر دیگری گفت؟! بنابراین، چه اشکالی دارد که امیرمؤمنان (ع) دو عبادت را در یک زمان انجام داده و خداوند نیز، آن را تأیید و ستایش کرده باشد. د) برخی از اولیای خدا، به مقام جمع الجمعی می‌رسند که می‌توانند در آن واحد، کارهای متعدد و غیر قابل‌جمعی داشته باشند. آنها مظهر این اسم ذات باری می‌شوند: (یا مَنْ لا یَشْغَلُه سَمْعٌ عَنْ سَمْعٍ ...). 5. عبارت (معنای رکوع در قرآن اشاره به اوج ذلت است) نیز، صحیح نیست؛ زیرا: الف) عدول از ظاهر لفظ، دلیل می‌خواهد و اینجا هیچ دلیل لفظی وجود ندارد. ب) از ده‌ها روایت شأن نزول، برمی‌آید که در واقع، موضوع قضیه در خارج اتفاق افتاده است و امیرمؤمنان (ع) در حال نماز و در رکوع صدقه داده است. بنابراین، قرینه قطعی برخلاف ادعای اینان وجود دارد. مراجعه شود: پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع میگویند) ؛ ؛ ص114 [3] -------------------------------------------------------------------------------- [1] ( 1). جلال الدین سیوطی، الدر المنثور، بیروت، دارالمعرفة، اول، 1365، ج 2، ص 293؛ طبری، جامع البیان، ج 6، ص 389؛ زمخشری، تفسیر کشاف، ج 1، ص 649؛ تفسیر بیضاوی، بیروت، دارالفکر، ج 1، ص 272؛ جصاص رازی، احکام القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، اول، 1415، ج 2، ص 557؛ تفسیر ثعالبی،( الجواهر الحسان)، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، اول، 1418، ج 2، ص 396. [2] ( 1). الدرالمنثور، ج 2، ص 293. [3] رضا محمدی، پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع میگویند)، 1جلد، نشر مشعر - تهران، چاپ: 1، زمستان 1388.
عنوان سوال:

بخشیدن انگشتر توسط علی (ع) در حال نماز؟


پاسخ:

یکی از دروغهای تاریخی، انگشتر دادن امام علی (ع) در حال نماز است؛ زیرا اولًا ایشان فقیر بوده؛ ثانیاً نیت نماز با زکات، قابل جمع نیست و ثالثاً رکوع، به معنای خواری و ذلت است نه رکوع نماز.

پاسخ‌::
1. نقل شأن نزول آیه ولایت، تنها منحصر به شیعه نیست بلکه علمای بزرگ و مفسران برجسته اهل سنت نیز، آن را نقل کرده‌اند. حال، آیا آنها نیز، دروغ گفته و تهمت زده‌اند.[1]
2. در اینجا از بین ده‌ها سندی که وجود دارد، به نقل یک حدیث از الدرالمنثور تألیف سیوطی، از معروفترین تفاسیر روایی اهل سنت، بسنده می‌کنیم:
اخرج الخطیب فی المتفق عن ابن عباس قَالَ تَصَدَّقَ عَلی (ع) بِخَاتَمِهِ وَهُوَ راکِعٌ فَقالَ النَّبی (ص) لِلسَّائِل مَنْ أَعْطاک هَذَا الْخَاتَم قَالَ ذَاکَ الرَّاکِع فَأَنْزَلَ اللهُ إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللهُ وَرَسُولُهُ.[2]
خطیب در کتاب المتفق از ابن عباس نقل کرده است که: علی (ع)، انگشترش را در حال رکوع صدقه داد. پیامبر (ص) از سائل پرسید: (این انگشتر را چه کسی به تو بخشیده است؟) گفت: (آن شخصی که در حال رکوع است). آن‌گاه خداوند، این آیه را نازل کرد: (إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ ...). (مائده: 55)
البته سیوطی این حدیث را از چند طریق دیگر نقل کرده است.
3. عبارت (حضرت علی از لحاظ اقتصادی بسیار فقیر بوده ...) نیز، صحیح نیست؛ زیرا:
الف) سوره مائده، در سال نهم و دهم نازل شده و در این هنگام امیرمؤمنان (ع) نیز، همانند سایر مسلمانان از نظر اقتصادی، وضع نسبتاً مناسبی داشته است.
ب) برای انفاق کردن، لازم نیست که انسان حتماً ثروتمند باشد، بلکه برعکس، افراد فقیر بیشتر از ثروتمندان، اهل صدقه و انفاق هستند.
ج) او به نص آیه قرآن، انگشتر خود را بخشید و این امر، مستلزم داشتن ثروت زیاد نیست. ممکن است انگشتر، به عنوان غنیمت، در یکی از جنگ‌ها به دست حضرت رسیده باشد و آن‌گاه ایشان خواسته است آن را در راه خدا، انفاق کند.
د) در اینجا، زکات به معنای صدقه و انفاق مالی است نه زکات مصطلح؛ زیرا زکات مصطلح اولًا تنها به نُه چیز تعلق می‌گیرد. ثانیاً هر یک، نصاب خاصی دارد و ثالثاً لازم نیست در حال رکوع پرداخت شود. در قرآن، زکات به این معنی، زیاد به کار برده شده است. چنان‌که در بسیاری از آیه‌های مکی، در کنار اقامه نماز، دادن زکات آمده است. درحالی‌که در مکه، زکات واجب نبوده و در سال دوم هجری در مدینه، واجب شده است. به‌هرحال، در قرآن در بیشتر موارد، زکات به هر نوع انفاق مالی اعم از واجب و مستحب اطلاق می‌شود.
ه) این سخن نیز، که یهودیان برای علی (ع) نفقه، می‌آوردند، سخنی بی‌اساس و دروغ است؛ زیرا همه مسلمانان با یهود مدینه، داد و ستد داشتند و گاهی ممکن بود چیزی از
آنها به عاریه، یا قرض و ...، می‌گرفتند و سپس پس می‌دادند.
4. ادعای اینکه: (نیت نماز با نیت زکات قابل جمع نیست) نیز، صحیح نیست؛ زیرا:
الف) آنها خیال کرده‌اند که به هنگام نیت، باید نیت به زبان گفته شود. به همین دلیل می‌گویندکه حضرت، چگونه در نماز توانسته است بگوید که انگشتر خود را در راه خدا انفاق می‌کنم ...)؟!
حقیقت امر چنین نیست و تنها همین‌قدر که انسان توجه دارد که کاری را برای خدا و نزدیک شدن به او انجام می‌دهد، همین نیت است. نیت در عبادات، همچون نیت در کارهای معمولی مانند، آب خوردن، نشستن و برخاستن است. حتی لازم نیست از قلب بگذرانیم، تا چه رسد که بخواهیم به زبان بگوییم.
ب) در حقیقت، اشکال گوینده این سخن، به خداوند متعال است. چون خدا کسی را که در حال رکوع، زکات می‌دهد، مدح و ستایش کرده است. حال، این درست است که بگویند: یا این عمل (انفاق در حال رکوع) اتفاق نیفتاده است و یا خداوند متعال نعوذ بالله اشتباه می‌کند؟!
ج) آیا تداخل بین عبادت‌ها، امکان‌پذیر نیست؟ به عنوان مثال: آیا در حال نگاه کردن به کعبه (که عبادت است)،
نمی‌توان سبحان الله و یا ذکر دیگری گفت؟! بنابراین، چه اشکالی دارد که امیرمؤمنان (ع) دو عبادت را در یک زمان انجام داده و خداوند نیز، آن را تأیید و ستایش کرده باشد.
د) برخی از اولیای خدا، به مقام جمع الجمعی می‌رسند که می‌توانند در آن واحد، کارهای متعدد و غیر قابل‌جمعی داشته باشند. آنها مظهر این اسم ذات باری می‌شوند: (یا مَنْ لا یَشْغَلُه سَمْعٌ عَنْ سَمْعٍ ...).
5. عبارت (معنای رکوع در قرآن اشاره به اوج ذلت است) نیز، صحیح نیست؛ زیرا:
الف) عدول از ظاهر لفظ، دلیل می‌خواهد و اینجا هیچ دلیل لفظی وجود ندارد.
ب) از ده‌ها روایت شأن نزول، برمی‌آید که در واقع، موضوع قضیه در خارج اتفاق افتاده است و امیرمؤمنان (ع) در حال نماز و در رکوع صدقه داده است. بنابراین، قرینه قطعی برخلاف ادعای اینان وجود دارد.

مراجعه شود: پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع میگویند) ؛ ؛ ص114

[3]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] ( 1). جلال الدین سیوطی، الدر المنثور، بیروت، دارالمعرفة، اول، 1365، ج 2، ص 293؛ طبری، جامع البیان، ج 6، ص 389؛ زمخشری، تفسیر کشاف، ج 1، ص 649؛ تفسیر بیضاوی، بیروت، دارالفکر، ج 1، ص 272؛ جصاص رازی، احکام القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، اول، 1415، ج 2، ص 557؛ تفسیر ثعالبی،( الجواهر الحسان)، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، اول، 1418، ج 2، ص 396.
[2] ( 1). الدرالمنثور، ج 2، ص 293.
[3] رضا محمدی، پندارها و پاسخها (پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع میگویند)، 1جلد، نشر مشعر - تهران، چاپ: 1، زمستان 1388.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین