محمّد بن عبد الوهّاب، در سال 1115 در شهر عُیَینه، از توابع نجد عربستان به دنیا آمد. وی فردی مغرور و خود بزرگ بین بود مدتی فقه حنبلی را نزد پدرش آموخت و از همان دوران جوانی آداب و رسوم و بعضی از معتقدات مردم را به استهزا می‌گرفت آنان را جاهل و مشرک می‌نامید به حدی که با مخالفت پدر و برادرش سلیمان بن عبدالوهاب مواجه شد و به همین دلیل عزم سفر به عراق، شام و ایران، نمود و با مذهب و اعتقادات جوامع دیگر نیز آشنا شد و آنها را نیز مورد انکار قرار می‌داد. همزمان با تحصیل محمد بن عبدالوهاب، در حوزه علمیه بصره، جاسوس معروف انگلیسی (مستر همفر) نیز به عنوان محصل به این مدرسه وارد شد و در پی یافتن فرد مناسبی جهت القای افکار ضد دینی خود برای رسیدن به اهدافش بود.
در بین افرادی که همفر با آنان آشنا شد محمد بن عبدالوهاب جزء طلاب علوم دینی بود که بر خلاف دیگر طلاب عقاید خاصی داشت. همفر با گذشت زمان توانست کاملا خود را به وی نزدیک نماید، تا جایی که ضمن متزلزل کردن اعتقادات عبدالوهاب نسبت به مسائل چون شرب خمر، متعه و.. او را به مسائل جنسی نیز آلوده سازد. او در خاطرات خود می‌نویسد.
( من گمشده خود را در محمد بن عبدالوهاب یافتم زیرا او به ضوابط مذهبی پایبند نبود وبه خاطر روح غرور و خودپسندی و تنفری که از علمای عصر خود داشت و همچنین در خصوص فهم قرآن و سنت که به استقلال نظرش اتکا می‌کرد از بارزترین نقاط ضعفی بود که می‌توانستم از این راه ها در او نفوذ کنم) (پیدایش وهابیت و عقاید وهابیان، عزت الله دهقان ص 43)
محمد بن عبدالوهاب بااین تفکر که با تکیه بر فقه حنبلی و دخل و تصرف های شخصی خود، قصد اصلاح دین را دارد شعار مبارزه با بدعت و خرافه و بازگشت به سنت های اسلامی و خلوص و سادگی اولیه آن به شیوه (سلف صالح ) عنوان نمود. (البته منظور او از سلف صالح ابن تیمیه بود) محور یت تعالیم او مسئله شرک بود یعنی سعی می‌کرد از آن به عنوان حربه ای علیه مسلمانان غیر وهابی (کسانی که غیر اعتقاد او را داشتند) استفاده کرده تمام اعمال آن ها را شرک آلوده جلوه دهد و بر همین اساس بود که همه مسلمانان را که تابع عقاید (وهابیت ) نمی‌شدند مشرک می‌خواند در اثر تعالیم او عده ای که حرف های او را تصدیق کرده بودند با جمود وجزمیت ذهنی و فکری شدید علاوه بر شیعیان، سایرمسلمانان غیر حنبلی و غیر وهابی را مشرک دانسته، ریختن خون آنان را مباح و غارت اموالشان وبه اسارت گرفتن زنان وکودکانشان را جایز دانسته و می‌دانند.
همفر برای آماده ساختن محمد بن عبدالوهاب به هر وسیله ای توسل می‌جست و با بزرگ و دانشمند جلوه دادن او، زمینه ظهور دینی جدید توسط عبدالوهاب را آماده می‌ساخت. او در کتاب خاطراتش می‌نویسد:
بسیار اهمیت می‌دادم که در او روح استقلال و بی قیدی، خود پسندی و شک در همه چیز را ایجاد کنم و همیشه به آینده ای درخشان او را مژده می‌دادم و دائما روح آتشین و طبع پر انتقادش را ستایش می‌کردم.( پیدایش وهابیت و عقاید وهابیان، عزت الله دهقان ص 51)
شیخ محمد با درگذشت پدرش در سال (1153) علناً به تبلیغ عقاید خود پرداخت و با کمک پنهانی انگلیس پایه های فرقه وهابیت را در بین بیابانگردهای منطقه (نجد)( شهری است مابین مدینه و اردن) بنیان نهاد. با علنی شدن عقاید وهابیان :
تفکرات وهابیان توسط محمد بن عبد الوهاب که در قرد 12 می زیسته ترویج شد اما این تفکرات توسط ابن تیمیه و ابن قیم که شاگرد ابن تیمیه بود و در قرم هشتم می ریستند ایجاد شده بود. تفکرات ابن تیمیه با توجه به مخالفت گسترده علمای شیعه و فرقه های اهل تسنن رواج پیدا نکرد. تا آنکه حدود 4 قرن بعد کسی به نام محمد بن عبد الوهاب همان تفکرات را دوباره مطرح نموده و رواج داد.
اولین کسانیکه با تفکرات محمد بن عبد الوهاب به مخالفت پرداختند پدر و برادر ایشان بود که دارای مذهب حنبلی از اهل تسنن بودند و سلیمان بن عبد الوهاب که برادر او بود کتابی در رد نظریات ایشان نوشت. علاوه بر ایندو کلیه فرقه های اهل تسنن و تشیع به مخالفت با ایشان پرداخته و کتابها در این خصوص به رشته تحریر در آوردند.
اما از آنجا که محمد بن عبد الوهاب که اهل نجد بود با اجداد آل سعود که بر بخشهایی از عربستان که در آن زمان بصورت قبیله ای حکومت داشتند دست در دست هم داده و با این وعده که مردم منطقه نجد را تحت فرمان ایشان در می آورد قدرت پیدا کرده و با توجه به اینکه هر قومی از مردم یا باید با محمد بن عبد الوهاب بیعت می کرد و یا بعنوان کافر حربی کشته می شد اقوام با آنها بیعت نموده و تحت سیطره آنها در آمدند و طولی نکشید که کار آنها بالا گرفت و بر بخشهای زیادی از عربستان تسلط یافتند تا آنجا که آل سعود بر کل عربستان مسلط شده و مذهب رسمی آن کشور وهابی شد.
تحلیل نو بر عقاید وهابیان، ص 47، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
