رابطه دین و فرهنگ چیست؟

"دین" در لغت به معنای انقیاد، پیروی ، تسلیم ، جزا است و اصطلاحاً به "مجموعه عقاید، اخلاق و قوانین" اطلاق می‏گردد که برای "اداره امور جامعه و پرورش انسان‏ها" است. دین گاهی حق یا باطل گاهی آمیزه‏ای از حق و باطل است.   "فرهنگ"، واژه فارسی و مرکب از دو جزء (فر - هنگ) است. "فر" به معنای شکوه و عظمت است و اگر به عنوان پیشوند به کار رود به معنای جلو، پیش و بیرون است. "نگ" از ریشه اوستایی سنگ به معنای کشیدن، سنگینی و وقار است. واژه مرکب "فرهنگ" به معنای بیرون کشیدن، بالا کشیدن و برکشیدن است.   اصطلاح فرهنگ دارای معانی متنوع است به طوری که بررسی دقیق آن، کار بسیار دشواری است و مفهوم فرهنگ در سیر تاریخی‏اش معانی مختلفی را به خود گرفته است از جمله: ادب، تربیت، معرفت، مجموعه آداب و رسوم و آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی.   گروهی از جامعه‏شناسان عقیده دارند: "فرهنگ" تفکر جمعی جامعه است که در پدیده‏ها و رفتارهای اجتماعی تجلی می‏یابد و تمامی امور اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، مادی و معنوی را متأثر می‏سازد. با توجه به معنای دین و فرهنگ و نظر به مبانی و اهداف آن دو و نیز عملکرد و نقش دین و فرهنگ و وجه مشترکی که بین آن دو وجود دارد؛ به این نتیجه می‏توان اعتراف نمود که: دین و فرهنگ پیوسته یک رابطه ناگسستنی و تنگاتنگ دارند و همانگونه که دین در تمدن و فرهنگ انسان نقش مؤثری را ایفا می‏کند فرهنگ نیز، در بهره‏مندی بایسته و شایسته از فعالیت‏های حیات مادی و معنوی انسان‏ها که مستند به طرز تعقل صحیح و احساسات عالی است، انسان را در حیات معقول کمک می‏کند و عامل تکامل انسان می‏گردد، و نیز دین و فرهنگ با ارایه نظام‏های سه گانه هدفمندِ خود می‏توانند در صورت بکارگیری آنها، عامل تحول گسترده‏ای در مسیر رشد و تکامل انسان باشند.