اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن او است ، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد ، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد .
عنوان مسئله:
محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن او است ، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد ، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی که همسرش را طلاق میدهد، دختر 12 ساله آنها با کدامیک از مرد یا زن زندگی کند (یعنی اگر پدر بخواهد دخترش با او زندگی کند آیا خود دختر می‌تواند مخالفت کند و اگر نزدیکان زن یا خود آن زن، دختر را فریب داده باشند یا ترغیب کرده باشند یا نسبت به پدرش بدبین کرده باشند) در این صورت دختر با پدر باید زندگی کند یا با مادرش؟
- در رسالهها در مورد وطن ذکر شده که انسان اگر شش ماه در محلّی بماند وطن او محسوب می‌شود، آیا در این مدّت می‌تواند مسافرت کند یا اینکه باید همه شش ماه را در یک محلّ بماند و اگر مسافرت کند، آیا به این قصد ضرر میرساند یا خیر؟
- شخصی تهران را وطن خود قرار داده ولی به علّت مشکل مسکن تصمیم دارد که برای مدّت غیر معیّنی در کرج اقامت نماید، چنانچه قصد اقامت دائمی در کرج را نداشته باشد نماز و روزه او در کرج چگونه است؟ ضمناً این شخص چنانچه محلّ کارش تهران باشد نماز و روزهاش در تهران چگونه است؟
- شخصی وطن و مسقط الرأس او آبادان است، اکنون ساکن ماهشهر شده ولی از آبادان اعراض نکرده، بچههایی دارد که بعضی در آبادان متولّد شده بودند و صغیر بودند و بعضی در ماهشهر به دنیا آمده بودند، با اینکه اینها الآن بالغ شدند ولی در خانه پدر هستند و از پدر جدا نشدند و پدر از آبادان اعراض نکرده، اگر بچهای او چه متولدین آبادان و چه متولدین ماهشهر به آبادان سر بزنند نمازشان چگونه است؟
- فردی از دنیا میرود بعد از مدتی پدر او نیز از دنیا میرود آن شخص اولی دارای پسری است، آیا آن پسر از پدر بزرگش با توجه به اینکه آن شخص دارای خواهرانی نیز هست ارث میبرد یا خیر؟
- اگر کسی دفعه اول به صورت خدمه، حجّ بجا آورده و در دفعه دوم دوباره به مأموریت خدمه عازم مکه معظّمه است، آیا می‌تواند به عنوان پدر یا مادر که فوت شدهاند نیابت نماید، و در چنین صورتی آیا حجّ از عهده پدر و مادرش برداشته می‌شود؟
- اگر کسی دفعه اول به صورت خدمه، حجّ بجا آورده و در دفعه دوم دوباره به مأموریت خدمه عازم مکه معظّمه است، آیا می‌تواند به عنوان پدر یا مادر که فوت شدهاند نیابت نماید، و در چنین صورتی آیا حجّ از عهده پدر و مادرش برداشته می‌شود؟
- کسی که در بین سال از دنیا میرود خمس مال او را چگونه حساب کنند؟ و آیا بین کسی که حساب سال دارد و کسی که حساب سال ندارد، فرقی وجود دارد؟ و در این فرض اگر حقوق بگیری باشد که تنها با حقوقش می‌تواند نیازهای زندگی را تأمین کند، چنانچه در آخر ماه از دنیا برود، آیا به حقوق وی خمس تعلّق میگیرد؟
- آیا انسان می‌تواند با نیّت از حساب مشترک پول مخمّس و غیر مخمّس نیازمندیهای زندگی را تأمین نماید؟
- اگر شوهر زنی از دنیا برود در حالی که مهریه زنش را نداده و از طرفی هم چون زندگی شوهر با پدرش مشترک بوده مالی ندارد یا اگر دارد معلوم نیست، مهریه زن به عهده چه کسی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا کسی که بعد از اعراض از محلی بخواهد در همان محل متوطن گردد. آیا اقامت شش ماه در تحقق هر وطن واجب است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کجا وطن انسان محسوب می شود؟ کودکی که بعد از تولد در وطن اصلی پدر و مادر به وطن اتخاذی پدر و مادر میرود، آیا زادگاهش وطن او محسوب می‌شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت اتخاذ وطن جدید، چه مدت باید در آن اقامت کرد تا وطن صدق کند؟
- [سایر] آیا اختیار انسان در این دنیا محدود است؟
- [آیت الله بهجت] کسی که محلی را برای اقامت دایم برگزیده و قصد توطّن کرده است، آیا برای این که نمازش تمام و آثار وطن بودن بر آن مکان مترتّب شود، باید در آن جا صاحب خانه و ملک باشد؟
- [سایر] زندگی انسان جبر است یا اختیار؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا زن در وطن و اقامت تابع شوهر است؟
- [آیت الله خوئی] صریح فتوا است که (مسافر یا کسی که قصد اقامت دارد قبل از ظهر به وطن یا محل اقامت برسد) چنانچه مسافر ظهر به وطن یا محل اقامت برسد و یا آن که اذان ظهر را در حد ترخص بشنود و مفطر به عمل نیاورده باشد، آیا نیت روزه کند صحیح است؟ و یا آنکه شرط است قبل از ظهر ولو به قلیل به وطن یا محل اقامت برسد، و حد ترخص برای مسافری که وارد می‌شود کافی نیست، فقط اعتبار حد ترخص برای مسافری است که از وطن یا محل اقامت خارج می‌شود؟
- [سایر] آیا انسان ها در خلقت خود (وارد دنیا شدن یا نشدن) اختیار داشته اند؟ چگونه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا موطن پدر (در دو صورتی که زادگاه فرزند باشد یا نباشد)، برای فرزند نیز وطن محسوب می‌شود یا خیر؟ و ملاک وطن بودن مکانی برای انسان چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در دو محل زندگی می کند ، مثلاً شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگر میماند ، هر دو وطن او است .و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار کرده باشد تا سه و چهار تا همه وطن او حسا ب می شود .
- اگر قصد دارد در محلی که وطن اصلیش نیست مدتی بمان و بعد بجای دیگر رود ، آنجا وطن او حساب نمی شود .
- جائی را که انسان محل زندگی خود قرار داده و ماندن خود را در آنجا محدود به مقدار معین نکرده آنجا وطن او حساب می شود و در صدق وطن بودن قصد همیشه مماندن معتبر نیست بلی لازم است که ماندن خود را محدود به مقدار معین نکند و گرنه وطن مصدق نمی کند .
- اگر بجائی برسد که وطن او بوده و عملاً از آنجا صرف نظر کرده نباید نماز را تمام بخواند ، اگر چه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد .
- مسافری که قصد دارد ، ده روز پشت سر هم در محلی بماند ، یا می داند که بدون اختیار ده روز در محلی می ماند ، در آن محل باید نماز را تمام بخواند .
- اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد ، تا هفت سال دختر تمام نشده پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند .
- عمّه و خالة پدر و عمّه و خالة پدر ِ پدر و عمّه و خالة مادر و عمّه و خالة مادرِ مادر هر چه بالا روند ، به انسان محرمند .
- انسان نمی تواند با دختری که مادر ، یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند . و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد ؛ انسان نمی تواند با آن دختر ازداج نماید و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند ، بعد مادر یا مادر بزرگ ، یا زن پدر او از شیر همان پدر آن دختر را شیر دهد ، عقد باطل می شود .
- به دو چیز انسان جنب می شود : اول – جماع ، دوم – بیرون آمدن منی ، چه در خواب باشد یا بیداری ، کم باشد یا زیاد با شهوت یا بی شهوت ، با اختیار باشد یا بی اختیار .
- مسافری که به وطنش بر می گردد . وقتی دیوار وطن خود راببیند و صدای اذان آن را بشنود ، باید نماز را تمام بخواند ولی مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند . وقتی دیوار آنجا راببیند و صدای اذانش را بشنود ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تاخیر بیندازد تا به منزل برسد . یا نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آن جا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن او است؛ چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [امام خمینی] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست چه در آن جا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آن جا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله مظاهری] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله سیستانی] محلی را که انسان برای اقامت دائمی و زندگی خود اختیار کرده ، وطن اوست ، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد ، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد .
- [آیت الله خوئی] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله بروجردی] محلی را که انسان برای اقامت خود اختیار کرده وطن او است، چه در آن جا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آن جا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- [آیت الله بهجت] محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد، پس وطن انسان بنابر اقوی جایی است که عرفاً آنجا را وطن شخص بدانند و لازم نیست در آنجا ملکی داشته باشد و یا اینکه شش ماه آنجا زندگی کرده باشد، بلکه همینقدر که عرفاً آنجا وطن او به حساب بیاید کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] محلّی که انسان آن را برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده، وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادر او باشد و چه خود آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد، چه در آنجا ملک شخصی داشته یا نداشته باشد و لازم نیست قصد اقامت دائمی در محل را داشته باشد، بلکه چنانچه عرفا محلی را مقر و محل زندگی او بدانند و در آنجا مسافر محسوب نشود، آن محل برای او حکم وطن را دارد.