مصالحه
صلح یکی از اقسام عقود می‌باشد.
اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند ، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را بهم بزنند . و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو ، یا یکی از آنان ، حقّ بهم زدن مصالحه را قرار داده باشند ، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را بهم بزند .
عنوان مسئله:
اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند ، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را بهم بزنند . و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو ، یا یکی از آنان ، حقّ بهم زدن مصالحه را قرار داده باشند ، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را بهم بزند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی از دیگری طلبی دارد که باید بعد از مدتی پس بگیرد . اما طلب خود را به مقدار کمتری صلح می نماید آیا چنین مصالحه ای درست است ؟
- اگر کسی شرط کند اگر کاری برایش پیش آمد اعتکاف خود را (اگر چه درروز سوم باشد) بهم بزند آیا میتواند در روز سوم اعتکاف خود را بهم بزند و آیا قضای آن لازم میآید یا نه؟
- کسی که در حین اعتکاف مریض بشود میتواند روز سوم اعتکاف خود را بهم بزند؟
- کسی که در حین اعتکاف مریض بشود میتواند روز سوم اعتکاف خود را بهم بزند؟
- اگر کسی در نیت خود شرط رجوع کند آیا بدون بروز مانع میتواند اعتکاف را در روز سوم بهم بزند؟
- در هنگام وضوء گرفتن قطراتی چند از آب شیر بر روی آن قرار میگیرد آیا دست زدن به آن، آب خارج از وضوء میشود یا خیر؟
- چنانکه مشتری بعد از اعلام عدم رضایت بانک مرتهن بر انجام معامله ملک مرهونه اقدام به پرداخت بدهیهای راهن به بانک مرتهن نموده باشد، این اقدام مشتری آیا میتواند محملی بر صحت معامله سابق قرار گیرد یا خیر؟
- شخصی ملک مسکونی خود را به شرط عمری به یکی از سازمانهای عام المنفعه دوتی به صورت رایگان (مصالحه) مینماید تا پس از فوت در جهت ارائه خدمات عمومی سازمان مذکور مورد استفاده قرار گیرد در ثبت و انتقال سند قصد و شرط (مصالح) قید نگردیده ولی در وصیت نامه عادی شرط و قصد (مصالح) به وصی خود بیان گردیده است.
- مغازهای است که سرقفلی آن را مالک مشترکاً به دو نفر واگذار نموده و در برگه قرار داد قید نموده (مستأجرین بدون اجازه مالک حقّ انتقال به غیر را ندارند.)
- معامله ملک مرهونه، در صورتی که مشتری آگاه به وجود رهن نباشد ولی مدتی بعد از تنظیم سند عادی، اطلاع از اینکه مورد معامله در رهن بانک می‌باشد حاصل نماید و بانک مرتهن بعد از تاریخ انجام معامله عادی فوق، کتباً عدم رضایت خود را از انجام معامله مذکور اعلام داشته و مشتری هم از مفاد عدم رضایت بانک یاد شده اطلاع حاصل نموده است، با اوصاف مذکور معامله خانهای که در رهن قرار داشته صحیح و مشروع واقع شده است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در مجلس مصالحه بعد از تمام شدن صلح یکی از دو طرف پشیمان شود می تواند مصالحه را فسخ کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی مقداری مال را به دیگری مصالحه کند به این شرط که فقط خودِ متصالح از آن استفاده کند، آیا جایز است متصالح آن را بدون رضایت مصالح برای همان انتفاع به شخص سومی بدهد و یا بدون رضایت او شخص دیگری را برای استفاده از آن با خود شریک کند؟ و در صورت صحیح بودن، آیا رجوع مصالح از صلح جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا قرارداد صلح را با رضایت طرفین میتوان فسخ کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شرکت عقدی دراموال صحیح است. پس اگر دو نفر قرار بگذارند که هرچه کارشان درآمد داشت با هم شریک باشند صحیح نیست خواه عمل آنها همانند باشد مثلا دو نفر خیاط با هم قرار بگذارند که هرچه درآمد داشتند با هم شریک باشند یا عمل آنها متفاوت باشد اگر یکی نصف منفعت خود را به دیگری مصالحه کند به چیزی و آن دیگری هم نصف منفعت خود را به همان چیز مصالحه کند اشکال ندارد یعنی چه؟
- [سایر] اگر پس از وقوع مصالحه (صلح) یک طرف ادعای اکراه یا اجبار کند آیا تاثیری در عقد دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از طرفین مصالحه می داند که این صلح باعث تلف و تضییع حقّ او می شود;ولی به خاطر فشار طرف مقابل و اِعمال زور از ناحیه او، یا هر کس دیگر، تن به آن مصالحه می دهد و ظاهراً قبول می کند. آیا این صلح ارزش دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پدری صلح نامهای تنظیم کرده و همه مایملک خود را به ورثه ذکور مصالحه نموده و حقّ فسخ را برای خود در صلح نامه محفوظ داشته است سپس وصیّت نامهای نوشت و بیش از ثلث اموال خود را برای ورثه ذکور در غیاب ورثه مؤنث وقف خاصّ نمود، اکنون ورثه اناث به بیشتر از ثلث اعتراض دارند، بفرمائید آیا صلح نامه به قوّت خود باقی است یا خیر و آیا وصیّتی که بعد از صلح نوشته آن را به هم میزند و تصرّف ورثه ذکور بر ثلث بدون رضایت اناث جایز است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] در باب مصالحه هرگاه شرط کند تا زمانی که حیات دارم حق بر هم زدن مورد مصالحه را داشته باشم آیا چنین شرطی به جهت جهل مدت عمر صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در زمان حیات خویش، حقوق تنها وارث خود را که خواهرش بوده با پرداختن مبلغی به عنوان مصالحه از او سلب نموده و بیان داشته که مشارٌالیها هیچ گونه حقّی نسبت به ارث برادر خود بعد از وفات وی ندارد؛و جمیع مایملک را نیز به همسر خویش صلح نموده است؛و این صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشارٌالیه و در حالت مرضی بوده است که منجر به وفات وی شده است؛ با توجّه به اجمالی که گذشت، آیا این صلح و مصالحه صحیح است و مانع ارث می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در زمان حیات خویش حقوق تنها وارث خود را که خواهرش بوده، بعنوان مصالحه از او سلب کرده، که با پرداختن مبلغ 14000 تومان به مشارالیها، هیچگونه حقی نسبت به ارث برادر خود، بعد از وفات وی نداشته باشد. و جمیع مایملک خود را به همسر خویش صلح کرده است. این صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشارالیه و در حالت مرضی بوده است که منجر به وفات وی شده است. آیا این صلح و مصالحه صحیح است و مانع ارث می شود یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفّرق نشده اند می توانند معامله را بهم بزنند . و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد ، تا سه روز حقّ بهم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد ، فروشنده می تواند معامله را بهم بزند ، ولی کسی که مالی را صلح می کند در این سه صورت حقّ بهم زدن صلح را ندارد و در هشت صورت دیگر که در احکام خرید و فروش گفته شد می تواند صلح را بهم بزند .
- مستأجر و کسی که چیزی را اجاره داده ، با رضایت یکدیگر می توانند معامله را بهم بزنند . و نیز اگر در اجاره شرط کنند که هر دو یا یکی از آنان حقّ بهم زدن معامله را داشته باشند ، می توانند مطابق قرار داد ، اجاره را بهم بزنند .
- دو نفری که مساقات کرده اند ، با رضایت یکدیگر می توانند معامله را بهم بزنند ، و نیز اگر در ضمن خواندن صیغة مساقات شرط کنند که هر دو ، یا یکی از آنان حقّ بهم زدن معامله را داشته باشند ، مطابق قراری که گذاشته اند ، بهم زدن معامله اشکال ندارد بلکه اگر در معامله شرطی کنند و عملی نشود ، کسی که برای نفع او شرط کرده اند ، می تواند معامله را بهم بزند .
- پس از اینکه عقد مُزارَعَه به نحوی که گفته شد تحقیق پیدا کرد مالک و زارع نمی توانند بدون رضایت یکدیگر مُزارَعَه را بهم بزنند ولی اگر در ضمن خواندن صیغة مُزارَعَه شرط کرده باشند که هر دو یا یکی از آنان حقّ بهم زدن معامله را داشته باشند می توانند مطابق قراری که گذاشته اند معامله را بهم بزنند .
- اگر بدهکار وطلبکار وکسی ککه به او حواله شده ؛ یا یکی از آنان برای خود حقّ بهم زدن حواله را قرار دهند ، مطابق قراری که گذاشته اند، می توانند حواله را بهم بزنند .
- اگر چیزی را که به صلح گرفته معیوب باشد ، می تواند صلح را بهم بزند ، ولی نمی تواند تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد .
- اگر اجاره دهند ، یا مستأجر بفهمد که مغبون شده است ، چنانچه در موقع خواندن صیغه مُلتَفِت نباشد که مغبون است ، می تواند اجاره را بهم بزند . ولی اگر در صیغة اجاره شرط کنند که اگر مغبون هم باشند حقّبهم زدن معامله را نداشته باشند ؛ نمی توانند اجاره را بهم بزنند .
- اگر بعد از معامله عیب مال را بفهمد و فوراً معامله را بهم نزند ، دیگر حقّ بهم زدن معامله را ندارد مگر اینکه جاهل به مسأله باشد که در این صورت وقتی فهمید می تواند معامله را بهم بزند .
- اگر دو نفر از یک نفر طلبکار باشند ، یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبکار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یکدیگر صلح کنند ، چنانچه طلب آنان از یک جنس و وزن آنها یکی باشد مثلاً هر دو ده من گندم طلبکار باشند ؛ مصالحة آنان صحیح است و همچنین است اگر جنس طلب آنان یکی نباشد ، مثلاً یکی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبکار باشد . ولی اگر طلب آنان از یک جنس و چیزی باشد که معمولاً با وزن یا پیمانه آن را معامله می کنند ، در صورتی که وزن یا پیمانة آنها مساوی نباشد ، مصالحة آنان اشکال دارد .
- ضامن و طلبکار می توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند ، با رضایت یکدیگر میتوانند صلح را بهم بزنند . و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان حقّ بهم زدن معامله را قرار داده باشند ، کسی که آن حق را دارد میتواند صلح را بهم بزند .
- [آیت الله سبحانی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند. و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو، یا یکی از آنان، حق به هم زدن مصالحه را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر دو نفر چیزی را باهم صلح کنند، با رضایت یکدیگر میتوانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان حقّ به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حقّ را دارد میتواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر دو نفر چیزی را باهم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو، یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از انان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند کسی که ان حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند
- [آیت الله اردبیلی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر میتوانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان حقّ به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد، میتواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله بروجردی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر میتوانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو، یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد میتواند صلح را به هم بزند.
- [امام خمینی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر میتوانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان، حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد میتواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان، حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر دو نفر چیزی را باهم صلح کنند؛ با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند. و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند؛ کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.