ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
اگر پیش از ان که مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن در رکعتی که تشهد ندارد شک کند که یک یا دو سجده را به جا اورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش اید نماز باطل است
عنوان مسئله:
اگر پیش از ان که مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن در رکعتی که تشهد ندارد شک کند که یک یا دو سجده را به جا اورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش اید نماز باطل است
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در حال طواف یا سعی یا در نماز شک کند که شوط چندم و یا رکعت چندم است و با همین حال طواف و سعی و نماز را ادامه دهد بعد به یک طرف شک یقین کند و اعمال را تمام نماید ایا عملش به نحوی که ذکر شد صحیح است
- شخصی در شوط اول طواف بود که نماز جماعت شروع شد طواف را قطع می کند و مشغول نماز می شود و پس از نماز طواف را از سر می گیرد و هفت شوط کامل بجا می اورد ایا طواف او صحیح است
- حاجی تمام اعمال عمره و حج را انجام داد و بعد فهمید وضویش باطل بوده است ایا با تدارک طوافها و نماز حج او صحیح است یا نه و بر فرض فساد چگونه از احرام خارج شود وظیفه او چیست
- در صورتی که شخص نمازگزار وارد یکی از مساجد مدینه منوره و یا مکه معظمه شد و مشاهده کرد که جماعت خاتمه یافته است ولی نمازگزاران در مسجد هستند ایا می تواند نماز را فرادی بر طبق شرایط موجود بجای اورد یا باید بیاید مسافرخانه و یا هتل و نمازش را با چیزی که سجده بر ان صحیح است انجام دهد
- ما در شب ساعت از مسجد شجره برای زیارت و انجام اعمال به سوی مکه حرکت کردیم در نزدیکی اذان صبح به کعبه رسیدیم و چون زایران قبلی مشغول نماز صبح بودند سرپرست کاروان از ما تقاضا کرد مقدار کمی صبر کنیم تا پس از نماز ما را طواف دهد ولی در این مهلت به علت خستگی زیاد چند بار من خوابم برد چون اب در دسترس خود نمی دیدم و جایی را نمی شناختم روی ریگ های اطراف باغچه تیمم کردم و طواف و نماز ان را انجام دادم ایا عمل حج من با این توصیف صحیح است یا نه
- مواردی که باید احتیاطا طواف را تمام کند و نماز طواف بخواند و طواف را با نمازش اعاده کند ایا اگر یک طواف به قصد اعم از تمام و اتمام یعنی چنانچه ان مقدار انجام شده باطل بوده تمام هفت شوط را قصد طواف داشته باشد و چنانچه صحیح بوده به متمم ان قصدطواف داشته باشد انجام دهد و دو رکعت نماز بخواند کافی است یا خیر
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] در سجده دوم رکعت آخر نماز چهار رکعتی شک کردم که سجده اول است یا دوم، اما گمانم بیشتر به سجده دوم بود. به همان گمان اکتفا کردم و نماز را تمام نمودم. آیا نماز صحیح است یا حکم خاصی برای این شک موجود می باشد؟
- [آیت الله بروجردی] مصلّی در نماز چهار رکعتی در حال قیام شک سه و پنج کرد و در آن حال، شک در سجده نیز کرد که یک سجده کرده یا دو سجده، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله بهجت] بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
- [آیت الله سیستانی] آیا بین نماز احتیاط یا سجده سهو و نمازی که برایش احتیاط یا سجده را میخوانیم میتوان کاری که نماز را باطل میکند انجام داد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در حال خواندن تشهّد، به جهتی (نسیان ذکر یا شک در محلّ) به اوّل تشهّد برگردد و در ادای سجده دوم شک کند؛ چه تکلیفی دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در نماز شک باطل کننده برایش پیش آمده و می خواهد نماز را از سر بگیرد؛ آیا نیاز به انجام منافی برای شکستن نماز است؟
- [آیت الله مظاهری] من بسیاری از اوقات در نماز سه رکعتی، هنگام تشهّد شک میکنم که رکعت دوّم هستم یا رکعت سوّم، ولی در سایر نمازها شک نمیکنم. البته قابل ذکر است که بعضی از اوقات، آن نماز را به نیّت دو رکعتی تمام میکنم و نماز سه رکعتی را اعاده میکنم و وقتی به رکعت سومّ میرسم، احساس میکنم که نماز قبلی را نیز سه رکعت خواندهام، وظیفه چیست؟
- [سایر] در رساله عملیه آمده است که اگرکسی به تشهد رکعت آخر نماز جماعت رسید، می تواند برای درک ثواب به امام ملحق شود.آیا این الحاق در تشهد رکعت دوم درنماز های سه رکعتی ،چهار رکعتی شخص نیز جاری می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] مواقعی، بعد از نماز یا وسط نماز شک میکنم که تشهد گفتهام یا نه. از یک نفر شنیدهام که برای جبران سجده و تشهد فراموش شده، سجده سهو کافیست، ولی برادرم میگوید اگر یقین نداشته باشید که گفتهاید، باید نماز، دوباره خوانده شود. در این مورد تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر موقعی که تشهد می خواند یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا اورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیفتد صحیح می باشد برای او پیش اید مثلا شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت چنانچه به دستور ان شک عمل کند نمازش صحیح است
- اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند یا در رکعتی که تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ماموم نباید قنوت و تشهد را بخواند ولی نمی تواند پیش از امام به رکوع رود یا پیش از امام قیام کند بلکه باید صبر کند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند
- شکهایی که نماز را باطل می کند از این قرار است اول شک در شماره رکعتهای نماز دو رکعتی واجب مثل نماز صبح و نماز مسافر ولی شک در شماره رکعتهای نماز مستحب و نماز احتیاط نماز را باطل نمی کند دوم شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی سوم ان که در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر چهارم ان که در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن ذکر سجده دوم شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر پنجم شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده است ششم شک بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج ولی در این شک بنابر احتیاط واجب بنا را بر دو بگذارد و نماز را تمام کند و اعاده نماید هفتم شک بین سه و شش و سه و بیشتر از شش ولی در این شک بنابر احتیاط واجب بنا را بر سه بگذارد و نماز را تمام کند و اعاده نماید هشتم شک بین چهار و شش و چهار و بیشتر از شش که احتیاط واجب ان است که بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام کند و اعاده نماید
- سوم ان که در نماز چهار رکعتی بعد از تمام شدن ذکر واجب سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت و همچنین در شک بین پنج و شش در حال ایستادن چنانچه در صورت چهارم و نهم مساله گذشت
- اگر بعد از سلام نماز شک کند که نمازش صحیح بوده یا نه مثلا شک کند رکوع کرده یا نه یا بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت به شک خود اعتنا نکند و مشهور فرموده اند اگر هر دو طرف شک او باطل باشد مثلا بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کند که سه رکعت خوانده یا پنج رکعت نمازش باطل است ولی این حکم محل اشکال است و احتیاط واجب ان است که یک رکعت دیگر بخواند و بعد از سلام نماز دو سجده سهو به جا اورد و نماز را هم اعاده نماید
- اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط برای انها واجب است در نماز پیش اید چنانچه انسان نماز را تمام کند باید نماز احتیاط را بخواند و نماز را از سر نگیرد و اگر نماز احتیاط را نخواند در صورتی که پیش از انجام کاری که نماز را باطل می کند نماز را از سر بگیرد نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند مشغول نماز شده نماز دومش صحیح است
- اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید باید برگردد و به جا اورد و بعد از نماز بنابر احتیاط مستحب برای ایستادن بیجا دو سجده سهو به جا اورد
- اگر شک کند که یکی از رکنهای نماز را به جا اورده یا نه چنانچه مشغول کاری که بعد از ان است نشده باید ان را به جا اورد مثلا اگر پیش از خواندن تشهد شک کند که دو سجده را به جا اورده یا نه باید به جا اورد و چنانچه بعد یادش بیاید که ان رکن را به جا اورده در صورتی که ان رکن رکوع یا دو سجده باشد نمازش باطل است
- موقعی که انسان قضای سجده و تشهد فراموش شده و سجده سهوی که برای قضای تشهد فراموش شده به جا می اورد باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند و احتیاط مستحب ان است که در موقع به جا اوردن سجده سهو در غیر این مورد نیز خود را بپوشاند
- کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را به جا اورده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از ان که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهد را به جا اورده یا نه چنانچه نداند ان حالت مثلا نشستن ایا نشستن بدل از قیام است یا نه باید برگردد و مشکوک را به جا اورد و اگر بداند که بدل از قیام است چنانچه شک در تشهد باشد بنابر احتیاط واجب ان را به قصد قربت مطلقه اعم از وجوب و استحباب بیاورد و نمازش صحیح است و اگر شک در سجده است بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کند و دوباره به جا اورد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود ، یا در رکعتهائی که تشهد ندارد پیش از ایستادن ، شک که دو سجده صحیح است ، برایش پیش آید نمازش باطل است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهّد شود یا در رکعتهائی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهائی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود، یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که یک سجده را به جا آورده یا دو سجده را و در همان موقع یکی از شکهایی که قبل از تمام شدن دو سجده باطل کننده است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن؛ شک کند که یک یا دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهائی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است؛ برایش پیش آید نمازش باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از آن که مشغول تشهّد شود یا پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله خوئی] اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن شک کند که یک یا دو سجده را بهجا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود، یا پیش از ایستادن، شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شک هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نماز باطل است.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از آن که مشغول تشهّد شود، یا پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر موقعی که تشهّد میخواند یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیفتد صحیح میباشد برای او پیش بیاید؛ مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، چنانچه به دستور آن شک عمل کند نمازش صحیح است.