ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
اگر پیش از آن که مشغول تشهّد شود، یا پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
عنوان مسئله:
اگر پیش از آن که مشغول تشهّد شود، یا پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که تکلیفش نماز نشسته خواندن است، اگر شک کند بین سه و پنج در حالی که مشغول به خواندن تسبیحات است، تکلیف او چیست، آیا نماز او باطل است یا وجه تصحیح ی دارد؟
- شخصیست ضعیف البنیه، چند سال است که به مرض مالاریا مبتلا است، در تمام سال مشغول مداوست بایستی به وسیله اَغذیه مقوّی و شربت، تقویت برایش حاصل گردد، در ظرف این چند سال همه ساله در ماه صیام به سختی روزهدار بوده به نحوی که موقع افطار دو ساعت برایش ارتعاش بدنی و سستی حاصل می‌شود و حکماء {طبیبان} نیز او را از گرفتن روزه منع داشته به این عنوان که زحمات یازده ماهه و مداوا، به واسطه روزه یک ماهه بی نتیجه میماند، با این صورت آن شخص در ماه صیام روزهدار بوده، ولی به طور معروض به سختی بسر میبرد و فعلاً حالت او هم کما فی السابق است، با این تفاصیل آیا میتواند روزه بگیرد، یا خیر؟ مستدعیست لطفاً جواب را مرقوم فرمایید.
- در نمازِ طواف با قطع به آن که مسجد از سنگ غیر معدنی است سجده نمود، بعد یقین پیدا کرد به آن که ما یصح السجود علیه نبوده و پس از تمامیّت حج نمازها را با ما یصح السجود علیه قضا نمود، آیا حج او صحیح است یا باطل؟
- هرگاه شخصی بعد از محدث شدن به حدث اصغر نمازی به جا آورد، پس شک کرد که از جنابت محقّقه قبل از این نماز غسل کرده بود یا نه، فلذا به حکم استصحاب و بقای جنابت، غسل کرد و بدون وضو نماز ثانی را به جا آورد و از این جهت علم اجمالی به هم رسانید که یکی از دو نمازش فی الواقع باطل و بدون طهارت شرعیّه واقع شده؛ یا نماز اوّل اگر در اوّل غسل نکرده باشد، یا ثانی اگر در اوّل غسل کرده باشد و غسل پیش از نماز ثانی بی مورد بوده، چون مکلّف به وضو بوده، آیا تدارک هر دو نماز لازم است از جهت علم اجمالی، یا ثانی تنها نه اوّل از جهت انحلال؟
- شخصی زن خود را طلاق رجعی داده است پس از آن رجوع میکند و قبل از آن که احراز طُهر زن را بنماید طلاق دوّم را نیز جاری مینماید، زوج مسافر می‌شود، پس از مراجعت زنی را برای استفسار این که زن طلاق داده شده در حال حیض بوده یا پاکی میفرستد. آن زن میگوید: زن شما گفت: در حال حیض بودهام و پس از آن که به اعتقادش طلاقش باطل بوده، گاهی نظرهایی میکند بدون قصد شهوت که اطّلاع از حالش پیدا کند و بعداً چون طلاق دوّم را باطل میداند دو مرتبه طلاق دوّم را جاری میسازد و پس از آن در بین عدّه رجوع میکند و دخول هم واقع می‌شود و از زن سؤال میکند: آیا در حال طلاق دوّم پاک بودی یا در حال حیض؟ میگوید: پاک بودم. و دو مرتبه سؤال میکند: درست دقّت کن که آیا در حال طلاق حائض بودی یا پاک؟ میگوید: حیض بودم. زوج میگوید: پس چرا اوّل گفتی پاک بودم؟ جواب میدهد: حواسم پرت بود اشتباهاً گفتم و کراراً از او سؤال میکند، قسم یاد میکند که در حال حیض بودم. آیا حرف اوّلش صحیح است و یا قول دوّمش؟ و آیا اگر شک کند که نظری که بدون قصد رجوع، به زن کردهام به قصد شهوت بوده یا نه، چه حکم دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر در حال خواندن تشهّد، به جهتی (نسیان ذکر یا شک در محلّ) به اوّل تشهّد برگردد و در ادای سجده دوم شک کند؛ چه تکلیفی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان در اثنای تشهّد شک کند که سجده ی دوّم را به جا آورده یا نه، فرموده اید نباید اعتنا کند؛ آیا شکّ در اثنای ذکر مستحبّی تشهّد هم همین حکم را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که به عنوان مثال برایش در نماز، شک بین سه و چهار پیش میآید و بعد از سلام نماز، مشغول به نماز احتیاط می‌شود، اگر در بین نماز احتیاط اطمینان یا یقین به یکی از دو طرف شک (سه رکعت یا چهار رکعت) پیدا کند، نمازش را چگونه به پایان برساند؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در اثنای تشهد شک کند که سجده دوم را به جای آورده یا نه، چه باید بکند؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در هنگام خواندن تشهد شک کند که سجده دوم را به جا آورده یانه، چه کار باید بکند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا بین نماز احتیاط یا سجده سهو و نمازی که برایش احتیاط یا سجده را میخوانیم میتوان کاری که نماز را باطل میکند انجام داد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی پس از خواندن تشهد وبعد از صلوات آن وعجل فرجهم را هم بگوید نمازش صحیح است یا خیر ؟
- [امام خمینی] اگر کسی در حال قیام شک میان یک و دو کند آیا جایز است در حال شک قراءت را تمام کند و موقع رفتن به رکوع تروّی کند یا خیر؟ و همچنین در افعال: مثلاً اگر در سجده شک کند که سجده اول است یا دوم آیا جایز است در حال شک ذکر سجده را بگوید و بعد از نشستن تروی کند یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر موقعی که تشهّد میخواند، یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفّاق بیفتد صحیح میباشد، برای او پیش آید مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت چنانچه به دستور آن شک عمل کند، نمازش صحیح است.
- اگر شک کند که رکنی را به جا آورده یا نه، چنانچه مشغول تشهّد است اگر شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر یادش بیاید که آن رکن را به جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است؛ مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را به جا نیاورده، باید به جا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش باطل است.
- کسی که زیاد شک میکند، اگر شک کند رکنی را به جا آورده یا نه و اعتنا نکند، بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده، نمازش باطل است، مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده یادش بیاید که رکوع نکرده باید رکوع کند و اگر در سجده یادش بیاید، نمازش باطل است.
- کسی که نشسته یا خوابیده نماز میخواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات میخواند، شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع، باید راست بایستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمداً پیش از ایستادن، یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نمازش باطل است.
- اگر شک کند که یکی از رکنهای نماز را به جا آورده یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است نشده، باید آن را به جا آورد، مثلاً اگر پیش از خواندن تشهّد شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد و چنانچه بعد یادش بیاید که آن رکن را به جا آورده بوده، چون رکن زیاد شده نمازش باطل است.
- اگر شک دارد که سجده یا تشهّد را فراموش کرده یا نه، واجب نیست قضا نماید.
- کسی که میتواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادنِ معمولی نباشد، نمازش باطل است.
- کسی که اشتباهاً پیش از امام سر از سجده برداشته، هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد، نمازش صحیح است، ولی اگر در هر دو سجده این اتّفاق بیفتد، نماز باطل است.
- اگر انسان ناچار شود که در زمین گِل نماز بخواند، چنانچه آلوده شدن بدن و لباس برای او مشقّت ندارد، باید سجده و تشهّد را به طور معمول به جا آورد و اگر مشقّت دارد میتواند در حالی که ایستاده برای سجده با سر اشاره کند و تشهّد را ایستاده بخواند و اگر سجده و تشهّد را به طور معمول هم به جا آورد، نمازش صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهّد شود ، یا پیش از ایستادن در رکعتهائی که تشهّد ندارد شک کند که یک یا دو سجده را بجا آورده یا نه ، و در همان موقع یکی از شکهائی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است ، برایش پیش آید ، نمازش باطل است .
- [امام خمینی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهّد شود یا در رکعتهائی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهائی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود، یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش از ایستادن شک کند که یک سجده را به جا آورده یا دو سجده را و در همان موقع یکی از شک‌هایی که قبل از تمام شدن دو سجده باطل کننده است برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله خوئی] اگر موقعی که تشهد میخواند، یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده را بهجا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شک‌هایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیفتد صحیح میباشد، برای او پیش آید، مثلًا شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، چنانچه بهدستور آن شک عمل کند نمازش صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن؛ شک کند که یک یا دو سجده را به جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهائی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است؛ برایش پیش آید نمازش باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از آن که مشغول تشهّد شود یا پیش از ایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله خوئی] اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن شک کند که یک یا دو سجده را بهجا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نمازش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پیش از ان که مشغول تشهد شود یا پیش از ایستادن در رکعتی که تشهد ندارد شک کند که یک یا دو سجده را به جا اورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش اید نماز باطل است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود، یا پیش از ایستادن، شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه، و در همان موقع یکی از شک هایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است، برایش پیش آید، نماز باطل است.