مبطلات
اموری كه باطل كننده‌ی عمل هستند.
دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را مبطلات می‌گویند:
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خوردن، یا آشامیدن سهوی در روزه واجبی و ندبی صوم را باطل می‌کند یا خیر؟
- پولی که به عنوان ربا دادن شخص قرض می‌کند، تصرّف در آن چه صورت دارد یعنی معاملاتی که با آن پول می‌کند صحیح است یا خیر؟ هرگاه با آن پول لباس خریده یا خانه خریده، نماز در آن صحیح است یا باطل؟
- شخصی در خانه با کلفتش - که با او محرم نیست - می‌باشد، به نحوی که صدق خلوت می‌کند، موقع نماز می‌خواهد نماز بخواند، نماز او صحیح است یا خیر؟
- در نماز میّت که منافق را باید لعن کرد، مقصود از منافق کیست، آیا اهل سنّت و ناصبی را شامل است یا خیر؟ و خلاصه چه کس را منافق می‌گویند؟
- مأمور دولت از وطن خود به شش فرسخی منتقل می‌شود و در بدو امر قصد اقامه عشره می‌کند و نماز را تمام می‌خواند، بعد از قصد اقامه در هر جمعه برای سرپرستی به عایله خود به محل خود می‌رود و روز شنبه مراجعت می‌کند و مدّت شش ماه است از این مُقَدَّمه می‌گذرد، تکلیف او در باب نماز و روزه چیست؟
- مأموری که از طرف حکومت برای نظم و حرکت سیّارات از محلّی به محل انجام وظیفه مسافرت می‌کند، نماز او تمام است یا قصر؟
- زارع از برای فروش میوه‌جات در تابستان، ماهی پنج مرتبه یا کمتر یا زیادتر، از دِه خود مسافرت می‌کند، تکلیف او نسبت به صلات و صوم چیست؟
- هرگاه زوج بخواهد زوجه خود را - که در سن ده دوازده سالگیست و هنوز حیض نشده و هم سنهای او نیز هنوز حیض نشده‌اند - بعد از دخول بی‌فاصله طلاق بدهد، طلاق او صحیح است یا خیر؟
- شخصی به حمّام می‌رود، پس از غسل شک می‌کند که آیا وقت برای ادای صلات هست که نیّت ادا کند، یا وقت گذشته و باید نیّت قضا کند؟
- نماز و غسل در حال غفلت از غصب بودن لباس و مکان و آب غسل، باطل است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا حرف زدن و خندیدن و خوردن و آشامیدن و انحراف از قبله و دیگر مبطلات نماز، در بین نماز میّت هم باعث باطل شدن نماز است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بستن چشم در نماز اشکالی دارد و نماز را باطل می‌کند؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در آخر وقت، تصوّر می‌کند برای دو نماز وقت دارد و نماز ظهر خود را شروع می‌کند و وقتی نماز ظهر او تمام می‌شود اذان مغرب را می‌گویند، آیا نماز ظهر او صحیح است، یا باید با نماز عصر هر دو را قضا نماید؟
- [آیت الله مظاهری] کشتن مگس، زنبور و... در حین نماز، آیا نماز را باطل می‌کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا انجام دادن مبطلات نماز و روزه حرام است و ترک کردن آنها واجب است؟
- [سایر] پرت شدن حواس در نماز - در حالیکه حمد و سوره می‌خواند نماز را باطل می‌کند یا خیر؟
- [سایر] اینکه می‌گویند نماز در فلان حالت باطل می‌شود یعنی اینکه باید شخص در همان حالت اشتباه نماز را رها کند و دوباره نماز دیگری بخواند یا اینکه همان نماز باطل را باید ادامه دهد و بعد دوباره نماز دیگری بخواند؟ مثلاً بعد از اینکه یک رکوع بجا نیاورد و به سجده رفت باید همان جا نماز را رها کند و دوباره بخواند؟
- [آیت الله مظاهری] اگر اعتکاف به وسیله یکی از مبطلات و مفسدات باطل شود، در صور زیر معتکف از حیث قضا وکفاره چه وظیفهای دارد؟
- [سایر] سلام؛ جانشینان حضرت موسی(ع) (نقبای بنیاسرائیل) دوازده نفر بودند؛ جانشینان حضرت عیسی(ع) (حواریون) دوازده بودند. جانشینان پیامبر اسلام (ص) (امامان معصوم) دوازده نفر، دلیل این عدد دوازده چیست؟
- [سایر] آیا سرمه کشیدن نماز را باطل می‌کند؟ آیا درست است که پیامبر(ص) همیشه سرمه در چشم میکردهاند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند مثل روگرداندن از قبله نماز را از سر گیرد، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند، مشغول نماز شود نماز دومش صحیح است.
- کسی که میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است، ولی نمیداند نماز را باطل می‌کند، اگر عمداً با لباس غصبی نماز بخواند، نمازش باطل است.
- اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید، چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط نماز را از سر بگیرد معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند نماز را از سر گرفته باشد، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند مشغول نماز شده، نماز دومش صحیح است.
- اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد که رکعتهای نمازش کم بوده، چنانچه کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید آنچه از نماز نخوانده بخواند و برای سلام بیجا دو سجدهی سهو بنماید و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده مثلاً پشت به قبله کرده باید نماز را دوباره به جا آورد.
- اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
- اگر سلام نماز را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که صورت نماز به هم خورده است، چنانچه پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد، کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌کند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باشد، نمازش صحیح است و اگر پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد، کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌کند انجام داده باشد، نمازش باطل است.
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده مثلاً پشت به قبله کرده باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید دو رکعت کسری نمازش را به جا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.
- اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه کاری انجام داده که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد، نماز را باطل می‌کند مثلاً پشت به قبله کرده نمازش باطل است و اگر کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید فوراً مقداری را که فراموش کرده به جا آورد.
- اگر در شمارهی رکعتهای نماز احتیاط شک کند، چنانچه طرفِ بیشترِ شک نماز را باطل می‌کند، باید بنا را بر کمتر بگذارد و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمیکند، باید بنا را بر بیشتر بگذارد، مثلاً موقعی که مشغول خواندن دو رکعت نماز احتیاط است، اگر شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، چون طرف بیشتر شک نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده و اگر شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت، چون طرف بیشتر شک نماز را باطل نمیکند، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است.
- چیزهایی که وضو را باطل می‌کند، تیمّم بدل از وضو را هم باطل می‌کند و چیزهایی که غسل را باطل مینماید، تیمّم بدل از غسل را هم باطل مینماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را مبطلات می‌گویند: اوّل آنکه در بین نماز یکی از شرطها یا اجزای آن از بین برود. دوّم از مبطلات آن است که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری کاری که وضو یا غسل را باطل می‌کند انجام دهد. سوّم از مبطلات آن است که دست بسته نماز بخواند آنگونه که اهل تسنن انجام میدهند ولی اگر از روی فراموشی یا تقیّه یا نه به قصد جزئیت بلکه برای خاراندن بدن باشد اشکال ندارد. چهارم از مبطلات آن است که بعد از حمد آمین بگوید آنگونه که اهل تسنن انجام میدهند ولی اگر از روی فراموشی یا تقیّه یا نه به قصد جزئیّت بلکه به قصد دعا بگوید اشکال ندارد. پنجم از مبطلات نماز آن است که عمداً یا سهواً پشت به قبله کند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد بلکه اگر صورت را به تنهایی به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نیز نماز باطل می‌شود ولی اگر بدن یا صورت را کمی برگرداند به طوری که از قبله خارج نشود، عمداً باشد یا سهواً، نماز باطل نمیشود. ششم از مبطلات نماز آن است که عمداً جمله یا کلمهای بگوید و از آن جمله یا کلمه قصد معنی کند گرچه معنی هم نداشته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را (مُبطِلات نماز) می‌گویند: * اوّل: آن که در بین نماز یکی از شرطهای صحّت آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد که مکان نماز او غصبی است. * دوم: آن که در بین نماز عمدا یا سهوا یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل می‌کند پیش آید، مثلاً ادرار از او بیرون آید؛ ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع خودداری کند، اگر در بین نماز ادرار یا مدفوع از او خارج شود، چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید، نمازش باطل نمیشود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] دوازده چیز نماز را باطل می‌کند ، و آنها را (مبطلات) می‌گویند : اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود ، مثلاً در بین نماز بفهمد لباسش نجس است . دوم : آنکه در بین نماز عمداً یا سهواً ، یا از روی ناچاری ، چیزی که وضو یا غسل را باطل می‌کند پیش آید ، مثلاً بول از او بیرون آید ، هرچند بنابر احتیاط واجب پیش آمدن آن پس از تمام شدن سجده آخر نماز ، از روی سهو یا ناچاری باشد . ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند ، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود ، چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید ، نمازش باطل نمیشود . ونیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود ، در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد ، نمازش صحیح است .
- [آیت الله علوی گرگانی] دوازده چیز نماز را باطل می‌کند، و آنها را مبطلات می‌گویند: اوّل آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است. دوم آن که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل می‌کند پیش آید، مثلاً بول از او بیرون آید ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول وغائط خودداری کند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود، چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید، نمازش باطل نمیشود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را مبطلات می‌گویند. اول- آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود، مثلًا در بین نماز بفهمد که ساتر است غصبی است. دوم- آن که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل می‌کند پیش آید، مثلًا بول از او بیرون آید، ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود، چنانچه بهدستوری که در احکام وضو صفحة (43) گفته شد، رفتار نماید، نمازش باطل نمی شود، و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی که بهدستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] دوازده چیز نماز را باطل می کند که آنها را (مبطلات نماز) می گویند. 1 از بین رفتن یکی از شروط نماز. 2 باطل شدن وضو. 3 دست بسته نماز خواندن. 4 آمین گفتن. 5 پشت به قبله نماز خواندن. 6 حرف زدن. 7 خنده. 8 گریه. 9 به هم خوردن صورت نماز. 10 خوردن و آشامیدن. 11 شک. 12 کم یا زیاد کردن أرکان.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین نماز بهقدری ساکت بماند که نگویند نماز می‌خواند، نمازش باطل است. دهم: از مبطلات نماز، خوردن و آشامیدن است که اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که نگویند نماز می‌خواند، نمازش باطل می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ده چیز نماز را باطل می‌کند: اول: (از بین رفتن یکی از شرایط نماز) از مبطلات نماز آن است که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود؛ مثلاً در بین نماز لباس وی نجس شود و نمازگزار با توجّه به آن، عمداً یا به علت ندانستن مسأله با همان حال نماز خود را ادامه دهد. دوم: (از بین رفتن وضو یا غسل) از مبطلات نماز آن است که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل می‌کند پیش آید، مثلاً بول از او بیرون آید، ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول یا غائط خودداری کند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود، چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد، رفتار نماید نمازش باطل نمیشود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند: اول آنکه در بین نماز یکی از شرط های آن از بین برود; مثلاً در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است. و امکان خواندن در وقت در مکان مباح ممکن است. دوم آنکه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی که وضو یا غسل را باطل می کند پیش آید; مثلاً بول از او بیرون آید ولی کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به شیوه ای که در احکام وضو گفته شد، رفتار نماید نمازش باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی که به شیوه استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحیح است. سوم از مبطلات نماز آن است که دست ها را روی هم بگذارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر سهوا یکی از مبطلات اعتکاف را انجام دهد، اعتکاف او باطل نمیشود.