منظور از (عدل) در اصول دین چیست؟

اُصول‌ِ دین‌ (در مقابل‌ فروع دین) ، اعتقادات پایه دین اسلام که باور به آنها شرط مسلمان بودن است و انکار آن به معنای کفر. اصول دین، تحقیقی است نه تقلیدی؛ بنابراین هر کس باید با تحقیق و تفکر به آنها برسد نه با تقلید و دنباله‌روی از دیگران. بر اساس مذهب شیعه، اصول دین اسلام، پنج اصل توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت است که بنابر نظر شیعه، کسی که به دو اصل اخیر باور ندارد، شیعه محسوب نمی‌‌شود.

واژه اصول ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اصول فقه (علم)، یکی‌ از شاخه‌های‌ علوم‌ اسلامی‌• أصول دین، (در مقابل‌ فروع‌ دین)، اصطلاحی‌ کلامی‌

عدل، یکی از مسائل علم کلام و حاصل اختلاف اشاعره و معتزله درباه رفتار عادلانه خداوند است. همه گروه‌های مسلمان خدا را عادل می‌دانند؛ ولی تفسیر آنان از عدل و ظلم تفاوت دارد. عدل الهی از نظر شیعه بدین معناست که خداوند پاداش و کیفر الاهی نظام‌مند و بر اساس حسن و قبح ذاتی افعال است؛ به گونه‌ای که خداوند در داوری‌ها و احکامش ستم نمی‌کند: به نیکوکاران پاداش می‌دهد و می‌تواند گناهکاران را به اندازه استحقاقشان مجازات کند.

حُسن و قُبح، اصطلاحی در کلام اسلامی که ناظر به ارزش هنجاری اعمال است و بنا بر اختلاف مذاهب می‌تواند تنها برآمده از شرع تلقی گردد، یا فراتر از آن به عنوان حسن و قبح ذاتی یا عقلی معنا داشته باشد. بر اساس نظر مشهور نزد مذهب اهل عدل حسن و قبح افعال، ذاتی است، در حالی که مذاهبی همچون اشعری، آن را محدود به حسن و قبح شرعی شمرده‌اند. مبحث حسن و قبح در ادامه به حوزه اصول فقه نیز راه یافته، در ذیل مباحث عقل مطرح بوده است.

علم کَلام یا کلام‌شناسی دانشی است که به بحث پیرامون اصول اعتقادی و جهان‌بینی دینی بر مبنای استدلال عقلی و نقلی می‌پردازد و به شبهه‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، پاسخ می‌دهد.علم کلام از علوم اسلامی است که بیشتر بر کاربرد عقل و علم در مسائل اعتقادی تکیه دارد تا باور تقلیدی. علم کلام معتقد به تحقیقی بودن باورهای اعتقادی است، نه تقلیدی بودن آن‌ها.دانش کلام، به پایه‌های اعتقادی در یک دین و مقابله و بحث با نظرات دیگر اندیشه‌ها می‌پردازد. جُستارهایی مانند برهان‌های اثبات وجود خدا، حدوث یا قدم جهان هستی، نبوت خاصه و عامه، عدل الهی، امامت، معاد و... در این رشته نظری بحث می‌شود. دانشمند علم کلام را «متکلم» می‌نامند.در آثار اسلامی گاه از متألهین دیگر ادیان نیز به عنوان متکلم نام‌برده شده‌است.

شایستگی انسان برای مدح و دریافت عوض یا ثواب و سزاواری ذمّ عقاب از سوی خداوند را استحقاق گویند.

از نخستین روزی که اسلام به مدینه وارد شد نفاق هم در این شهر شکل گرفت. منافقان در صفوف مؤمنان رخنه می‌کردند و با گوش‌های شنوایی که در میان مؤمنان داشتند تخم تردید و ضعف و شکست را در میان آنان می‌پراکندند.

شخص دارای شرایط برای عهده داری تکلیف شرعی را مکلف گویند.

اِمامیه‌، از مذاهب زیرمجموعه مذهب شیعه در کنار زیدیه و اسماعیلیه که به آن مذهب جعفری یا اثنی عشری هم گفته می‌شود. پیروان آن معتقد به امامت دوازده امام معصوم پس از پیامبر اکرم(ص) هستند. از نظر شیعه امامیه، کاربرد مطلق کلمه شیعه اشاره به آنان دارد، ولی این اصطلاح در مباحث کلامی، عنوانی عام است که شامل هر سه گروه می‌شود.

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

ایمان به معنای باور قلبی دینی، از مفاهیم کانونی ادیان الهی از جمله اسلام. محور اساسی‌ ایمان‌ در قرآن کریم، الله‌ است‌. قرآن از همه انسان‌ها خواسته‌ است تا به‌ الله‌ ایمان‌ آورند؛ اما در آیات‌ بسیاری‌ ضرورت‌ ایمان‌ آوردن‌ به‌ پیامبران‌ و رسولان‌، کتاب‌های‌ نازل‌ شده‌ از سوی‌ خدا، فرشتگان و آخرت نیز به‌ «ایمان‌ به‌ الله» افزوده‌ شده‌ است‌.

شرک، اصطلاحی دینی به معنای شریک قائل شدن برای خدا. در منابع روایی و کتاب‌های اخلاقی، مراتب مختلفی برای شرک شمرده شده و از گناهان کبیره محسوب می‌شود.

مُعتَزِلَه، عنوان گروهی از متکلمان مسلمانِ اهل سنّت است که به اصالت عقل در برابر نقل، شهرت دارند. در میان متکلمان اهل سنت، معتزله به متکلمان امامیه نزدیکترند. معتزله معتقد بودند که عقل نظری باید بر آنچه از طریق وحی به دست ما می‌رسد، حاکم باشد. این اصل، ثمراتی در کلّیت نظام فکری و عقاید دینی آنان به همراه داشت و برداشتی ویژه از توحید و عدل الهی به آنان بخشید و بدین رو، به تاویل آن دسته از متون دینی که به ظاهر، با عقل ناسازگار بودند، پرداختند. برای مثال، رؤیت الهی را که در برخی متون به آن تصریح شده انکار کردند و آن را به تاویل بردند؛ زیرا به لحاظ عقلی، رؤیت بدون مکان و جهت ممکن نیست و چون خداوند از مکان و جهت منزه است، رؤیت او در این جهان و در آخرت ممکن نیست. برخی عقاید معتزله با آرای مورد اتفاق اهل سنت تضاد آشکار داشتند. معتزله را از نخستین گروه‌هایی در اسلام دانسته‌اند که کوشیدند آموزه‌های دینی را با استدلال و تحلیل عقلی، تبیین و توجیه کنند.

سوره انبیاء سوره بیست و یکم قرآن کریم و هفتاد و سومين سوره‌ در ترتیب نزول و از سوره‌های مکی است. در این سوره نام شانزده پیامبر آمده و به همین دلیل انبیاء نامیده شده است. از موضوعات اساسی سوره انبیاء توحید، نبوت و معاد است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که هرکس سوره انبیاء را بخواند خدا با او به آسانی حساب می‌کند و او را می‌بخشاید و همه پیامبرانی که نامشان در قرآن است او را سلام می‌گویند.

این علم یکی از ارکان بلاغت محسوب می‌شود و اصول و قواعدی را آموزش می‌دهد که می‌توان با آنها لفظ را مطابق با مقتضای حال، به کار برد، اموری هم چون تقدیم، تأخیر و حذف و یا ذکر هر یک از ارکان جمله و نیز ایجاز و اطناب و فصل و وصل کلام به هم.... مباحث این علم را تشکیل می‌دهند. [۱]مقتضای حال، رکن اساسی این علم است. چرا که موقعیت مخاطب نقش فراوانی در شکل دهی به جمله دارد و گوینده و نویسنده باید کلام خود را به نوعی شکل دهد که مخاطب هم آن را به خوبی بفهمدو هم آزرده نشود. و این وظیفه علم معانی است.به عبارت بهتر مراد از معانی در علم معانی، معانی ثانویه است. یعنی اغراضی که متکلم دارد و به خاطر همان اغراض، اسلوب خاصی به کلام خود می‌دهد. [۲] و مثلاً یک جمله‌امری مثل «برف را ببین» به جای جمله خبری «برف زیادی باریده است» به کار برده می‌شود. تا تعجب متکلم ابراز شود. [۳]

واژه ضرورت در لغت ،منطق و فلسفه کاربرد دارد.

ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]

امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.

پاداش بر نیکی را ثواب مي‌گويند و از آن در بابهايي نظير طهارت، صلات، خمس، صوم،جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و ارث سخن رفته است.

واژه ذاتی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • ذاتی باب ایساغوجی، از اصطلاحات علم منطق، به معنای محمولِ غیر خارج از ماهیت موضوع؛ شامل جنس و فصل و نوع• ذاتی (موضوع علوم)، ذاتی در باب موضوع هر علم، به معنای عَرَض بدون واسطه، یا به واسطه جزء مساوی معروض یا جزء اعمّ معروض و یا خارج مساوی معروض• ذاتی باب علل، از اصطلاحات علم منطق، به معنای اسباب حقیقی، مقابل اسباب اتفاقی• ذاتی باب برهان، از اصطلاحات علم منطق، به معنای ذاتیات موضوع و محمولات منتزع از ذات موضوع بدون نیاز به واسطه• ذاتی باب حمل (حمل اولی)، از اصطلاحات علم منطق، به حمل حد تام بر محدود• ذاتی باب حمل (مقابل محمول بالضمیمه)، از اصطلاحات علم منطق، به معنای محمول منتزع از ذات موضوع

عقاب در دو معنا به کار برده می شود.عُقاب، پرنده‌ای شکاری با جثه نسبتا بزرگ و نوک و چنگالهای خمیده و تیز است.عِقاب که به معنای عذاب است و کلمه «عذاب» به معنای شکنجه و عقوبت است.

قدرت یکی از صفات الهی است.

لفظ شامل تمام افراد یک ماهیت را مطلق گویند.

استدلال‌های گوناگونی برای اثبات عقل شده است. یکی از معروف‌ترین استدلال‌های آن مبتنی بر قاعده الواحد است. طبق این استدلال:

کُفْر، واژه‌ای عربی به معنای پنهان کردن و پوشاندن. در اصطلاح، کافر کسی است که به دلیل نپذیرفتنِ دین حق، سزاوار عذاب الهی است. اگر فردی به اصول سه‌گانه دین اسلام، یعنی توحید، نبوت و معاد باور نداشته باشد، کافر است.

علم کلام، شاخه‌ای از علوم اسلامی که موضوع آن اصول و مفاهیم اعتقادی ِ دینی است. علم کلام با تکیه بر نقل و عقل، به تبیین مفاهیم نظری، اثبات اصول اعتقادی دینی و پاسخ به شبهات مطرح شده درباره آنها می‌پردازد. به متخصصان این شاخه علمی، مُتَکَلِّم می‌گویند.

بهشت یا جنت، به باور مسلمانان، جایگاهی در جهان آخرت که بندگان درستکار و سعادتمند در آن ساکن شده و از نعمت‌های الهی برخوردار می‌شوند. محل سکونت حضرت آدم و حوا، پیش از هبوط به زمین نیز به همین نام خوانده شده است.

جَهَنَّم یا دوزخ جایگاهی در جهان پس از مرگ که انسان تباهکار در آن سزای اعمال خود را خواهد دید. در قرآن افزون بر نام جهنم، نام‌های متعدد دیگری مانند جَحیم، سَقَر و سَعیر نیز ناظر به جهنم یا طبقه‌ای از آن به کار رفته و در بسیاری موارد نیز صرفاً به صورت «النار» (آتش) از آن یاد شده است. در فرهنگ ایران، نام دوزخ بازمانده از ایران باستان به عنوان معادلی برای جهنم کاربرد داشته است. جهنم نه تنها در نصوص دینی از قرآن و حدیث بازتاب وسیعی داشته، بلکه در حیطه دانش‌هایی چون کلام، فلسفه و عرفان نظری هم مباحثی را به خود اختصاص داده است.

ابو محمد حسن‌ بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.

سلام و عرض ادب.امام زمان(عج) منتظر شماست. شتاب کنید. موفق باشید و سربلند.

عدل، یکی از مسائل علم کلام و حاصل اختلاف اشاعره و معتزله درباه رفتار عادلانه خداوند است. همه گروه‌های مسلمان خدا را عادل می‌دانند؛ ولی تفسیر آنان از عدل و ظلم تفاوت دارد. عدل الهی از نظر شیعه بدین معناست که خداوند پاداش و کیفر الاهی نظام‌مند و بر اساس حسن و قبح ذاتی افعال است؛ به گونه‌ای که خداوند در داوری‌ها و احکامش ستم نمی‌کند: به نیکوکاران پاداش می‌دهد و می‌تواند گناهکاران را به اندازه استحقاقشان مجازات کند.

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

ـــ سبب، وصف وجودی که حکم دائر مدار آن است، مقابل مباشر و مقابل نسب. مانند روزهای ماه رمضان که سبب وجوب روزه، و یا خویشاوندی که سبب ارث بردن است. ـــ سبب، اماره ثبوت حکم شرعی است.

جزاء ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جزا، جزای عمل بد انسان و دارای کاربرد در فقه اسلامی• جزاء (جمله شرطی)، به معنی نتیجه و جزء دوم در جمله شرطی• جزاء (نذر)، معنای مقابل شرط در باب نذر

ذات، از اصطلاحات علم منطق بوده و به معنی شیء قائم به خود، یا حقیقت شیء یا ماهیت آن، می‌باشد.

نقض (النقض)، کتاب، اثری در تبیین و اثبات عقاید امامیه و رد اتهامات مخالفان و در نقض کتاب بعض فضائح الروافض، به فارسی، نوشتۀ عبدالجلیل قزوینی رازی در حدود سال ۵۶۰ می‌باشد.

 مالی كه وجود خارجی دارد.