حضرت زینب
حرم حضرت زینب (س) در جنوب دمشق در کشور سوریه، مشهورترین مکانی است که به‌عنوان مدفن حضرت زینب (س) دختر امام علی(ع)، مطرح شده است.
ظاهراً برخی از محقّقین و اهل علم بر این نظر هستند که حضرت امّ کلثوم همان حضرت زینب بوده، و در واقع حضرت زهرا یک دختر بیشتر نداشته‌اند. آیا این مطلب صحیح است؟ و اگر قطعی نیست از نظر احتمال کدام وجه محتمل‌تر است؟
شیخ مفید در ارشاد آورده است :" فرزندان حضرت علی (ع) از حضرت زهراء (س) عبارتند از حسن، حسین، محسن، زینب کبری و زینب صغری، ام کلثوم . [1] ابن سعد در طبقات [2] و بلاذری در انساب الاشراف [3] آورده است : 1 فرزندانی که مادرشان حضرت فاطمه (س) دختر رسول خدا (ص) است شامل امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و محسن و زینب کبری و ام کلثوم کبری است. محسن در جریان حمله به خانه حضرت زهرا (س) سقط شد. [4] بنا بر این حضرت زهراء (ع) دارای دو فرزند دختر به نام های زینب و ام کلثوم بوده اند. البته نام دیگر حضرت "ام کلثوم "، زینب صغری بوده است. چگونگی زندگی و مرگ حضرت أم کلثوم دختر علی و فاطمه (ع)در بسیاری از کتب مرجع آمده است که به بعضی از آنها اشاره می کنیم؛ مانند: اخبار الطوال(دینوری)، الاستیعاب (ابن عبد البر)، أسد الغابه (ابن اثیر)، الإصابه (ابن حجر)، الأعلام (زرکلی)، الإمامه و السیاسه (ابن قتیبه دینوری)، أنساب الأشراف (بلاذری)، البدایه و النهایه (ابن کثیر)، البدء و التاریخ (مطهر بن طاهر مقدسی)، تاریخ ابن خلدون، تاریخ الإسلام (ذهبی)، تاریخ طبری (طبری)، تاریخ برگزیده (مستوفی قزوینی)، تاریخ یعقوبی (یعقوبی)، سیرت رسول الله (ابرقوه)، الطبقات الکبری (کاتب واقدی)، الکامل(ابن اثیر)، مروج الذهب (مسعودی)، مقاتل الطالبین (أبی الفرج اصفهانی)، فرزندان آل أبی طالب (جواد فاضل) و... [5] [1] . مفید، محمد بن نعمان، الإرشاد ج ص 354 باب ذکر أولاد أمیر المؤمنین ع و عددهم و أسمائهم و مختصر من أخبارهم :"... الحسن و الحسین و زینب الکبری و زینب الصغری المکناة أم کلثوم أمهم فاطمة البتول سیدة نساء العالمین بنت سید المرسلین محمد خاتم النبیین ص...." [2] . طبقات ابن سعد، ج 3، ص 13، ترجمه دکتر محمود مهدوی . [3] .انساب الاشراف، بلاذری، ج 2، ص 136. [4] . برگرفته از سؤال 2702 (سایت: 3198)، نمایه: فرزندان حضرت علی (ع). [5] . برگرفته از سؤال 2628 (سایت: 2752)، نمایه: ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم.
شیخ مفید در ارشاد آورده است :" فرزندان حضرت علی (ع) از حضرت زهراء (س) عبارتند از حسن، حسین، محسن، زینب کبری و زینب صغری، ام کلثوم . [1] ابن سعد در طبقات [2] و بلاذری در انساب الاشراف [3] آورده است : 1 فرزندانی که مادرشان حضرت فاطمه (س) دختر رسول خدا (ص) است شامل امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و محسن و زینب کبری و ام کلثوم کبری است. محسن در جریان حمله به خانه حضرت زهرا (س) سقط شد. [4] بنا بر این حضرت زهراء (ع) دارای دو فرزند دختر به نام های زینب و ام کلثوم بوده اند. البته نام دیگر حضرت "ام کلثوم "، زینب صغری بوده است. چگونگی زندگی و مرگ حضرت أم کلثوم دختر علی و فاطمه (ع)در بسیاری از کتب مرجع آمده است که به بعضی از آنها اشاره می کنیم؛ مانند: اخبار الطوال(دینوری)، الاستیعاب (ابن عبد البر)، أسد الغابه (ابن اثیر)، الإصابه (ابن حجر)، الأعلام (زرکلی)، الإمامه و السیاسه (ابن قتیبه دینوری)، أنساب الأشراف (بلاذری)، البدایه و النهایه (ابن کثیر)، البدء و التاریخ (مطهر بن طاهر مقدسی)، تاریخ ابن خلدون، تاریخ الإسلام (ذهبی)، تاریخ طبری (طبری)، تاریخ برگزیده (مستوفی قزوینی)، تاریخ یعقوبی (یعقوبی)، سیرت رسول الله (ابرقوه)، الطبقات الکبری (کاتب واقدی)، الکامل(ابن اثیر)، مروج الذهب (مسعودی)، مقاتل الطالبین (أبی الفرج اصفهانی)، فرزندان آل أبی طالب (جواد فاضل) و... [5] [1] . مفید، محمد بن نعمان، الإرشاد ج ص 354 باب ذکر أولاد أمیر المؤمنین ع و عددهم و أسمائهم و مختصر من أخبارهم :"... الحسن و الحسین و زینب الکبری و زینب الصغری المکناة أم کلثوم أمهم فاطمة البتول سیدة نساء العالمین بنت سید المرسلین محمد خاتم النبیین ص...." [2] . طبقات ابن سعد، ج 3، ص 13، ترجمه دکتر محمود مهدوی . [3] .انساب الاشراف، بلاذری، ج 2، ص 136. [4] . برگرفته از سؤال 2702 (سایت: 3198)، نمایه: فرزندان حضرت علی (ع). [5] . برگرفته از سؤال 2628 (سایت: 2752)، نمایه: ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم.
عنوان سوال:
ظاهراً برخی از محقّقین و اهل علم بر این نظر هستند که حضرت امّ کلثوم همان حضرت زینب بوده، و در واقع حضرت زهرا یک دختر بیشتر نداشته‌اند. آیا این مطلب صحیح است؟ و اگر قطعی نیست از نظر احتمال کدام وجه محتمل‌تر است؟
پاسخ:
شیخ مفید در ارشاد آورده است :" فرزندان حضرت علی (ع) از حضرت زهراء (س) عبارتند از حسن، حسین، محسن، زینب کبری و زینب صغری، ام کلثوم . [1] ابن سعد در طبقات [2] و بلاذری در انساب الاشراف [3] آورده است : 1 فرزندانی که مادرشان حضرت فاطمه (س) دختر رسول خدا (ص) است شامل امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و محسن و زینب کبری و ام کلثوم کبری است. محسن در جریان حمله به خانه حضرت زهرا (س) سقط شد. [4] بنا بر این حضرت زهراء (ع) دارای دو فرزند دختر به نام های زینب و ام کلثوم بوده اند. البته نام دیگر حضرت "ام کلثوم "، زینب صغری بوده است. چگونگی زندگی و مرگ حضرت أم کلثوم دختر علی و فاطمه (ع)در بسیاری از کتب مرجع آمده است که به بعضی از آنها اشاره می کنیم؛ مانند: اخبار الطوال(دینوری)، الاستیعاب (ابن عبد البر)، أسد الغابه (ابن اثیر)، الإصابه (ابن حجر)، الأعلام (زرکلی)، الإمامه و السیاسه (ابن قتیبه دینوری)، أنساب الأشراف (بلاذری)، البدایه و النهایه (ابن کثیر)، البدء و التاریخ (مطهر بن طاهر مقدسی)، تاریخ ابن خلدون، تاریخ الإسلام (ذهبی)، تاریخ طبری (طبری)، تاریخ برگزیده (مستوفی قزوینی)، تاریخ یعقوبی (یعقوبی)، سیرت رسول الله (ابرقوه)، الطبقات الکبری (کاتب واقدی)، الکامل(ابن اثیر)، مروج الذهب (مسعودی)، مقاتل الطالبین (أبی الفرج اصفهانی)، فرزندان آل أبی طالب (جواد فاضل) و... [5] [1] . مفید، محمد بن نعمان، الإرشاد ج ص 354 باب ذکر أولاد أمیر المؤمنین ع و عددهم و أسمائهم و مختصر من أخبارهم :"... الحسن و الحسین و زینب الکبری و زینب الصغری المکناة أم کلثوم أمهم فاطمة البتول سیدة نساء العالمین بنت سید المرسلین محمد خاتم النبیین ص...." [2] . طبقات ابن سعد، ج 3، ص 13، ترجمه دکتر محمود مهدوی . [3] .انساب الاشراف، بلاذری، ج 2، ص 136. [4] . برگرفته از سؤال 2702 (سایت: 3198)، نمایه: فرزندان حضرت علی (ع). [5] . برگرفته از سؤال 2628 (سایت: 2752)، نمایه: ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم.
- [سایر] آیا از حضرت فاطمه(سلام الله علیها) دختری غیر از حضرت زینب و ام کلثوم(سلام الله علیهما) در شام مدفون است؟
- [سایر] ام کلثومی که در کربلا حاضر بود، کدام ام کلثوم است و آیا ام کلثوم دختر حضرت فاطمه(سلام الله علیها) در واقعهی عاشورا بوده است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر عاقد بگوید انکحت موکلاتی فاطمه، زهرا، زینب لموکِلی احمد، علی، حسین یعنی قصد دارد فاطمه را به عقد احمد و زهرا به عقد علی و زینب را به عقد حسین درآورد آیا چنین عقدی صحیح است؟
- [سایر] سلام .آیا این درسته فرزندان حضرت علی و حضرت فاطمه چهار نفر بودن به نام های: امام حسن و امام حسین و حضرت زینب و حضرت محسن( که در شکم مادر سقط شدن) و حضرت ام کلثوم دختر حضرت علی از دیگر زنان ایشان بوده و یا اینکه لقب حضرت زینب است ؟تاریخ تولد حضرت ام کلثوم چه زمانی است و چرا در تقویم ایران نامی از تولد ایشان ثبت نشده؟
- [سایر] چرا از ام کلثوم فرزند حضرت زهرا (س) در روضه عاشورا یاد نمی شود؟
- [سایر] تعداد فرزندان حضرت زهرا(س) چند نفر بوده است؟ ام کلثوم که بوده؟ و سرانجام ایشان چه شده است؟
- [سایر] آیا در قضیه سیلی خوردن، حضرت زهرا (س) همراه امام حسن (ع) بوده یا حضرت زینب؟
- [سایر] وجه تسمیه حضرت فاطمه (علیهاالسلام) به انسیه حوراء چیست؟
- [سایر] آیا در قضیه سیلی خوردن، حضرت زهرا (س) همراه امام حسن (ع) بوده یا حضرت زینب؟
- [سایر] کوثر به چه معناست؟ و وجه تسمیه حضرت زهرا (سلام الله علیها) به آن چیست؟
- [امام خمینی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد،باید بگوید: "زوجتی فاطمة طالق" زن من فاطمه رها است، و اگر دیگری را وکیل کند،آن وکیل باید بگوید: "زوجة موکلی فاطمة طالق".
- [آیت الله نوری همدانی] طلاق باید به صیغة عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغة طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد باید بگوید : زَوْجَتی فاطِمَهُ طالِقٌ یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند که آن وکیل باید بگوید : زَوْجَهُ مُوَکِلی فاطِمَهُ طالِقٌ .
- [آیت الله سبحانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید: زَوْجَتِی فاطِمَهُ طالِق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: زَوْجَةُ مَوَکِّلِی فاطِمَةُ طالِق.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه (طالق) خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتی فاطِمَة طالقٌ); یعنی: زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوکِّلِی فاطِمَةُ طالِقٌ).
- [آیت الله بروجردی] طلاق باید به صیغهی عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغهی طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید:(زَوْجَتی فاطِمَةَ طالِقٌ)؛ یعنی:زن من فاطمه رهاست و اگر دیگری را وکیل کند، آن وکیل باید بگوید:(زَوْجَةَ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ طالِقٌ).
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد می گوید: زَوْجَتِی فاطِمَةُ خلعتها عَلی ما بَذَلَتْ هِیَ طالِق (یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است).
- [آیت الله اردبیلی] اگر شوهر بخواهد خود صیغه طلاق را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ، هِیَ طالِقٌ) یعنی: (زنم فاطمه را در مقابل آنچه بخشید طلاق خلع دادم، او رهاست).
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خُلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِق)؛ یعنی: (زنم فاطمه را طلاق خُلع دادم، او رهاست).
- [آیت الله بروجردی] اگر شوهر بخواهد صیغهی طلاق را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، میگوید:(زَوجَتی فاطِمَةَ خالَعْتُها علی ما بَذَلَتْ هی طالِقٌ). (یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است. )
- [امام خمینی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلا فاطمه باشد می گوید: "زوجتی فاطمة خالعتها علی ما بذلت هی طالق" یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است.