حضرت علی(ع) از حضرت فاطمه زهرا(س) دارای پنج فرزند بوده‌اند؛ امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، زینب کبری، ام کلثوم(س) و محسن(ع) که به جور دشمنان سقط شد.[1]طبق نقل برخی از منابع ام کلثوم را زینب صغری نیز گفته‌اند که کنیه‌اش ام کلثوم بوده است؛[2] البته علی(ع) از زنان دیگر، دختران دیگری نیز داشته است، از جمله: زینب صغری، ام کلثوم صغری که این تشابه اسمی ممکن است اشتباهاتی را ایجاد کرده باشد.[3]
از میان مورخان قدیمی تنها عبیدلی مدفن زینب کبری را در مصر دانسته و نقل کرده که والی مدینه به یزید نامه نوشت و درخواست کرد که زینب کبری از مدینه اخراج شود و یزید دستور داد، زینب با تعدادی از بنی‌هاشم، چند روز مانده به آخر ماه رجب، روانه‌ی مصر گردیدند. در سال 61 داخل مصر شد و در آنجا یازده ماه و پانزده روز زندگی کرد و صبح یکشنبه 15 رجب سال 62 از دنیا رفت.[4] مرحوم حسینی سابقی، اذعان می‌دارد که در هیچ کتابی جز (اخبار الزینبیّات) عبیدلی مطلبی از زینب دختر علی(ع) ندیده است و نیز با رد مسأله تبعید زینب به مصر می‌گوید: درباره‌ی مقابر صحابه در مصر و زینب‌های مدفون در آنجا و کسانی که وارد مصر شده‌اند، کتابهایی نوشته‌اند، ولی به زینب کبری دختر علی(ع) اشاره نکرده‌اند، این مورخان عبارتند از: 1. عبدالرحمن بن حکم مصری (متوفی 257)، صاحب منهج السالک فی اخبار مصر و ام القری و الممالک؛ 2. ابو عمر محمد بن یوسف کندی (متوفی 354)، مؤلف ولاة مصر؛ 3. ابو محمد حسن بن ابراهیم بن ذولاق لیثی (متوفی 387) 4. عز الملک محمد بن عبدالله حرانی مسیحی (متوفی 420)، 5. قاضی سلامه قضاعی (متوفی 453)، صاحب انس الزائرین 6. ابو طاهر سیفی (متوفی 576)؛ 7. عبد القادر مقریزی (متوفی 845 )، صاحب الخطط والاعتبار؛ 8. شمس الدین انصاری مصری (متوفی 814)، مؤلف الکواکب السیارة فی ترتیب الزیارة؛ 9. شمس الدین سخاوی ( متوفی902)، صاحب رساله‌ی زینبیّات؛ 10. ابراهیم بن علی فخرومی مصری (متوفی 819)، مؤلف الفضائل الباهرة فی محاسن مصر والقاهرة؛ 11. سخاوی حنفی مصری (متوفی 814)، صاحب تحفة الاحباب؛ 12. عبدالرحمن سیوطی نویسنده‌ی المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهرة و نیز درّ السحابة فیمن دخل مصر من الصحابة؛ 13. ابن تغری بردی (متوفی 704)، مؤلف النجوم الزاهرة؛ 14. ابن دقماق (متوفی 792)، صاحب کتاب الانتصار.[5]
از میان مورخان شیعه سید محسن امین قائل است که، مدفون در دمشق زینب صغری، ام کلثوم دختر فاطمه زهرا(س)، می‌باشد و زینب کبری در مدینه مدفون است.
پی نوشتها:
[1]. مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ج 3، ص 304.
[2]. بحارالانوار، ج 42، ص 74.
[3]. همان، ص 90.
[4]. اخبار الزینبیّات، یحیی بن حسن عبیدلی، متوفی 277، ص 118 - 122، مخطوط: ابراهیم عبد الرحیم افشار زنجانی.
[5]. تاریخ و اماکن سیاحتی و زیارتی سوریه، اصغر قائدان، ص 5 64.
منبع: نهضت عاشورا (تحریف‌ها و شبهه‌ها)، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی حوزه‌ی علمیه (1381)
