نقش انگشتری امامان معصوم (ع) چه بوده است؟ یعنی، چه چیزی در آن حک شده بود؟
پیش از این که نقش انگشتری امامان معصوم (ع) ذکر شود، توجّه به دو نکته لازم به نظر می آید: 1. نقش نگین انگشتری، گزیده شعارها، نماد باورها و ارزش ‌های پذیرفته هر شخص است؛ باورهایی که امید آفرین هستند و با جهت گیری خاصّ سیاسی، همگان را به دعوتی خاصّ فرا می ‌خوانند. در گذشته، پیشوایان دین و مردان الهی، عبارتی خاصّ بر روی نگین انگشترشان نقش می‌ کردند و تاریخ نگاران، آن را ثبت و گزارش نموده ‌اند. [1] 2. هر یک از امامان معصوم (ع) انگشترهای مختلفی داشتند که بر آن عبارت هایی نوشته و حَک شده بود، و - چنانچه خواهیم دید- محتوای بیشتر این عبارات، نشانگر تکیه و توکّل ائمّه اطهار (ع) بر خدای متعال و بندگی اوست و بدین وسیله مردم را نیز به این حقیقت دعوت می فرمودند. در روایات، نقش نگین انگشتری امامان (ع)، با عبارت های مختلفی توصیف و ترسیم شده است. در اینجا نمونه ای از آنان در زیر ذکر می شود که برخی از آن عبارات، در انگشتری چند امام معصوم (ع) مشترک است: نقش انگشتری: 1. امام علی (ع): (اللَّهُ‌ الْمَلِکُ‌ وَ عَلِیٌّ‌ عَبْدُه)؛ [2] در نقلی دیگر فقط (اللَّهُ‌ الْمَلِکُ) آمده است. [3] و (أَسْنَدْتُ‌ ظَهْرِی‌ إِلَی‌ اللَّه). [4] 2. امام حسن مجتبی (ع): (الْعِزَّةُ لِلَّهِ)؛‌ [5] و (حَسْبِی اللَّه). [6] 3. امام حسین (ع): (حَسْبِی اللَّه)، [7] و (إِنَ‌ اللَّهَ‌ بالِغُ‌ أَمْرِه‌). [8] 4. امام سجّاد (ع): آن حضرت انگشتر امام حسین (ع) را که نقش (إِنَ‌ اللَّهَ‌ بالِغُ‌ أَمْرِه‌) داشت، در دست می کردند. [9] همچنین دارای انگشترهایی با نقش های دیگری مانند (وَ ما تَوْفِیقِی‌ إِلَّا بِاللَّه)، [10] و (خَزِی‌ وَ شَقِی‌ قَاتِلُ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی) [11] بودند. 5. امام باقر (ع): (رَبِّ‌ لا تَذَرْنِی فَرْداً)، [12] و (الْقُوَّةُ لِلَّهِ‌ جَمِیعاً). [13] 6. امام جعفر صادق (ع): (اللَّهُ‌ خالِقُ‌ کُلِ‌ شَی‌ء)، [14]   و   (اللَّهُمَّ أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک‌). [15] 7. امام موسی کاظم (ع): (الْمُلْکُ‌ لِلَّهِ‌ وَحْدَه). [16] 8. امام رضا (ع): (ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ). [17] 9. امام جواد (ع): (حَسبیَ اللهُ حافِظی). [18] 10. امام هادی (ع): (الله رَبّی و هو عِصمَتی مِن خَلقِه) [19] و (حِفْظُ الْعُهُودِ مِنْ‌ أَخْلَاقِ‌ الْمَعْبُود). [20] 11. امام حسن عسکری (ع): (سُبْحَانَ‌ مَنْ‌ لَهُ‌ مَقَالِیدُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض). [21] 12. امام زمان حضرت حجت (عج):   (أنا حجة الله و خالصته)، [22] و به نقلی (أنا حجّة الله) [23] است. البته، روایات مختلف دیگری نیز درباره نقش انگشتری ائمّه اطهار (ع) نقل شده است که می توان به منابع حدیثی و تاریخی مربوط به سیره معصومان (ع) مراجعه کرد. برای آگاهی از ثواب انگشتر به دست کردن، نمایه (ثواب و فواید انگشتر با سنگ های گران بها)، سؤال 1797 (سایت: 1962) را مطالعه کنید. این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد. [1] . قربانی، علی اصغر، امام کاظم (ع) از دیدگاه اهل سنّت، ص 15، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، تهران، 1385ش.   [2] . (خداوند، فرمانروا و علی، بنده اوست)؛ شریف الرضی، محمد بن حسین، خصائص الائمه (ع) (خصائص امیرالمؤمنین علیه السلام)، محقق و مصحح: امینی، محمدهادی، ص 39، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، 1406ق؛ ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص 31، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، 1407ق. [3] . شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر – آخوندی، محمد،   ج 6، ص 473، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . (پشت من به خداوند متّکی است)؛ فیروزآبادی‌، سید مرتضی، فضائل پنج تن (ع) در صحاح ششگانه اهل سنت‌، ترجمه: ساعدی، محمدباقر، ‌ ج 1، ص 344، نشر فیروزآبادی، قم، چاپ اول، 1374ش.   [5] . (عزّت و قدرت از آن خداست)؛ الکافی، ج 6، ص 474؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا (ع)، محقق و مصحح: لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 56، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق. [6] . (خدا مرا بس است)؛ الکافی، ج 6، ص 473. [7] . همان. [8] . (همانا خدا امر و فرمان خود را [به همه جا] رسانده است)؛ عیون أخبار الرضا (ع)، ج 2، ص 56؛ الکافی، ج 6، ص 474. [9] . الکافی، ج 6، ص 474. [10] . (و توفیق من، جز به خدا نیست)؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 46، ص 14، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [11] . (رسوا و بدبخت شد کشنده حسین بن علی (ع))؛ همان، ص 474؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، الأمالی، ص 131، نشر کتابچی، تهران، چاپ ششم، 1376ش. [12] . (پروردگارا! مرا تنها مگذار)؛ بحارالانوار، ج 46، ص 345. [13] . (تمامِ قدرت، از آنِ خداست)؛‌ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 133، نشر بنی هاشمی، تبریز، چاپ اول، 1381ق. [14] . (خدا آفریننده همه چیز است)؛ الکافی، ج 6، ص 473. [15] . (خدایا! تو مورد اعتماد من هستی پس مرا از شرّ خلق تو نگهدار)؛ الکافی، ج 6، ص 473؛ و در برخی منابع حدیثی عبارت (ربّ أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک)؛ نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 3، ص 302، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، 1408ق؛‌ و نیز (رَبِّ یَسِّرْ لِی أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک) آمده است؛ ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام‌، محقق و مصحح: فیضی، آصف، ج 2، ص 165، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ دوم، 1385ق. [16] . بحارالانوار، ج 48، ص 11. [17] . (هر چه خدا بخواهد قوّت (و نیرویی) جز از ناحیه خدا نیست)؛ الکافی، ج 6، ص 474. [18] . (بس است مرا خدایی که حافظ من است)؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 91، نشر شریف رضی، قم، چاپ چهارم، 1412ق. [19] . (خدا، پروردگار من است و او پناه من از خلقش است)؛ ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج 2، ص 460. [20] . یعنی،   حفظ اموری که خدا در ترک یا انجام آن با ما عهد بسته است، از خُلقیاتیست که خدا دوست دارد؛ حسینی عاملی‌، سید تاج الدین، التتمة فی تواریخ الأئمة (ع)، ص 136، نشر بعثت، قم، چاپ اول، 1412ق؛ بحارالانوار، ج 50، ص 117. [21] . (پاک و منزه است خدایی که کلیدهای آسمان ها و زمین از آن اوست)؛‌ بحارالانوار، ج 50، ص 238. [22] . (من حجّت و خالص خدا هستم)؛ یزدی حایری، علی، إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب (عج)، محقق و مصحح: عاشور، علی، ج 1، ص 428، مؤسسة الأعلمی، بیروت، چاپ اول، 1422ق؛ محدّث نوری، میرزا حسین، نجم الثاقب فی أحوال الإمام الغائب‌، ج 1، ص 101، نشر مسجد جمکران، قم، چاپ دهم، 1384ش. [23] . شیخ عباس قمی،‌ منتهی الآمال، ج 3، ص 1975، نشر دلیل ما، قم، چاپ اول، 1379ش.  
عنوان سوال:

نقش انگشتری امامان معصوم (ع) چه بوده است؟ یعنی، چه چیزی در آن حک شده بود؟


پاسخ:

پیش از این که نقش انگشتری امامان معصوم (ع) ذکر شود، توجّه به دو نکته لازم به نظر می آید: 1. نقش نگین انگشتری، گزیده شعارها، نماد باورها و ارزش ‌های پذیرفته هر شخص است؛ باورهایی که امید آفرین هستند و با جهت گیری خاصّ سیاسی، همگان را به دعوتی خاصّ فرا می ‌خوانند. در گذشته، پیشوایان دین و مردان الهی، عبارتی خاصّ بر روی نگین انگشترشان نقش می‌ کردند و تاریخ نگاران، آن را ثبت و گزارش نموده ‌اند. [1] 2. هر یک از امامان معصوم (ع) انگشترهای مختلفی داشتند که بر آن عبارت هایی نوشته و حَک شده بود، و - چنانچه خواهیم دید- محتوای بیشتر این عبارات، نشانگر تکیه و توکّل ائمّه اطهار (ع) بر خدای متعال و بندگی اوست و بدین وسیله مردم را نیز به این حقیقت دعوت می فرمودند. در روایات، نقش نگین انگشتری امامان (ع)، با عبارت های مختلفی توصیف و ترسیم شده است. در اینجا نمونه ای از آنان در زیر ذکر می شود که برخی از آن عبارات، در انگشتری چند امام معصوم (ع) مشترک است: نقش انگشتری: 1. امام علی (ع): (اللَّهُ‌ الْمَلِکُ‌ وَ عَلِیٌّ‌ عَبْدُه)؛ [2] در نقلی دیگر فقط (اللَّهُ‌ الْمَلِکُ) آمده است. [3] و (أَسْنَدْتُ‌ ظَهْرِی‌ إِلَی‌ اللَّه). [4] 2. امام حسن مجتبی (ع): (الْعِزَّةُ لِلَّهِ)؛‌ [5] و (حَسْبِی اللَّه). [6] 3. امام حسین (ع): (حَسْبِی اللَّه)، [7] و (إِنَ‌ اللَّهَ‌ بالِغُ‌ أَمْرِه‌). [8] 4. امام سجّاد (ع): آن حضرت انگشتر امام حسین (ع) را که نقش (إِنَ‌ اللَّهَ‌ بالِغُ‌ أَمْرِه‌) داشت، در دست می کردند. [9] همچنین دارای انگشترهایی با نقش های دیگری مانند (وَ ما تَوْفِیقِی‌ إِلَّا بِاللَّه)، [10] و (خَزِی‌ وَ شَقِی‌ قَاتِلُ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی) [11] بودند. 5. امام باقر (ع): (رَبِّ‌ لا تَذَرْنِی فَرْداً)، [12] و (الْقُوَّةُ لِلَّهِ‌ جَمِیعاً). [13] 6. امام جعفر صادق (ع): (اللَّهُ‌ خالِقُ‌ کُلِ‌ شَی‌ء)، [14]   و   (اللَّهُمَّ أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک‌). [15] 7. امام موسی کاظم (ع): (الْمُلْکُ‌ لِلَّهِ‌ وَحْدَه). [16] 8. امام رضا (ع): (ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ). [17] 9. امام جواد (ع): (حَسبیَ اللهُ حافِظی). [18] 10. امام هادی (ع): (الله رَبّی و هو عِصمَتی مِن خَلقِه) [19] و (حِفْظُ الْعُهُودِ مِنْ‌ أَخْلَاقِ‌ الْمَعْبُود). [20] 11. امام حسن عسکری (ع): (سُبْحَانَ‌ مَنْ‌ لَهُ‌ مَقَالِیدُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض). [21] 12. امام زمان حضرت حجت (عج):   (أنا حجة الله و خالصته)، [22] و به نقلی (أنا حجّة الله) [23] است. البته، روایات مختلف دیگری نیز درباره نقش انگشتری ائمّه اطهار (ع) نقل شده است که می توان به منابع حدیثی و تاریخی مربوط به سیره معصومان (ع) مراجعه کرد. برای آگاهی از ثواب انگشتر به دست کردن، نمایه (ثواب و فواید انگشتر با سنگ های گران بها)، سؤال 1797 (سایت: 1962) را مطالعه کنید. این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] . قربانی، علی اصغر، امام کاظم (ع) از دیدگاه اهل سنّت، ص 15، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، تهران، 1385ش.   [2] . (خداوند، فرمانروا و علی، بنده اوست)؛ شریف الرضی، محمد بن حسین، خصائص الائمه (ع) (خصائص امیرالمؤمنین علیه السلام)، محقق و مصحح: امینی، محمدهادی، ص 39، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، 1406ق؛ ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص 31، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، 1407ق. [3] . شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر – آخوندی، محمد،   ج 6، ص 473، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . (پشت من به خداوند متّکی است)؛ فیروزآبادی‌، سید مرتضی، فضائل پنج تن (ع) در صحاح ششگانه اهل سنت‌، ترجمه: ساعدی، محمدباقر، ‌ ج 1، ص 344، نشر فیروزآبادی، قم، چاپ اول، 1374ش.   [5] . (عزّت و قدرت از آن خداست)؛ الکافی، ج 6، ص 474؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا (ع)، محقق و مصحح: لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 56، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق. [6] . (خدا مرا بس است)؛ الکافی، ج 6، ص 473. [7] . همان. [8] . (همانا خدا امر و فرمان خود را [به همه جا] رسانده است)؛ عیون أخبار الرضا (ع)، ج 2، ص 56؛ الکافی، ج 6، ص 474. [9] . الکافی، ج 6، ص 474. [10] . (و توفیق من، جز به خدا نیست)؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 46، ص 14، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق. [11] . (رسوا و بدبخت شد کشنده حسین بن علی (ع))؛ همان، ص 474؛ شیخ صدوق، محمد بن علی، الأمالی، ص 131، نشر کتابچی، تهران، چاپ ششم، 1376ش. [12] . (پروردگارا! مرا تنها مگذار)؛ بحارالانوار، ج 46، ص 345. [13] . (تمامِ قدرت، از آنِ خداست)؛‌ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج 2، ص 133، نشر بنی هاشمی، تبریز، چاپ اول، 1381ق. [14] . (خدا آفریننده همه چیز است)؛ الکافی، ج 6، ص 473. [15] . (خدایا! تو مورد اعتماد من هستی پس مرا از شرّ خلق تو نگهدار)؛ الکافی، ج 6، ص 473؛ و در برخی منابع حدیثی عبارت (ربّ أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک)؛ نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 3، ص 302، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، 1408ق؛‌ و نیز (رَبِّ یَسِّرْ لِی أَنْتَ‌ ثِقَتِی‌ فَقِنِی‌ شَرَّ خَلْقِک) آمده است؛ ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام‌، محقق و مصحح: فیضی، آصف، ج 2، ص 165، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ دوم، 1385ق. [16] . بحارالانوار، ج 48، ص 11. [17] . (هر چه خدا بخواهد قوّت (و نیرویی) جز از ناحیه خدا نیست)؛ الکافی، ج 6، ص 474. [18] . (بس است مرا خدایی که حافظ من است)؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 91، نشر شریف رضی، قم، چاپ چهارم، 1412ق. [19] . (خدا، پروردگار من است و او پناه من از خلقش است)؛ ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج 2، ص 460. [20] . یعنی،   حفظ اموری که خدا در ترک یا انجام آن با ما عهد بسته است، از خُلقیاتیست که خدا دوست دارد؛ حسینی عاملی‌، سید تاج الدین، التتمة فی تواریخ الأئمة (ع)، ص 136، نشر بعثت، قم، چاپ اول، 1412ق؛ بحارالانوار، ج 50، ص 117. [21] . (پاک و منزه است خدایی که کلیدهای آسمان ها و زمین از آن اوست)؛‌ بحارالانوار، ج 50، ص 238. [22] . (من حجّت و خالص خدا هستم)؛ یزدی حایری، علی، إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب (عج)، محقق و مصحح: عاشور، علی، ج 1، ص 428، مؤسسة الأعلمی، بیروت، چاپ اول، 1422ق؛ محدّث نوری، میرزا حسین، نجم الثاقب فی أحوال الإمام الغائب‌، ج 1، ص 101، نشر مسجد جمکران، قم، چاپ دهم، 1384ش. [23] . شیخ عباس قمی،‌ منتهی الآمال، ج 3، ص 1975، نشر دلیل ما، قم، چاپ اول، 1379ش.  





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین