تعبیر یوم الفرقان در چه سوره‌ای آمده و چه معنایی دارد؟

از نظر قرآن کریم، «فرقان» عبارت است از: هر چیزی که موجب جدایی بین حق و باطل باشد؛ لذا یکی از اسامی قرآن مجید فرقان است: «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً».[1] اگر خداوند قرآن کریم را فرقان نامید؛ از آن جهت است که آیاتش بین حق و باطل جدایی می‌‏اندازد.[2]
این‌که در آیه 41 سوره انفال می‌فرماید: «وَ ما أَنْزَلْنا عَلی‏ عَبْدِنا یوْمَ الْفُرْقانِ یوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ»،[3] منظور از «یوم الفرقان» روز بدر است؛ به دلیل این‌که در پی آن فرمود: «یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ»؛ زیرا آن روزی که خداوند حق و باطل را رو در روی هم قرار داد و آن‌دو را از هم جدا کرد - حق را با نصرت و یاری خویش احقاق، و باطل را با خوار و ذلیل کردن ابطال نمود- روز بدر بود.[4]
در جنگ بدر، خداوند میان مسلمانان و مشرکان جدا کرد. مسلمانان را عزت بخشید و مشرکان را به دست مسلمانان خوار و ذلیل نمود. در آن روز عده مسلمان‌ها سی‌صد و سیزده نفر، اما تعداد کفار که از بزرگان قریش بودند، بین نه‌صد، تا هزار نفر بود. بیش از هفتاد تن از آنها کشته و بیش از هفتاد نفر اسیر شدند و بقیه پا به فرار گذاشتند. جنگ بدر، در روز جمعه هفدهم ماه رمضان سال دوم هجرت و در هیجدهمین ماه اتفاق افتاد.[5]   [1] . فرقان، 1، «بزرگ است و بزرگوار آن کس که این فرقان را بر بنده خود نازل کرد، تا جهانیان را بیم‏دهنده‏ای باشد». [2] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏15، ص 173، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق. [3] . أنفال، 41، «اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایی حق از باطل، روز درگیری دو گروه (باایمان و بی‌‏ایمان) [روز جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آورده‌‏اید و...»! [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏4، ص 836، ناصر خسرو، تهران، 1372ش؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏9، ص 90؛ آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج ‏5، ص 203،  دارالکتب العلمیه، بیروت، 1415ق؛ بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج ‏3، ص 60، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1418ق؛ و... [5] . مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏4، ص 836.