شهید مطهری چه دیدگاهی را نسبت به ضرورت شناخت قرآن دارد؟
استاد شهید مطهری(ره) در موضوع شناخت قرآن معتقد است؛ شناخت قرآن چه برای عالمان و دانشمندان و چه برای هر انسان با ایمان، یک موضوع ضروری و واجب است. برای عالمان، شناخت قرآن از آن جهت ضروری است که این کتاب در تکوین سرنوشت جوامع اسلامی، بلکه در تکوین سرنوشت انسانیت مؤثر است؛ چراکه با نگاهی به تاریخ این نکته روشن می‌شود که عملاً هیچ کتابی به اندازه قرآن بر جوامع بشری و بر زندگی انسان‌ها تأثیر گذار نبوده است. معنای این سخن این است که بررسی و تحقیق پیرامون تاریخ جهان در این چهارده قرن عموماً و شناختن جوامع اسلامی خصوصاً، بدون شناخت قرآن میسر نیست. اما ضروری بودن شناخت قرآن برای یک مؤمن مسلمان از آن جهت است که منبع اصلی و اساسی دین، ایمان و اندیشه یک مسلمان و آنچه که به زندگی او نشاط، معنا و روح می‌بخشد قرآن است. قرآن اصول معتقَدات، افکار و اندیشه‌‌‏هایی را که برای یک انسان به عنوان یک موجود «با ایمان» و صاحب عقیده لازم و ضروری است، همچنین اصول تربیت، اخلاق، نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان کرده و تنها توضیح و تفسیر و تشریح و احیاناً تطبیق اصول بر فروع را بر عهده سنت و یا بر عهده اجتهاد گذاشته است. این است که استفاده از هر منبع دیگر متوقف بر شناخت قبلی قرآن است. استاد مطهری می‌گوید؛ معتبرترین و مقدس‌ترین منابع ما، بعد از قرآن، در حدیث، کتب اربعه است؛ یعنی‏ کافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب، استبصار، و در خطبه‌ها، نهج‏البلاغه‏ و در ادعیه‏ صحیفه سجادیه‏ است. اما همه اینها فرع بر قرآن‌اند؛ یعنی حدیث‏ کافی‏ آن‌قدر می‏‌تواند معتبر باشد که با قرآن منطبق باشد و با تعلیمات آن جور درآید و اختلاف نداشته باشد.[1]   [1] . مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهری، ج ‏26، ص 25- 32، صدرا، تهران، چاپ ششم، 1381ش.  
عنوان سوال:

شهید مطهری چه دیدگاهی را نسبت به ضرورت شناخت قرآن دارد؟


پاسخ:

استاد شهید مطهری(ره) در موضوع شناخت قرآن معتقد است؛ شناخت قرآن چه برای عالمان و دانشمندان و چه برای هر انسان با ایمان، یک موضوع ضروری و واجب است. برای عالمان، شناخت قرآن از آن جهت ضروری است که این کتاب در تکوین سرنوشت جوامع اسلامی، بلکه در تکوین سرنوشت انسانیت مؤثر است؛ چراکه با نگاهی به تاریخ این نکته روشن می‌شود که عملاً هیچ کتابی به اندازه قرآن بر جوامع بشری و بر زندگی انسان‌ها تأثیر گذار نبوده است. معنای این سخن این است که بررسی و تحقیق پیرامون تاریخ جهان در این چهارده قرن عموماً و شناختن جوامع اسلامی خصوصاً، بدون شناخت قرآن میسر نیست.
اما ضروری بودن شناخت قرآن برای یک مؤمن مسلمان از آن جهت است که منبع اصلی و اساسی دین، ایمان و اندیشه یک مسلمان و آنچه که به زندگی او نشاط، معنا و روح می‌بخشد قرآن است.
قرآن اصول معتقَدات، افکار و اندیشه‌‌‏هایی را که برای یک انسان به عنوان یک موجود «با ایمان» و صاحب عقیده لازم و ضروری است، همچنین اصول تربیت، اخلاق، نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان کرده و تنها توضیح و تفسیر و تشریح و احیاناً تطبیق اصول بر فروع را بر عهده سنت و یا بر عهده اجتهاد گذاشته است. این است که استفاده از هر منبع دیگر متوقف بر شناخت قبلی قرآن است.
استاد مطهری می‌گوید؛ معتبرترین و مقدس‌ترین منابع ما، بعد از قرآن، در حدیث، کتب اربعه است؛ یعنی‏ کافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب، استبصار، و در خطبه‌ها، نهج‏البلاغه‏ و در ادعیه‏ صحیفه سجادیه‏ است. اما همه اینها فرع بر قرآن‌اند؛ یعنی حدیث‏ کافی‏ آن‌قدر می‏‌تواند معتبر باشد که با قرآن منطبق باشد و با تعلیمات آن جور درآید و اختلاف نداشته باشد.[1]   [1] . مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهری، ج ‏26، ص 25- 32، صدرا، تهران، چاپ ششم، 1381ش.
 





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین