«مُفلِس» در لغت به معنای محتاج، درویش، تهیدست، تنگدست، آنکه وی را مالی باقی نمانده باشد،[1] آمده است. در اصطلاح فقهی؛ به کسی گفته می‌شود که ورشکسته شده و دارایی او برای پرداخت بدهی‌هایش کافی نیست. لذا حاکم شرع او را از تصرّف در مالش منع می‌کند.[2] حاکم شرع برای رسیدگی به بدهکاری‌های چنین شخصی او را از تصرف در اموالش جلوگیری می‏کند تا دقیقاً رسیدگی شود و بدهی‌های طلبکاران به قدر امکان پرداخت شود. در کتاب‌های فقهی، شروط ورشکستگی، کیفیت ممنوع التّصرف بودن مفلس و تقسیم اموال او در میان طلبکاران مورد بحث قرار گرفته است.[3] [1] . لغت نامه دهخدا، واژه «مفلس». [2] . سعدی، ابو جیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، ص 290، دار الفکر، دمشق، چاپ دوم، 1408ق؛ مصطفوی، سید محمد کاظم، فقه المعاملات، ص 546، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1423ق. [3] . امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 2، ص 18 – 19، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.
(مفلس) به چه کسی میگویند؟
«مُفلِس» در لغت به معنای محتاج، درویش، تهیدست، تنگدست، آنکه وی را مالی باقی نمانده باشد،[1] آمده است. در اصطلاح فقهی؛ به کسی گفته میشود که ورشکسته شده و دارایی او برای پرداخت بدهیهایش کافی نیست. لذا حاکم شرع او را از تصرّف در مالش منع میکند.[2] حاکم شرع برای رسیدگی به بدهکاریهای چنین شخصی او را از تصرف در اموالش جلوگیری میکند تا دقیقاً رسیدگی شود و بدهیهای طلبکاران به قدر امکان پرداخت شود.
در کتابهای فقهی، شروط ورشکستگی، کیفیت ممنوع التّصرف بودن مفلس و تقسیم اموال او در میان طلبکاران مورد بحث قرار گرفته است.[3] [1] . لغت نامه دهخدا، واژه «مفلس». [2] . سعدی، ابو جیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، ص 290، دار الفکر، دمشق، چاپ دوم، 1408ق؛ مصطفوی، سید محمد کاظم، فقه المعاملات، ص 546، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1423ق. [3] . امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 2، ص 18 – 19، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بیتا.
- [سایر] چرا قرآن را قرآن میگویند؟
- [سایر] چرا شیخ طوسی را شیخ الطائفه میگویند؟
- [سایر] چرا به سوره (یس)، حبیب نجّار میگویند؟
- [سایر] چرا سوره (الرحمن) را عروس قرآن میگویند؟
- [سایر] چرا اهل سنت میگویند "صدق الله العظیم"؟
- [سایر] چرا امام زمان را (مهدی) میگویند؟
- [سایر] چرا اهل سنت در نمازشان (آمین) میگویند؟
- [سایر] چرا اهل سنت در نمازشان (آمین) میگویند؟
- [سایر] اهل تسنن میگویند اهل بیت سنی هستند؟
- [سایر] منابع فقهی درباره میانجیگری در مسائل کیفری چه میگویند؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] گرو دهنده و کسی که مال را گرو می گیرد باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید گرو دهنده مفلس و سفیه نباشد و معنای مفلس و سفیه در مسأله (2262) گذشت.
- [آیت الله وحید خراسانی] ضامن و طلبکار باید عاقل و بالغ باشند و باید کسی هم انهارا به ناحق اکراه نکرده باشد و سفیه و مفلس نباشند مگر به اذن یا اجازه ولی سفیه و طلبکاران مفلس و این شرطها در بدهکار معتبر نیست بنابر این اگر کسی ضامن شود که بدهی بچه یا دیوانه یا سفیه یا مفلس را بدهد صحیح است
- [آیت الله سیستانی] گرو دهنده و کسی که مال را گرو میگیرد ، باید بالغ ، و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد ، و نیز باید گرو دهنده مفلّس ، و سفیه نباشد ، (معنای مفلّس و سفیه در مسأله (2225) گذشت) ، ولی اگر مفلّس مالی را که گرو میگذارد مال او نباشد ، یا از اموالی نباشد که از تصرف در آنها منع شده است ، اشکال ندارد .
- [آیت الله خوئی] گرودهنده و کسی که مال را به گرو میگیرد باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید گرودهنده مفلس و سفیه نباشد معنای مفلس و سفیه در مسألة (2262) گذشت.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که مالش را به دیگری صلح میکند، باید ممیّز و عاقل بوده و قصد صلح داشته باشد و کسی او را مجبور نکرده باشد و سفیه و مفلّس هم نباشد (توضیح این دو کلمه در مسأله 2153 گذشت). ممیّز عاقل و کسی که او را مجبور کردهاند و سفیه و مفلّس میتوانند برای دیگری عقد صلح را بخوانند و صلح ممیّز یا سفیه با اذن یا اجازه ولیّ و نیز صلح مفلّس با اذن یا اجازه طلبکاران صحیح است.
- [آیت الله بهجت] سفیه و کسی که مفلّس است، یعنی ورشکست شده، نذری که مربوط به مسائل مالی باشد از آنان صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دیوانه و بچه مال خودرا عاریه بدهند صحیح نیست و همچنین عاریه دادن سفیه و مفلس مال خودرا صحیح نیست مگر با اذن یا اجازه ولی سفیه و طلبکاران مفلس و اگر ولی مصلحت بداند مال کسی را که بر او ولایت دارد عاریه دهد اشکال ندارد
- [آیت الله علوی گرگانی] آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف میکند یا مفلس اگر مثلاً نذر کند چیزی به فقیر بدهد ، صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر عاریه دهنده بمیرد، یا دیوانه و یا مفلس شود، عقد عاریه به هم میخورد و عاریه کننده باید مال را فوراً به ورثه یا ولیّ او برگرداند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شخص مفلس و آدم سفیه (کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند) اگر مثلا نذر کند چیزی به فقیر بدهد صحیح نیست.