آیا افکار ارواح متوفی در عالم برزخ باز هم نگران سرنوشت بازماندگان است یا خیر؟

آیا کسانی که از دنیا رفته‌اند و در عالم برزخ، زندگی برزخی را می‌گذرانند با دنیا ارتباط دارند، یا خیر؟
اگر ارتباط دارند این ارتباط چگونه است و در چه زمان‌هایی اتفاق می‌افتد؟
اینها مسائلی است که در احادیث و روایات به آنها اشاره شده است.
بر اساس احادیث و روایاتی که در این زمینه از پیشوایان دین به ما رسیده، روح انسان‌ها پس از مرگ می‌توانند از مسائل دنیا آگاهی پیدا کنند و تا حدودی از احوال خانواده خود آگاه شوند. در کتاب کافی در سرفصلی با نام «أَنَّ الْمَیِّتَ یَزُورُ أَهْلَه‏،» روایاتی در این موضوع وجود دارد که برای نمونه چند روایت را بیان می‌کنیم.
1. راوی می‌گوید از امام کاظم(ع) پرسیدم: آیا مؤمن(بعد از مرگ) به دیدار خانواده‌اش می‏رود؟!
 امام(ع) فرمود: آری، گفتم: هر چند وقت یکبار؟!
 فرمود: بر حسب فضایلشان؛ پاره‌‏ای از آنان هر روز و پاره‌‏ای هر سه روز.[1]
2. اسحاق بن عمار می‏گوید: در اثنای کلام امام کاظم(ع) دریافتم که کمترین آنان هر جمعه (خانواده خود را زیارت می‏کنند)؛
پس گفتم: در چه ساعتی؟
فرمود: «هنگام زوال خورشید یا مثل آن، خداوند فرشته‏ای را با او روانه می‏کند تا چیزهایی را به او نشان دهد که شاد شود و از وی چیزهایی را بپوشاند که او را غمگین می‌کند».[2]
3. امام صادق(ع) می‏فرماید: «به درستی که مؤمن به دیدار خانواده خویش می‌شتابد؛ پس آنچه را دوست دارد، می‏بیند و آنچه را ناخوشایند دارد، از او پوشیده می‏شود و به درستی که کافر به دیدار خانواده خود رفته؛ آنچه ناخوشایند او است را دیده و آنچه را دوست دارد از او پوشیده می‏شود.
 امام(ع) می‏فرماید: پاره‏ای از ایشان هر جمعه[3] به دیدار خانواده خویش رفته و پاره‏ای دیگر (با زمان‌بندی های دیگر)بر حسب عمل خود».[4]
4. همچنین از امام صادق(ع) نقل شده است روز جمعه که می‌شود یا روز عید، خداوند به نگهبان بهشت می‌فرماید به ارواح مؤمنان اعلام کند که خداوند به شما اجازه داده است تا به دیدار خانواده و دوستان خود در دنیا بروید.[5]
5. در مورد چگونگی این دیدار راوی از امام هفتم پرسید که مرده در چه صورتی و شکلی نزد خانواده خود می‌آید؟ فرمود: در صورت پرنده لطیفی بر دیوارهاشان می‌نشیند و به آنها سرکشی می‌کند، اگر خوش باشند شاد می‌شود، و اگر بدشان ببیند و نیازمند، اندوهناک و غمگین می‌شود.[6] همچنین از امام کاظم(ع) نقل شده است به مرده به صورت گنجشک یا کوچک‌تر به دیدارشان می‌آید: «قَالَ فِی صُورَةِ الْعُصْفُورِ أَوْ أَصْغَرَ مِنْ ذَلِکَ».[7]
در مورد کیفیت احساسات انسان در عالم برزخ پاسخ 5674 را مطالعه کنید.   [1] . کافی کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏3، ص 231، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [2] . همان. [3] . أرید بالجمعة الأسبوع لا الیوم المخصوص بقرینة معطوفیه. با توجه به قرائن منظور از جمعه هفته است نه فقط روز جمعه، همان، ج ‏3، ص 230- 231. [4] . همان، ص 230. [5] . عده‌ای از علماء، الأصول الستة عشر، المتن، ص 43، قم، دار الشبستری للمطبوعات، چاپ اول، 1363ش.. [6] . کافی، ج ‏3، ص 231. [7] . همان.